Theo dõi trên

Đóng và hưởng của người tham gia bảo hiểm xã hội

07/06/2018, 16:05 - Lượt đọc: 29

BTO- Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội; đảm bảo sự bình đẳng về vị trí xã hội, ổn định cuộc sống của người lao động trong các thành phần kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển.

Bà Lê Thị Hồng Vân và ông Phạm Đình Cang trao đổi với Báo Bình Thuận online.

Có thể nói rằng, BHXH là một trong những trụ cột bền vững trong hệ thống an sinh xã hội. Để giúp bạn đọc hiểu thêm những chính sách cụ thể, nguyên tắc đóng và hưởng quyền lợi BHXH, Báo Bình Thuận online có cuộc trao đổi với bà Lê Thị Hồng Vân, Phó giám đốc BHXH tỉnh và ông Phạm Đình Cang, Trưởng phòng khai thác và thu nợ BHXH tỉnh về vấn đề này.


 Luật BHXH sửa đổi quy định từ ngày 1/1/2018 bổ sung thêm một số đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Bà cho biết cụ thể những đối tượng nào?

Trả lời: Kể từ ngày 01/01/2018, bên cạnh những đối tượng đóng BHXH bắt buộc theo quy định hiện hành thì 2 đối tượng sau đây cũng phải tham gia, cụ thể là:

 Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng.

 Người lao động là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp.

Được biết, hiện nay toàn tỉnh có 83 doanh nghiệp trong tình trạng giải thể, mất tích, ngừng hoạt động… dẫn đến không đóng BHXH, xâm hại đến quyền lợi của người lao động. Vậy việc giải quyết chế độ BHXH cho người lao động tại các đơn vị này như thế nào?

Trả lời: Tình trạng nợ đóng BHXH ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc giải quyết chính sách cho người lao động.

Việc đóng BHXH sẽ giúp người lao động được hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH trong các trường hợp như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, hưu trí…. Khi các doanh nghiệp chậm đóng BHXH, cơ quan BHXH sẽ từ chối chi trả cho người lao động khi người lao động được quyền hưởng lương hưu, hưởng trợ cấp BHXH.

Rà soát sổ BHXH để giao cho người lao động 

 Việc giải quyết các chế độ BHXH cho người lao động đối với các đơn vị sử dụng lao động để nợ tiền BHXH, BHYT, BHTN được BHXH tỉnh hướng dẫn thực hiện theo Nghị định số 115/2015/NĐ-CP ngày 11/11/2015 của Chính phủ. Theo đó, quy định người sử dụng lao động có trách nhiệm đóng đủ tiền nợ BHXH, BHTN, bao gồm cả tiền lãi chậm đóng theo quy định đối với người lao động đủ điều kiện hưởng BHXH hoặc chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc để kịp thời giải quyết chế độ BHXH, BHTN cho người lao động; đồng thời, cập nhập phát sinh để cấp thẻ BHYT, đảm bảo quyền lợi khi người lao động đi KCB.

Tình trạng nợ BHXH hoặc trốn đóng BHXH còn khá phổ biến trong các doanh nghiệp, đơn vị hành chính sự nghiệp, phải chăng do việc chế tài của cơ quan chức năng chưa đủ mạnh để răn đe hành vi cố tình trốn đóng, nợ kéo dài?

Trả lời: Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng nợ và chậm đóng BHXH như hiện nay. Khách quan là do tình hình kinh tế - xã hội gặp khó khăn, khiến nhiều doanh nghiệp không có khả năng tài chính để đóng đủ, đúng hạn tiền BHXH. Chủ quan là do nhận thức chưa đầy đủ về trách nhiệm đóng BHXH của các doanh nghiệp và do cơ chế, chính sách pháp luật, đặc biệt là khâu tổ chức thực thi chưa đủ chặt chẽ và nghiêm khắc để xử lý các trường hợp vi phạm. Chính vì yếu tố này mà không ít doanh nghiệp đã cố tình chây ỳ, chậm đóng BHXH nhằm chiếm dụng tiền, phục vụ đầu tư, kinh doanh hay cho các mục đích khác.

Theo quy định của Bộ luật Hình sự, từ ngày 01/01/2018, hành vi trốn đóng, nợ đóng BHXH sẽ bị xử lý hình sự. Quy định này cùng với việc tăng cường thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành BHXH, hy vọng sẽ khắc phục được tình trạng này nhằm tạo chuyển biến tích cực trong việc ngăn chặn, xử lý vấn nạn trốn đóng, nợ đóng BHXH hiện nay.

 Hiện nay tỷ lệ lao động tham gia BHXH tự nguyện còn ít. Nguyên nhân do chính sách của nhà nước chưa thỏa đáng hay do ý thức người tham gia?

Trả lời: Tính đến ngày 31/5/2018, toàn tỉnh Bình Thuận 794 người tham gia BHXH tự nguyện, đạt 67,2% kế hoạch, tăng 18% so với cùng kỳ năm 2017. Nhìn chung, kết quả thực hiện về đối tượng tham gia và số thu hàng năm đều tăng cao hơn so với năm trước. Tuy nhiên, do chính sách BHXH tự nguyện là chính sách mới, vì vậy, mặc dù số thu năm sau có tỷ lệ cao hơn so với năm trước, nhưng số người tham gia so với lực lượng lao động còn đạt tỷ lệ rất thấp. 

Đối tượng tham gia BHXH tự nguyện chủ yếu là người đã có thời gian tham gia BHXH bắt buộc, đóng tiếp BHXH tự nguyện để đủ điều kiện hưởng lương hưu; số người tham gia BHXH tự nguyện mới còn hạn chế, hàng năm phát triển rất chậm.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến số người tham gia BHXH tự nguyện đạt thấp là do công tác tuyên truyền chưa được sâu, rộng. Người lao động ở Việt Nam chưa có thói quen tham gia BHXH khi trẻ để hưởng lương hưu khi tuổi già. Bên cạnh đó, thu nhập của người lao động ở nông thôn thấp, không ổn định, giai đoạn từ năm 2008 đến năm 2015 mức đóng BHXH tự nguyện còn cao so với thu nhập của đa số người dân. Với chính sách mới, từ ngày 1/1/2018 người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng, tuy nhiên, nhiều người vẫn muốn được hỗ trợ mức cao hơn mới thu hút được họ tham gia BHYT tự nguyện.

Thêm vào đó, mạng lưới Đại lý thu BHXH tự nguyện còn ít, trình độ đại lý thu còn hạn chế, nên chưa thuận tiện cho người lao động tham gia (người muốn tham gia BHXH tự nguyện nhưng không biết tham gia như thế nào, đóng ở đâu, mức đóng bao nhiêu, được hưởng các quyền lợi gì ...)

Chính quyền một số địa phương chưa thực sự quan tâm đến chính sách BHXH tự nguyện, chưa giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trong chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội, chưa tổng kết, đánh giá, kiểm điểm những tồn tại, hạn chế nguyên nhân chậm phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Đồng thời, sự phối hợp trong tổ chức thực hiện chính sách BHXH tự nguyện của các cấp, các ngành ở địa phương với cơ quan BHXH chưa thường xuyên, thiếu quan tâm, có nơi coi đây là nhiệm vụ của riêng cơ quan BHXH….

Cấp mã số và bàn giao sổ BHXH cho người lao động quản lý có ý nghĩa gì? Đến nay tiến độ bàn giao sổ như thế nào?

Trả lời: Việc bổ sung thông tin để cấp mã số BHXH lần này có ý nghĩa quan trọng trong việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu tham gia đóng, hưởng chế độ cho người tham gia BHXH, BHYT; giảm thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho người tham gia khi giải quyết chế độ, khám chữa bệnh. Mã số BHXH là mã số duy nhất của người tham gia BHXH, BHYT do cơ quan BHXH cấp để ghi trên sổ BHXH (có dãy số tự nhiên gồm 10 chữ số). Người tham gia chỉ cần báo mã số BHXH của mình khi tiếp tục đăng ký tham gia BHXH, BHYT; kiểm tra quá trình tham gia và biết quyền lợi được giải quyết.

Bàn giao sổ BHXH cho người lao động quản lý là quy định mới nhằm đảm bảo tốt hơn quyền lợi của người lao động. Trước đây, số sổ BHXH hầu hết được các đơn vị sử dụng lao động lưu giữ theo quy định của Luật BHXH số 71/2006/QH, do đó thời gian qua đã phát sinh một số tồn tại, bất cập như: Tờ rời sổ BHXH bị thất lạc, chủ sử dụng lao động không trả sổ BHXH cho người lao động khi có nhu cầu chuyển đến nơi làm mới; nhiều trường hợp đơn vị sử dụng lao động tuy vẫn trừ tiền đóng BHXH của người lao động nhưng không nộp cho cơ quan BHXH, mà chiếm dụng để sử dụng vào việc khác và người lao động không được biết... làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi BHXH của người lao động khi có nhu cầu được giải quyết chế độ BHXH.

Để khắc phục những tồn tại trên, Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi năm 2014 quy định người lao động có quyền giữ sổ BHXH. Trên mỗi quyển sổ BHXH đều thể hiện thông tin về nhân thân và quá trình đóng BHXH của người lao động, vì thế, việc tự quản lý sổ BHXH sẽ giúp cho người lao động nắm rõ được thông tin, đồng thời chủ động hơn trong việc thực hiện giải quyết các chế độ BHXH theo luật định.

Tính đến 20/5/2018, BHXH tỉnh đã rà soát và bàn giao sổ BHXH cho người lao động được 77.737 người/91.469 người, đạt tỷ lệ 84,98%. Một số địa phương đạt tỷ lệ cao so với mức bình quân toàn tỉnh là: BHXH huyện Tánh Linh (98%), Bắc Bình (96%); Hàm Tân (95%); các địa phương đạt tỷ lệ thấp: Văn phòng BHXH tỉnh (77%), BHXH huyện Đức Linh (80%), BHXH huyện Tuy Phong (82%).

Trong quá trình rà soát sổ vẫn còn một số đơn vị sử dụng lao động chậm trễ trong việc cung cấp thông tin tham gia đóng BHXH của người lao động; một số đơn vị có chi nhánh ở nhiều địa bàn nên việc rà soát và ký xác nhận vào các biểu mẫu chậm, ảnh hưởng đến tiến độ chung. Mặt khác, việc nhập dữ liệu quá trình đóng BHXH của người lao động trước năm 2008 vào phần mềm SMS trước đây còn sai sót, chưa khớp đúng với sổ BHXH của người lao động như: Chức danh, thời gian đóng, địa chỉ cơ quan, đơn vị… nên phải rà soát, điều chỉnh lại.

Xin cám ơn bà Lê Thị Hồng Vân và ông Phạm Đình Cang.

LÊ THANH VÀ NGÔ TRÂM (thực hiện)



(0) Bình luận
Bài liên quan
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO
Đóng và hưởng của người tham gia bảo hiểm xã hội