Người đánh thức xứ trầm hương

                

Ông Hồ Đắc Hiếu bên những gốc dó bầu.

 Ước mơ làm sống lại xứ trầm Tánh Linh

Ông chủ của công ty chiết xuất tinh dầu trầm hương trẻ hơn nhiều so với tuổi 63 bởi nụ cười luôn tươi rói và bộ râu rậm đen rất duyên của mình và cũng bởi sợi chuỗi to, mặt là bức phù điêu Phật làm bằng trầm hương rất ấn tượng mà ông đeo trên người. Chuyện về ước mơ làm sống lại xứ trầm hương Tánh Linh của ông xứng đáng được thừa nhận là người đàn ông “lãng mạn” của vùng đất này.

Những tên đất La Ngâu, Tà Pao, Núi Ông, Đồng Kho, Đồng Me, Suối Kiết, Gia An, Huy Khiêm, Bắc Ruộng… được ông nhắc đến với một tình cảm trìu mến, thương thuộc đặc biệt. Phải thôi, bởi những nơi đó gắn bó với ước mơ, với những bước thăng trầm, với những trăn trở đêm hôm, những xót xa rừng núi và với suốt cuộc đời mình. Ông đã đầu tư tất cả đam mê và khả năng vốn có vào một loại công việc ít người hình dung ra được. Sau thời gian làm ăn với khắp nơi từ Lào, Campuchia, Thái Lan, Singapore, năm 2003, ông Hiếu quyết định đầu tư ngay trên mảnh đất Tánh Linh. Theo ông, thổ nhưỡng, khí hậu nơi đây rất hợp với cây dó bầu (tên khoa học Aquilaria crassna- tg) và việc sinh trầm hương. Ông đã ươm trên một triệu cây dó bầu rồi về phân phát miễn phí cho bà con ở các địa phương trồng. Cây dó bầu rất dễ phát triển không cần chăm sóc gì nhiều, có thể trồng xen vào hàng rào và các vườn cây khác, chỉ cần giữ 1 thân, có thể cắt cành, hạn chế tán không ảnh hưởng nhiều đến các loại cây khác nên được nhiều nông dân hưởng ứng. Chỉ một điều kiện duy nhất là sau 7 năm, ông sẽ cấy hỗn hợp hóa chất vào cây để tạo trầm và khi cây đủ tuổi người trồng phải bán lại cho ông.

Thời gian 10 năm là khá dài nên lúc cao su có giá, một số người đã chặt bỏ để thay vào đó bằng cây cao su. Can ngăn không được, nhiều lúc đứng nhìn người dân cưa phá cây ông Hiếu ngậm ngùi rơi nước mắt. Mặc dù có văn bản hợp đồng hẳn hoi nhưng thấy tình cảnh của nông dân mình còn nghèo, họ phải chạy đua để duy trì nguồn sống cho gia đình nên ông và chính quyền địa phương cũng đành im lặng.

Một dấu mốc đáng kể là năm 2006, một người bạn làm ăn cũ ở Ả - Rập - Xê- Út sang thăm đã hướng dẫn cho ông Hiếu về phương pháp cất hơi của Ả Rập để giữ hương trầm tự nhiên. Vì cây dó mà ông đầu tư trồng trên đất Tánh Linh chưa đủ tuổi nên ông phải ra Phú Quốc để mua dó mang về và tiến hành chiết xuất ngay. Với phương pháp chiết xuất này, tinh dầu trầm của ông rất được những nước Ả Rập ưa chuộng. Đầu ra ổn định và ngày càng mở rộng thị trường, kinh nghiệm và đồng vốn tích được cũng dần nhiều lên, đến năm 2016, ông Hiếu quyết định thành lập công ty chiết xuất tinh dầu trầm với nguồn trầm còn lại ở Tánh Linh đã đủ tuổi khai thác. Ông sẽ tiếp tục đầu tư cho bà con để có nguồn cây dó thô về lâu về dài.

Quê gốc của ông Hồ Đắc Hiếu ở Bình Định, ông lưu lạc vào Tánh Linh trong những ngày đi “săn trầm” nên ông biết rất rõ dọc đất từ núi Ông đến núi Lộc Nam có nhiều cây dó bầu hoang dã, là loại cây cho trầm hương. Trầm hương Tánh Linh không lớn nhưng có màu sậm và cho mùi hương thơm ngọt dễ chịu được nhiều nước trên thế giới ưa chuộng, nhất là các nước trong khối Ả Rập.

Từ người đi săn trầm đến chủ thu mua trầm của dân đi điệu, rồi là người đầu tư dài hơi và cuối cùng là giám đốc của công ty chiết xuất tinh dầu trầm hương xuất sang nhiều nước. Hiện tinh dầu trầm và các sản phẩm khác về trầm hương của công ty đã xuất sang Đài Loan, Nhật Bản, Indonesia, Malaysia, các nước trong khối liên minh Ả Rập… Theo tôi, chính sự “lãng mạn”, đam mê và khả năng ngửi mùi rất tốt của ông đã mang lại kết quả. Có được ngày hôm nay cũng phải nói tới sự tin tưởng và ủng hộ chồng của người phụ nữ Phạm Thị Thùy Liên, vợ ông, chị đã chấp nhận những ngày dài sống xa chồng, một tay gánh vác việc chăm sóc các con. Vợ chồng ông Hiếu có được 5 người con, 3 người con trai hiện đang cùng ông điều hành, coi ngó nhà xưởng là Hồ Đắc Tài, Hồ Đắc Hòa, Hồ Đắc Lộc. Con út Hồ Thị Ngọc Thảo đã có chồng sang Mỹ sinh sống, còn chị Hồ Thị Ngọc Thuận đang phụ trách khâu xuất khẩu tinh dầu trầm hương và các sản phẩm khác cho công ty.

 Mang hương trầm đến cho đời    

Cuộc đời ông Hiếu tha phương lưu lạc khắp nơi: Sài Gòn, Định Quán, Lâm Đồng và cuối cùng quay về Lạc Hóa, Tánh Linh, chính là nơi ông đã được sinh ra, nơi chôn nhau cắt rốn của ông. Thời gian đầu, ông làm thôn phó an ninh, rồi tham gia ban Văn hóa xã và sau đó xin nghỉ việc để tập trung cho việc thực hiện giấc mơ trầm hương của mình.

                

Cơ sở chiết xuất tinh dầu trầm của ông Hồ    Đắc Hiếu

Ông Hiếu tâm sự: Tại sao tôi đặt tên công ty là Nguồn Trầm Hương? Vì đối với hiểu biết của tôi thì Tánh Linh là xứ trầm hương, tôi luôn ước mơ làm sống lại xứ trầm hương này, tôi ước mơ về lại nguồn, đây thật sự là nơi nguồn của loại trầm hương quý giá. Tôi nay đã 63 tuổi rồi nhưng vẫn tiếp tục đeo đuổi việc làm sống dậy một vùng đất bằng chính đặc sản trầm hương như nó vốn có.

Đích thân ông Hiếu dẫn tôi đến tham quan từng bộ phận trong nhà xưởng, đi tới đâu ông Hiếu đều dừng lại nói về công dụng và mục đích của từng loại máy móc. Có tất cả 5 loại máy đang hoạt động: Máy xay, máy đập cây lớn ra thành bột, máy chiết xuất tinh dầu, máy chế biến thành phẩm và máy đóng bao bì. Ông Hiếu rất vui, luôn cười nói sang sảng khi giới thiệu về sản phẩm xuất khẩu hiện nay của Công ty Nguồn Trầm Hương, gồm: Tinh dầu trầm, nhang và nụ trầm sạch, vòng đeo tay, xâu chuỗi trầm, các loại tượng, phù điêu và các hàng mỹ nghệ khác làm bằng trầm hương. Khoảng 40% sản phẩm tiêu thụ nội địa qua hệ thống đại lý, còn lại là xuất khẩu. Ông Hiếu cho biết hiện công ty đã có văn phòng giao dịch ở địa chỉ 750 - Trường Sa, phường 14, quận 3, TP. Hồ Chí Minh. Riêng về tinh dầu trầm hương xuất khẩu, bình quân một tháng công ty ông xuất khẩu từ 2.000 - 4.000 tu-lơ (1 kg = 1.080 cc = 1.000 tu-lơ). Ông cho biết thêm, phải có 4 - 5 tấn cây dó mới tạo trầm hoặc 2 - 3 tấn đầu ngông, xát trầm mới thu được 1 lít tinh dầu trầm hương. Giá bán tùy vào loại, hiện nay tinh dầu loại tốt mới bán được giá 8.000 USD/kg, loại xấu hơn giá từ 6.000 - 6.500 USD/kg, loại pha dùng để làm nhang chỉ bán giá 200 USD/kg.

Tinh dầu trầm hương và các sản phẩm phụ từ trầm hương có thị trường xuất khẩu rộng lớn, nhất là các nước Phật giáo và đạo Hồi.  Trầm hương là nguyên liệu có nguồn gốc thảo dược quý hiếm mà ngành hương liệu - mỹ phẩm hướng tới để cho ra những sản phẩm nước hoa, mỹ phẩm cao cấp. Các ngành đông y, dược phẩm, các lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo, đặc biệt là Hồi giáo và Phật giáo, có nhu cầu sử dụng trầm hương ngày càng nhiều. Đây chính là thị trường hiện thực, lý tưởng, có khả năng thanh toán nhanh… Trong câu chuyện với chúng tôi, ông Hồ Đắc Hiếu đã hơn một lần nhắc đến những lợi thế hiện nay của ngành trầm hương và ông cho biết sắp tới ông sẽ sản xuất trà trầm hương để xuất khẩu sang Hồng Kông. Ông luôn mơ ước núi Ông Tánh Linh sẽ là núi trầm với hình thức ông kết hợp với Nhà nước sẽ khoán cho dân trồng, xen canh và cả khoán giữ rừng. Khi đã là núi trầm thì ngoài giá trị kinh tế rất cao của chính cây dó bầu, của trầm hương, ngành du lịch, ngành sản xuất hàng mỹ nghệ ở địa phương cũng phát triển. Đó là tâm huyết của người đã làm được việc quan trọng đầu tiên là đánh thức xứ trầm hương Tánh Linh.

Bút ký: Nguyễn Tân Hải