Bình Thuận có “kinh tế vòng tròn” ?

Giá thanh long thất thường khiến phần lớn nhà vườn không đủ khả năng tái đầu tư đàng hoàng cho cây phát triển tốt thì bên cạnh đó vẫn có nhà vườn không nao núng vì điều ấy. Hầu hết các nhà vườn này đều có làm lúa, nuôi bò nên tận dụng được rơm rạ, phân bò ủ hoai để tủ chân, bón gốc cho thanh long. Hai mặt hàng này tưởng là đồ bỏ đi nhưng với vùng chuyên canh thanh long của Bình Thuận thì đó là hàng có giá cao, phải chục triệu đồng trở lên, nếu dùng trên 1 ha thanh long. Điều đáng nói, hàng phân bò đôi khi còn mua không có hoặc nếu có thì chưa chắc là phân bò nguyên chất mà bị độn rất nhiều với đất bùn cùng các loại lá để lâu hoai mục. Vì thế, việc có sẵn những nguồn nguyên liệu này khiến các nhà vườn biết cách sản xuất theo hướng vòng tròn khép kín đã tiết giảm chi phí rất nhiều, nhờ vậy vào những thời điểm ngặt nghèo nhất về giá cả, các hộ trên vẫn không chán nản, bỏ bê vườn tược. Hay nhiều trường hợp khác như một số trang trại chăn nuôi đã tận dụng chất thải của vật nuôi để làm khí đốt; một số trang trại tổng hợp vườn – ao - chuồng bố trí sản xuất theo vòng tròn khép kín, ví dụ phân chuồng bón cho rau cỏ, rau cỏ ấy cho cá ăn, vật nuôi ăn…

Tuy nhiên, những mô hình kinh tế trên chưa nhiều, dù cách thức vận hành của nó không mới, thực chất xuất phát từ tính tiết kiệm, chăm chỉ tận dụng của cha ông để lại. Xem lại nền kinh tế ở tỉnh thì thấy phổ biến vẫn là trạng thái sản xuất thường với các giai đoạn chung nhất gồm khai thác –sản xuất – vứt bỏ. Những điểm nuôi heo gây mùi khó chịu trong khu dân cư, chung quy chỉ vì chưa tận dụng chất thải vật nuôi. Các bãi rác đã bị đầy diện tích chôn lấp, gây ảnh hưởng mỹ quan, chung quy chỉ vì vứt bỏ rác thải tràn lan mà không phân loại để có thể tái sử dụng, hạn chế thấp nhất lượng rác thải phải xử lý. Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân đứng trước mối nguy gây ô nhiễm môi trường, chung quy chỉ vì lượng xỉ thải ngày càng chất cao ngất, chưa có nhiều đơn vị tái sử dụng để sản xuất ra sản phẩm khác là vật liệu không nung… Nếu khắc phục được những bức xúc trên, Bình Thuận đã hướng đến “kinh tế vòng tròn”, tức nền kinh tế nhấn mạnh đến việc tái sử dụng rác thải nói chung để sản xuất sản phẩm khác, thay vì vứt bỏ hay tốn thêm chi phí xử lý, nhằm giảm đáng kể lượng rác thải ra môi trường.

Bây giờ, nền kinh tế vòng tròn (Circular Economy - CE), khái niệm của thế giới nhưng đang là xu hướng phát triển trong nước, qua đó khẳng định đẳng cấp giữa các tỉnh, thành trong phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường. Đồng thời đó, xu thế đánh giá vòng đời sản phẩm qua thiết kế cũng được nhấn mạnh qua việc thay thế khái niệm 3R bằng 4R, tức (Reduce, Reuse, Recycle - tiết giảm, tái sử dụng, tái chế) và một chữ R - Repair (sửa chữa). Đó là lý do vì sao, nhiều năm nay tại TP. Hồ Chí Minh luôn có ngày hội của những sản phẩm được tái sử dụng, được tái chế từ rác thải. Và năm nào cũng thu hút nhiều người dân tham gia đổi “rác” như lon nhôm, chai nhựa… lấy những sản phẩm khác. Không chỉ thay đổi nhận thức, hành động của người dân cũng như những định hướng, khuấy động của các cơ quan chức năng như TP. HCM, Bình Thuận còn cần đẩy mạnh việc sử dụng các nguyên liệu có thể tái tạo hay nguồn năng lượng vô tận từ tự nhiên như ánh nắng, gió, sóng thủy triều... Đó là các dự án thân thiện với môi trường như điện gió, năng lượng mặt trời…Thực tế cho thấy “kinh tế vòng tròn” và những ứng dụng của nó trong bảo vệ môi trường thực ra là những điều rất quen thuộc.

HẢo Chi