“Mất” ruộng vì nhà máy nước?

BT- 3 năm trở về trước, những thửa ruộng trên địa bàn thôn Hiệp Cường, xã Tân Tiến, thị xã La Gi là cánh đồng lúa 3 vụ tươi tốt. Thế nhưng, mấy năm gần đây một số hộ dân có đất canh tác phía sau Nhà máy nước BOO Tân Tiến của Công ty cổ phần V.S.G đã phải bỏ ruộng, bởi theo họ là không có cây gì sống nổi dưới lớp bùn sình mà nhà máy thải ra.

                

Nhiều diện tích lúa, sen đều chìm ngập    trong nước bùn đặc sệt.

Cây… “độn thổ”

Có mặt tại cánh đồng thôn Hiệp Cường (ngay phía sau Nhà máy nước BOO Tân Tiến) trong buổi sáng những ngày đầu tháng 8, ông Võ Quang Phúc, bà Dư Thị Luận và ông Nguyễn Thanh Hùng (cùng trú tại thôn Hiệp Cường, xã Tân Tiến, thị xã La Gi) đại diện các hộ dân có ruộng bị bỏ hoang dẫn chúng tôi đi thực tế tại đây. Vào thời điểm này, bà con nông dân thị xã La Gi đang vào vụ sản xuất lúa hè thu, nhưng quang cảnh trước mắt chúng tôi là cánh đồng rộng lớn đang bị bao trùm bởi một lớp dày bùn sình, màu vàng sánh, từng vạt sen đang héo úa, lụi tàn. Thậm chí ngay các loại cỏ dại mọc trên ruộng, vốn “cứng đầu” cũng đang dần “đầu hàng”, “độn thổ” trước sức phủ của… bùn.

Chúng tôi men theo đường xe bò, sát bờ tường của nhà máy nước để ra ruộng. Nói là đường xe bò, nhưng thực ra nơi chúng tôi đi qua chẳng khác gì bờ ruộng. Ông Phúc đi trước dẫn đường, lấy tay chỉ vào mấy cục đá, giải thích: “Trước đây đường xe bò này khá dễ đi, dài khoảng 500 m, rộng 3 m. Nhưng trước sự bào mòn của nước chảy từ nhà máy nước nên đường đi bị hư hỏng nặng, trôi hết lớp đất đá và trở nên sình lầy, khiến xe bò không thể đi qua vì lún sụp”. Theo quan sát của chúng tôi, sát chân tường của nhà máy, một màu vàng đục cứ róc rách chảy tràn lan ra ruộng, làm chân tường bị ăn mòn dần. Để tránh trôi, hư hỏng bờ tường, nhà máy đang cho công nhân đổ một lớp đất bồi đắp tại đây. Để tìm hiểu kỹ hơn về thực trạng bùn sình tràn ruộng, chúng tôi cùng các hộ dân đi xa hơn, cách nhà máy khoảng 50 m, lớp bùn sình càng lúc càng dày. Từ đường xe bò để ra đến ruộng, chúng tôi lội qua đoạn kênh mương bằng đất nhỏ hẹp, là nơi thoát nước thải của nhà máy. Do kết cấu bằng đất, bùn, nên lượng nước thải này chảy và thẩm thấu vào ruộng âm ỉ từ ngày này qua tháng khác, dần dần tạo ra những lớp bùn sánh dày đặc như chúng tôi chứng kiến.

Khi chúng tôi vừa đặt chân xuống ruộng, bùn đã ngập quá đầu gối, đặc sệt khó nhấc chân lên được. Càng đi sâu vào trong cánh đồng, nhiều mảng lúa, sen còn sót lại đều ngã rạp, úng thối vì bùn. Ông Phúc lấy tay khỏa lớp bùn lên tay, cho biết: “Chất bùn này từ nhà máy đổ ra, chủ yếu là sình lắng đục vàng, có váng và phèn. Khi lội xuống, da chân trở nên trơn nhớt, ngứa ngáy, rửa xà bông cũng không thể sạch hết”.

 “Mất”… ruộng

“Bà con chúng tôi rất bức xúc khi nước từ nhà máy cứ róc rách chảy, hầu như ngày nào cũng thải ra, kéo dài cả mấy năm nay mà vẫn chưa giải quyết được. Hiện đời sống của người dân rất khó khăn khi không có ruộng để sản xuất, phải đi làm thuê làm mướn kiếm sống…” - ông Võ Quang Phúc bức xúc nói.

Ông Phúc cho biết thêm, gia đình ông có 3,5 sào ruộng phía sau nhà máy nước. 3 năm trở về trước, vùng đất này vốn rất màu mỡ nên gia đình sản xuất 3 vụ lúa/năm, thu nhập  khoảng 1,5 tấn lúa /sào/năm. Nhưng liên tiếp mấy năm nay, do độ phủ của lớp bùn, phèn sâu hoắm nên máy cày hay cả bò cũng không thể xuống ruộng cày cấy được.

Cùng chung tình cảnh với ông Phúc là hộ ông Nguyễn Thanh Hùng. Gia đình ông có 1 ha lúa, nay do bị bùn sình bao phủ nên ông đã đánh liều thả sen mong vớt vát kiếm thêm thu nhập. Tuy nhiên, ngay cả cây sen rất phù hợp với đất bùn cũng không chịu nổi và đang chết dần, chết mòn mà không có cách nào cứu vãn, kéo theo biết bao công sức của người nông dân mất trắng. Hơn 2,6 ha lúa và sen gần Nhà máy nước BOO Tân Tiến xem như bỏ trắng, ảnh hưởng rất lớn đến sinh kế của bà con nơi đây. Bà Dư Thị Luận nhìn xa xăm phía chân ruộng, buồn rầu chia sẻ: “Trước đây ruộng lúa của gia đình rất tươi tốt nên có nhiều người đến “gạ” mua nhưng tôi không bán. Nay chỉ biết lắc đầu, cầu cứu ngành chức năng…!”.

Phóng sự điều tra: K. Hằng – M.Vân