Chuyện lớn từ giống lúa

Giống lúa của “4 nhà” ở Tánh Linh

Nông dân sản xuất lúa giống

Bây giờ, chỉ chờ nước lũ sông La Ngà rút là những nông dân ở 2 xã Gia An, Đức Phú sẽ sửa soạn đồng ruộng bắt đầu xuống giống lúa nằm trong chương trình nhân rộng diện tích lúa giống của huyện lên 40 ha. Những hộ dân tham gia chương trình, nhất là những hộ mới bắt đầu đợt này cũng đã nắm hết kỹ thuật sản xuất lúa giống tiên tiến của Viện lúa đồng bằng sông Cửu Long và công việc còn lại chỉ là chờ áp dụng vào thực tế sản xuất bắt đầu trong tháng 9 này. Sự tự tin ấy một phần vì trong quá trình sản xuất lúa giống, có sự giám sát chặt chẽ của nhân viên kỹ thuật ở đơn vị mua lúa, bảo đảm giống lúa được sản xuất ra đạt chất lượng cao theo yêu cầu đặt ra lúc ban đầu. Phần khác, vì tâm lý “nhà ông A làm được, mình cũng sẽ làm được”, bởi trước đó những hộ dân khác cũng đã sản xuất lúa giống và cho kết quả tốt. Điều thu hút khác, dù biết sản xuất lúa giống rất khó, nhưng sản xuất lúa giống có lời hơn sản xuất lúa hàng hóa. Thực tế, tại xã Gia An, trên cùng diện tích canh tác, người dân sản xuất lúa giống có lợi nhuận cao hơn lúa hàng hóa đến 30%, tức tăng  từ 10 - 15 triệu đồng. Có nhiều yếu tố thuận lợi đưa đến kết quả ấy như sản xuất lúa giống có đầu ra ổn định, đơn vị liên kết với dân trồng lúa giống mua có giá cao hơn thương lái từ 1.000 - 1.500 đồng/kg. 

Thêm nữa, nông dân Tánh Linh nhận thấy lúa giống đang thời buổi cung không đủ cầu, trước mắt thấy ngay trên địa bàn huyện. Như phân tích của Trung tâm chuyển giao tiến bộ kỹ thuật và sản xuất nông nghiệp của Viện lúa ĐBSCL, hàng năm, Tánh Linh có diện tích lúa gieo trồng với 24.000 ha và lượng giống lúa cần tương ứng là 4.000 tấn, nhưng thực tế diện tích sản xuất lúa giống trên địa bàn huyện chỉ cung ứng được một phần nhỏ trong số ấy. Tất cả điều đó là sức hút đối với nông dân Tánh Linh tham gia trồng lúa giống. 

Hành trình nối kết

Để có ngày nông dân chịu sản xuất lúa giống như bây giờ, theo ông Võ Văn Ty, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Tánh Linh là một hành trình nối kết nhọc nhằn. Phải dùng từ nhọc nhằn, vì thay đổi tập quán sản xuất trong dân về cây trồng ngàn đời ở nông thôn như cây lúa là không dễ. Nhưng khi ấy, thực tế thúc bách khi huyện muốn xây dựng cánh đồng lúa chất lượng cao, mà để được điều đó, khâu đầu tiên phải là cải tạo giống, phải có giống lúa có chất lượng mới hy vọng có cánh đồng lúa chất lượng. Dải đất ven sông La Ngà này, tính về diện tích đã lớn, tính về độ phì nhiêu, độ thích hợp cho cây lúa phát triển thì quá tuyệt vời cho điều ấy. Phải tìm nhà khoa học, nhà doanh nghiệp tham gia để tạo đầu ra ổn định cho sản phẩm. Không dễ, nhất là chuyện thị trường nhưng rồi cũng làm được. Soát xét lại, vấn đề khó nhất vẫn là nông dân, người chủ trên mảnh đất, người quyết định cho việc thành bại của kế hoạch trên. Rồi huyện cũng tìm ra cách thu hút dân tham gia bằng cách hỗ trợ hết mọi chi phí lúc ban đầu. Nguồn vốn mà huyện lúa này có được từ Nghị định 42/CP và bây giờ thay bằng Nghị định 35/CP, huyện sử dụng 70% cho giao thông nông thôn, nội đồng; 30% cho khuyến nông nhưng tập trung vào sản xuất lúa giống. Khi sự nối kết ấy hình thành, nông dân Tánh Linh được gặp nhà khoa học và doanh nghiệp thông qua các HTX nông nghiệp trên địa bàn qua từng vụ sản xuất lúa giống từ khảo nghiệm cho đến chính thức. Một vài vụ đầu khởi động, có được, có sai sót, rồi rút kinh nghiệm và cuối cùng đã mang lại kết quả như bây giờ.

Không phải huyện lúa nào trên địa bàn tỉnh cũng làm được bước ban đầu này như Tánh Linh. Và nhờ nền tảng ấy, Tánh Linh có kế hoạch giai đoạn 2018 - 2020, huyện mở rộng diện tích sản xuất lúa giống lên 250 ha. Thực tế cho thấy, hành trình kết nối các nhà ấy, trong đó bao gồm cả thị trường, vai trò chính vẫn là của chính quyền.

Bích Nghị