EU
EU “đặt cược” quan hệ với Mỹ nhằm cứu vãn thỏa thuận hạt nhân Iran
EU quyết định
chấp nhận mạo hiểm, thậm chí là “đặt cược” quan hệ với Mỹ nhằm cứu vãn thỏa
thuận hạt nhân lịch sử ký năm 2015 với Iran.
Trong một diễn biến
đáng chú ý, Liên minh châu Âu hôm qua (15/7) quyết định chấp nhận mạo hiểm, thậm
chí là “đặt cược” quan hệ với Mỹ nhằm cứu vãn thỏa thuận hạt nhân lịch sử ký năm
2015 với Iran. Tuy nhiên, các ngoại trưởng Liên minh châu Âu cũng thừa nhận sẽ
rất khó đáp ứng được tất cả kỳ vọng của nước Cộng hòa Hồi giáo do các lệnh trừng
phạt của Mỹ.
 |
Ngoại trưởng
Anh Jeremy Hunt. Ảnh: Reuters. |
Cuộc họp Ngoại
trưởng Liên minh châu Âu tại Brussels, Bỉ hôm 15/7 đã chứng kiến lập trường ngày
một xa cách với Mỹ liên quan tới hồ sơ Iran. Các nước châu Âu đã cho thấy quyết
tâm bảo vệ đến cùng thỏa thuận lịch sử ký năm 2015 chấm dứt hàng thập kỷ căng
thẳng liên quan tới chương trình hạt nhân Iran, bất chấp việc có thể đặt mối
quan hệ với Mỹ trước những nguy cơ.
Phát biểu với báo
chí trước khi bước vào thảo luận, Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt tin tưởng, thỏa
thuận vẫn chưa rơi vào điểm chết và Liên minh châu Âu muốn trao cho Iran “cơ hội
đảo ngược những bước đi trái với cam kết của mình". Cũng chia sẻ quan điểm này,
song Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian lại sử dụng những ngôn từ khá mạnh mẽ
khi chỉ trích chính quyền Mỹ đã đưa ra những quyết định tồi tệ khi rút khỏi thỏa
thuận hạt nhân và tái áp đặt các lệnh trừng phạt chống nước Cộng hòa Hồi giáo.
“Châu Âu phải đoàn
kết trong vấn đề này. Pháp, cùng với Anh, Đức và Liên minh châu Âu phải đảm bảo
một ý chí thường trực để đưa Iran trở lại thỏa thuận. Tôi tin là điều mà chúng
ta đang chứng kiến hiện nay là một quyết định tồi nhằm phản ứng với một quyết
định tồi tệ khác, đó là quyết định của Mỹ rút khỏi thỏa thuận”, ông Le Drian
nói.
Châu Âu hi vọng có
thể thuyết phục Iran tin tưởng vào thiện chí của mình thông qua việc sử dụng
Công cụ hỗ trợ trao đổi thương mại (Instex). Đây là một cơ chế được thành lập
nhằm né các lệnh trừng phạt của Mỹ bằng cách tránh sử dụng đồng đôla trong các
giao dịch. Tại cuộc họp ngày 15/7, Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh
và đối ngoại Liên minh châu Âu Federica Mogherini đặc biệt thông báo, những giao
dịch đầu tiên đang được tiến hành. 10 nước trong khối Liên minh châu Âu đã cam
kết sử dụng công cụ này và những nước không phải thành viên khối cũng tham gia
sáng kiến.
Theo các nhà ngoại
giao châu Âu, những biện pháp trừng phạt “vượt lãnh thổ” của Mỹ đã khiến các
doanh nghiệp châu Âu lo ngại và quyết định rời khỏi Iran. Nước Cộng hòa Hồi giáo
không thể xuất khẩu dầu mỏ và vì thế cũng bị tước đi nguồn thu chính của nền
kinh tế. Ngoại trưởng Tây Ban Nha Josep Borrell, người dự kiến sẽ thay thế bà
Federica Mogherini trên cương vị người đứng đầu ngành ngoại giao châu Âu, tuyên
bố, khối này không thừa nhận tính chất ngoài lãnh thổ của các lệnh trừng phạt mà
Mỹ đang áp đặt chống Iran.
Ngoại trưởng Anh
Jeremy Hunt, một trong 2 ứng cử viên hàng đầu cho chức vị người kế nhiệm Thủ
tướng May thì cho thấy sự bất đồng sâu sắc với Mỹ khi nhấn mạnh, nước này coi Mỹ
là đồng minh, song thậm chí ngay cả với những nước bạn bè, thì đôi khi cũng xảy
ra bất đồng.
“Chúng tôi luôn coi
Mỹ là đồng minh thân thiết nhất và tin rằng liên minh Mỹ- Anh là nền tảng của
hòa bình và thịnh vượng toàn cầu 75 năm qua. Tuy nhiên ngay cả với những nước
bạn bè thì đôi khi cũng xảy ra bất đồng và Iran là một trong số những hồ sơ hiếm
hoi như vậy. Song điều đó không có nghĩa là chúng tôi không thể làm việc chặt
chẽ với nhau trong nỗ lực theo đổi hòa bình”, bà Theresa May nói.
Tuy nhiên những
tuyên bố này của châu Âu dường như là chưa đủ. Bởi điều mà chính quyền Iran cần
là hành động cụ thể. Trong một thông cáo phát đi cùng ngày, người phát ngôn Bộ
Ngoại giao Iran Abbas Moussavi tuyên bố, châu Âu cần phải chứng minh được thiện
chí chính trị và khả năng giúp Iran thực sự được hưởng lợi từ thỏa thuận. Tổ
chức năng lượng nguyên tử Iran thì cảnh báo, nếu người châu Âu và người Mỹ không
muốn hành động phù hợp với những cam kết của mình, thì Iran cũng vậy. Nước này
sẽ có những bước đi tương ứng và trở lại tình hình của cách đây 4 năm.
Thu Hoài/VOV