Hãy tạo đòn bẩy…

                

Chuỗi nhà màng, nhà lưới của HTX Bình Minh    nhìn từ trên cao.

 Vốn hỗ trợ “treo” cao

Bây giờ nói đến nông nghiệp thì phải nói về nông nghiệp 4.0, tức nông nghiệp thông minh hay nói cụ thể hơn là nông nghiệp công nghệ cao. Tại tỉnh, Vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại khu Lê - Bắc Bình đã được UBND tỉnh phê duyệt từ năm 2018. Và nhiều năm trước đó, hợp tác xã (HTX) Bình Minh đã xuất hiện mang tính tiên phong khi trồng một số cây trên vùng cát khan hiếm nước này bằng công nghệ của Israel. Đến thời điểm này, giữa bao nhiêu bộn bề khó khăn mà HTX đã nỗ lực vượt qua thì chỉ mỗi chuyện vay vốn là trở ngại kéo dài nhất, gây bức xúc cho phát triển. Dù đã làm 60 nhà màng với tổng diện tích 12 ha để trồng dưa lưới tưới được 3 năm nay, có thu lợi nhuận hàng năm rõ ràng  nhưng các ngân hàng vẫn không đồng ý cho HTX Bình Minh tại Vùng nông nghiệp công nghệ cao ở khu Lê - Bắc Bình vay vốn. Lý do đưa ra là HTX chưa có giấy chứng nhận nhà màng, nhà lưới để thể hiện đây là một loại tài sản thế chấp. Các ngân hàng đều lo ngại chủ đầu tư có thể dỡ nhà màng, nhà lưới này đi bất cứ lúc nào thì ngân hàng không thể bấu víu vào đâu để thu hồi vốn. Trong thời gian đó, ông Phạm Văn Minh - Giám đốc HTX Bình Minh cho biết đã nỗ lực gặp gỡ các cơ quan Trung ương có liên quan để hỏi về vấn đề mới này giải quyết ra sao. Hướng đưa ra là các sở, ngành liên quan tại tỉnh ngồi lại, tìm cách tháo gỡ theo quy định luật cho phép để bằng mọi cách có giấy tờ chứng minh tương tự như giấy khai sinh cho những nhà màng, nhà lưới này. Tuy nhiên, khó khăn này chưa gỡ thì lại bồi thêm trở ngại khác là loại nhà màng, nhà lưới không có trong danh mục để mua bảo hiểm, bởi hiện tại bất cứ món vay nào ngân hàng cũng yêu cầu khách hàng phải mua bảo hiểm. Vì thế, dù làm thật, theo đúng chuẩn mô hình công nghệ cao của Israel trên vùng cát cháy nắng này nhưng HTX Bình Minh vẫn chưa thể vay được vốn hỗ trợ. Trong khi đó, nguồn vốn hỗ trợ nông nghiệp công nghệ cao vẫn có đó và “treo” rất cao đối với HTX.

Trong kế hoạch sẽ xây dựng nhà máy sấy trái cây tại Đức Trọng - Lâm Đồng, nơi có thể hội tụ trái cây nhiều nơi đổ về, HTX Bình Minh lấy quỹ đất của HTX ở  khu Lê hình thành vùng nguyên liệu chính. Vì thế, ngoài 60 ha đã khai thác trồng dưa lưới, thanh long giàn, HTX còn mở rộng sản xuất một vùng kế bên có diện tích 150 ha. Tại đây, sẽ trồng 4 loại cây là dưa các loại, thanh long giàn, măng tây và chà là Dubai nhưng cây chủ lực vẫn là dưa các loại. Vì vậy, nhu cầu vốn để xây dựng nhà lưới và hoạch định xây dựng khu sản xuất rất lớn nhưng vì thiếu vốn nên bị động và kéo dài tiến độ thực hiện.

 “Kéo” vốn về tầm với

Các HTX không tiếp cận được vốn là chuyện không mới lâu nay. Và lý do cũng chỉ vì nguyên nhân chủ yếu là không có tài sản thế chấp. Với HTX Bình Minh, dù đã bỏ ra 60 tỷ đồng để làm 60 nhà màng, nhà lưới nhưng để chứng minh tài sản tiền tỷ ấy trên giấy tờ thì lại không có. Vì vậy, dù sản xuất cây trồng ứng dụng công nghệ cao, lại có nguồn vốn Trung ương hỗ trợ có sẵn nhưng cũng vì vướng cùng nguyên nhân nên không thể tiếp cận vốn. Điều đó đã được xới lên trong hội nghị tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết 13-NQ/TW khóa IX về kinh tế tập thể tổ chức tại tỉnh mới đây. Tại hội nghị, đại diện Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Bình Thuận đã kiến nghị Trung ương là phải thiết lập một cơ chế riêng về cho vay đối với các HTX và phải có một bộ máy riêng, có số lượng cán bộ đủ lớn để thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về HTX thì mới mong HTX tiếp cận được vốn vay. Còn với tỉnh thì cần đẩy mạnh việc triển khai chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn được ban hành theo Nghị định số 57/2018/NĐ-CP ngày 17/4/2018 của Chính phủ. Thực tế, mặc dù chính sách đã ban hành được hơn 1 năm, nhưng ở tỉnh vẫn chưa triển khai. Cụ thể, đến nay HĐND tỉnh vẫn chưa rà soát, ban hành chính sách đặc thù khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn tại địa phương. Điều đáng quan tâm, trong đó có quy định chính sách tín dụng tại địa phương ở Điều 8 với vốn cấp bù lãi suất hỗ trợ cho các dự án và mức vốn sử dụng ngân sách địa phương để đảm bảo thực hiện hỗ trợ doanh nghiệp. Từ lý do trên nên hiện cũng chưa ban hành cơ chế thúc đẩy tập trung đất đai, tạo quỹ đất để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn phù hợp với thẩm quyền và các quy định của pháp luật. Còn UBND tỉnh cũng chưa ban hành quyết định chủ trương đầu tư về danh mục dự án khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp nông thôn theo quy định tại khoản 1 Điều 16. Chưa ban hành danh mục sản phẩm nông nghiệp chủ lực cấp tỉnh. Chưa ban hành định mức hỗ trợ đối với từng loại hạng mục, công trình phù hợp với các mức hỗ trợ quy định tại nghị định này.

Theo kiến nghị ấy, trong tháng 10 này, các đơn vị liên quan mới bắt tay vào thực hiện các công việc theo luật định để hỗ trợ cho doanh nghiệp khi đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. Đó chính là đòn bẩy giúp các HTX có đối tác lớn để liên kết, để thực hiện theo chuỗi tạo giá trị sản phẩm cũng như mở rộng thị trường. Và con đường để phát triển bền vững với vùng đất ít màu mỡ của Bình Thuận lại gặp biến đổi khí hậu khó lường gần đây thì chỉ duy nhất theo hướng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Nhưng theo hướng ấy thì cần vốn lớn mới thực hiện được. Chỉ khi đó mới mong trụ cột nông nghiệp thông minh phát triển như 2 trụ cột khác.

Bích Nghị