Triển vọng cây mè tại Bình Thuận

                

Sản xuất mè đen 2 vỏ Bình Thuận tại Hàm    Trí - Hàm Thuận Bắc.

Chỗ đứng cây mè hiện nay

Với chủ trương đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp, phát huy lợi thế của các tiểu vùng có điều kiện tự nhiên thích nghi cao, tận dụng khai thác quỹ đất sản xuất phù hợp, cây mè được quan tâm phát triển. Diện tích trồng mè trên địa bàn tỉnh năm 2017 ước đạt 6.000 ha, sản lượng 3.000 tấn, trong đó tập trung sản xuất trong vụ hè thu khoảng 4.846 ha. Diện tích mè sản xuất chủ yếu tại các địa phương Bắc Bình 3.200 ha; Hàm Thuận Bắc 1.176 ha; hiện tại giá mè thương lái mua khoảng 30.000 đồng/kg. Tại Bình Thuận, mè là một cây trồng truyền thống, không thể thiếu trong cơ cấu cây trồng của tỉnh. Tuy nhiên, do chưa được quan tâm đúng mức và yếu thế cạnh tranh so những cây trồng khác, nên cây mè thường được canh tác ở những diện tích đất cằn cỗi, nghèo dinh dưỡng và chưa được chú ý chăm sóc nên năng suất không cao. Trên địa bàn tỉnh từng sản xuất giống mè V6, tuy nhiên trong sản xuất vẫn luôn duy trì giống mè đen 2 vỏ truyền thống và đã trở thành thương hiệu có uy tín trên địa bàn. Do giống mè đen 2 vỏ của địa phương có đặc tính chống chịu hạn tốt, hàm lượng dầu cao, giá bán cao, dễ tiêu thụ và trao đổi trên thị trường. Vì vậy, không chỉ khôi phục lại giống mè đen 2 vỏ địa phương mà còn bảo tồn nguồn gen khỏi bị mai một, thoái hóa là vấn đề cần được quan tâm. Việc khai thác nguồn gen bản địa nhằm nâng cao chất lượng, cải thiện năng suất và phát triển diện tích mè là yêu cầu hiện nay. 

Bảo tồn nguồn gen mè đen 2 vỏ

Ông Huỳnh Tấn Phát - Trưởng phòng Công nghệ Sinh học (Trung tâm thông tin và ứng dụng Tiến bộ KHCN Bình Thuận) cho biết, hiện nay giống mè đen 2 vỏ Bình Thuận đang được trung tâm tiếp nhận từ đề tài nghiên cứu và phục tráng giống mè đen 2 vỏ của địa phương. Theo đó, trong thời gian từ tháng 7/2015 đến tháng 6/2018, trung tâm triển khai đề tài “Nghiên cứu bảo tồn, tư liệu hóa và đánh giá sơ bộ nguồn gen cây mè đen 2 vỏ trên địa bàn tỉnh” với kinh phí 980 triệu đồng, với mục tiêu bảo tồn nguồn gen mè đen 2 vỏ, phục vụ công tác lai tạo giống, duy trì và phát triển bền vững giống mè đen 2 vỏ đặc hữu của địa phương, góp phần tăng thêm giá trị kinh tế và phát triển giống mè đen trong sản xuất nông nghiệp của tỉnh.

Ông Phát cho biết thêm, hiện trung tâm đang xây dựng mô hình trồng cây mè đen 2 vỏ tại khu thực nghiệm trung tâm, quy mô 2.000 m² tại xã Phong Nẫm (TP. Phan Thiết) để làm nguồn mẫu cho công tác đánh giá. Trung tâm cũng triển khai sản xuất trên đồng ruộng tại Hàm Thuận Bắc, đồng thời thực hiện công nghệ cấy mô, bảo tồn giống trong phòng thí nghiệm. Hiện sản phẩm giống mè đen 2 vỏ đang được trung tâm bày bán tại Cửa hàng giới thiệu và kinh doanh các sản phẩm khoa học công nghệ (C1 - đường Võ Văn Kiệt - TP. Phan Thiết). Về phương án phát triển, trung tâm sẽ tiếp tục mở rộng diện tích mè đen 2 vỏ, đảm bảo vùng nguyên liệu ổn định cung ứng cho thị trường dầu thực vật trong nước và xuất khẩu trong tương lai.

Sở Nông nghiệp & PTNT cho biết, định hướng sản xuất trong thời gian tới là tập trung chuyển giao kỹ thuật để thâm canh tăng năng suất mè; chuyển dịch cơ cấu cây trồng từ đất lúa kém hiệu quả sang trồng mè; đầu tư hỗ trợ, thu mua sản phẩm, cùng với chuyển giao kỹ thuật bảo quản sau thu hoạch cho nông dân; gắn liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân để xây dựng vùng chuyên canh mè…

KiỀu HẰng