Phạt nặng để răn đe?

Chỉ trong nửa đầu năm nay, cả nước đã xảy ra 10.529 vụ TNGT, khiến 4.362 người thiệt mạng, 9.116 người bị thương. Riêng tỉnh Bình Thuận có 115 người chết, 253 người bị thương vì TNGT. Thủ tướng Chính phủ vừa có công điện yêu cầu thực hiện ngay các biện pháp cấp bách kiềm chế TNGT trên cả nước.

Trong tình hình ấy, Nghị định 46 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm trong lĩnh vực giao thông, có hiệu lực từ ngày 1/8 tới, được dư luận rất quan tâm. Có thể nói thẳng rằng các hình phạt vi phạm ATGT trước đây là chưa đủ sức răn đe, nên vi phạm vẫn xảy ra rất phổ biến. Vì vậy từ 1/8 tới, hàng loạt các hành vi vi phạm trong giao thông sẽ bị xử phạt nặng hơn để răn đe, từ đó tác động tới hành vi của người tham gia giao thông.

Ví dụ: Người lái xe ô tô trên đường mà trong máu (hoặc hơi thở) có nồng độ cồn vượt mức cho phép, sẽ bị phạt từ 16 – 18 triệu đồng (quy định cũ từ 10 – 15 triệu đồng) và bị tước GPLX 4 – 6 tháng (quy định cũ 3 tháng).

Hoặc người lái xe ô tô mà trong cơ thể có chất ma túy, sẽ bị tước GPLX từ 22 – 24 tháng, hoặc bị phạt tiền từ 16 – 18 triệu đồng (trong trường hợp không có GPLX).

Trường hợp người lái xe ô tô không chấp hành hiệu lệnh hoặc đèn tín hiệu, bị phạt tiền 1,2 – 2 triệu đồng (quy định cũ 0,8 – 1,2 triệu đồng), bị tước GPLX 1 – 3 tháng (quy định cũ là 1 tháng).

Đối với người điều khiển mô tô, xe máy, sẽ bị phạt tiền từ 3 – 4 triệu đồng khi: lái xe mà trong máu (hoặc hơi thở) có nồng độ cồn vượt mức cho phép; điều khiển xe chạy quá tốc độ quy định trên 20 km/h; không chấp hành yêu cầu kiểm tra về chất ma túy, hoặc nồng độ cồn của người thi hành công vụ… Ngay cả hành vi dùng chân chống xe quẹt xuống đường khi xe đang chạy cũng bị phạt đến 3 triệu đồng; vừa lái xe vừa sử dụng ĐTDĐ bị phạt từ 100 – 200 ngàn đồng (lái xe ô tô mà sử dụng ĐTDĐ bị phạt đến 800 ngàn đồng).

Không chỉ tăng nặng mức phạt tiền, phạt bổ sung, Nghị định 46 còn bổ sung một số hành vi xử phạt, do tiềm ẩn nguy cơ cao gây TNGT như: chở quá tải hoặc chở quá số người quy định (không chỉ tài xế, mà chủ xe quá tải cũng bị phạt nặng). Đặc biệt hành vi chạy xe máy vào đường cao tốc bị tăng mức phạt gấp 10 lần so với trước.

Trong lúc tình trạng lờn luật, bất chấp luật lệ giao thông diễn ra khá phổ biến, làm TNGT tăng cao, dư luận nhân dân đồng tình ủng hộ việc tăng mức xử phạt để răn đe, nhất là với các hành vi cực kỳ nguy hiểm cho xã hội như: sử dụng rượu bia, ma túy khi lái xe, phóng nhanh vượt ẩu, lấn làn, lấn tuyến… Ngay cả nhiều lái xe, dù phàn nàn mức phạt từ 16 – 18 triệu đồng với hành vi sử dụng rượu bia khi lái xe là quá nặng so với thu nhập của nghề lái xe, cũng cho rằng đã là lái xe thì không được rượu bia say xỉn khi đang làm việc. Theo thống kê của Ủy ban ATGT Quốc gia, gần một nửa số vụ TNGT có liên quan đến rượu bia!.

Tuy nhiên, dư luận cũng lo ngại việc tăng mức phạt nặng từ 1/8 tới có thể dẫn đến tăng tiêu cực, khi người vi phạm tìm mọi cách chung chi cho cảnh sát giao thông, thanh tra giao thông, thay vì nộp tiền vào ngân sách nhà nước. Thực tế có một bộ phận cán bộ thực thi công vụ dung túng, tiếp tay, bảo kê cho các hành vi vi phạm của lái xe, chủ xe, điều đó góp phần làm tăng TNGT.

Mặt khác, cần tăng cường tuyên truyền để nhân dân hiểu và chấp hành luật lệ, tăng cường trách nhiệm của các lực lượng chức năng trong tuần tra kiểm soát thực thi công vụ, thì Nghị định 46 mới phát huy tác dụng, đó là kéo giảm TNGT.

Đặng Dũng