Cuộc Cách mạng công nghiệp đầu tiên (1.0) trên thế giới được C.Mác và Ph.Ăng-ghen đề cập, bắt đầu ở nước Anh vào những năm cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX, biến nền sản xuất nhỏ thành nền sản xuất quy mô lớn, thay đổi xã hội nông nghiệp đã tồn tại từ 8.000 năm trước đó. Năng suất lao động không ngừng tăng cao khiến lực lượng, cơ cấu và phân bố lao động phân hóa rõ rệt. Thất nghiệp gia tăng do thay đổi phương thức sản xuất, dẫn đến các phản ứng chính trị và biến động cấu trúc quyền lực xã hội. “Giai cấp tư sản không thể tồn tại, nếu không luôn luôn cách mạng hóa công cụ sản xuất, do đó cách mạng hóa những quan hệ sản xuất, nghĩa là cách mạng hóa toàn bộ những quan hệ xã hội”. Những biến động kinh tế, chính trị, xã hội này đã dẫn tới quá trình xâm chiếm thuộc địa, vơ vét nguyên, nhiên liệu, khởi đầu cho quá trình toàn cầu hóa trên thế giới với thị trường ngày càng rộng lớn và thống nhất.
Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ hai (2.0) bắt đầu khoảng thập kỷ 1860 đến năm 1914 (còn gọi là Cách mạng Công nghệ). Với đặc trưng sử dụng năng lượng điện và ra đời các dây chuyền sản xuất hàng loạt trên quy mô lớn, dẫn đến quá trình sản xuất và tiêu dùng hàng loạt. Chi phí sản xuất giảm. Vốn, của cải được tích lũy ngày càng nhiều. Phân hóa xã hội và bất bình đẳng gia tăng. Chủ nghĩa tư bản phát triển thành chủ nghĩa đế quốc. Cạnh tranh kinh tế, nhu cầu chiếm hữu thuộc địa và thị trường đã dẫn tới hai cuộc chiến tranh thế giới trong lịch sử loài người. Trong cuộc cạnh tranh này, Mỹ đã vượt các quốc gia khác về ưu thế công nghệ và trở thành siêu cường thế giới. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ vào năm 1960 chiếm khoảng 40% GDP toàn cầu và vì thế Mỹ có lợi thế rất lớn trong việc đặt ra các quy tắc toàn cầu hóa, xây dựng và duy trì trật tự thế giới.
Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ ba (3.0) xuất hiện vào thập niên 1960, với sự ra đời và lan tỏa của công nghệ thông tin, điện tử và tự động hóa sản xuất, làm thay đổi tận gốc các lực lượng sản xuất, tác động tới mọi lĩnh vực đời sống xã hội loài người và làm thay đổi thế giới một lần nữa. Cho đến cuối thế kỷ 20, quá trình này cơ bản hoàn thành nhờ những thành tựu khoa học công nghệ cao. Năm 1997, khi cuộc khủng hoảng tài chính châu Á nổ ra là bước đánh dấu giai đoạn thứ ba kết thúc.
Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (4.0) bắt đầu vào đầu thế kỷ 21, tiếp sau những thành tựu lớn từ lần thứ 3 để lại, được hình thành trên nền tảng cải tiến của cuộc cách mạng số. Với sự bùng nổ của công nghệ thông minh đang minh chứng cho sự phát triển theo đường xoáy ốc của lịch sử với những tác động to lớn, mạnh mẽ và sâu sắc. Nhân loại đang đứng trước cuộc cách mạng có thể thay đổi hoàn toàn cách con người sống, làm việc và quan hệ giữa con người với nhau. Sự phát triển hiện nay của lực lượng sản xuất dựa trên nền tảng tiến bộ khoa học - công nghệ đang đưa nhân loại tới những mô hình phát triển rất mới, như Cách mạng công nghiệp 4.0, xã hội siêu thông minh 5.0.
PV
.jpg "Kính mời độc giả đón đọc báo in Bình Thuận hôm nay (24/4)")
