Những câu thơ mùa thi...

Mùa thi dù rất bận rộn và căng thẳng, thế nhưng những sĩ tử, những người trong cuộc, hoặc những nhà thơ vẫn dành những giây phút ngẫu hứng, thăng hoa cùng với mùa thi, bộc lộ những tâm trạng của mình. Trước hết phải kể đến nhà thơ Tú Xương, người đã có những câu thơ đầy tâm trạng về mùa thi: “Tấp tểnh người đi, tớ cũng đi/ Cũng lều cũng chõng cũng đi thi” cho dù những khoa thi của ngày xưa là rất hệ trọng, quan hệ tới công danh và sự nghiệp của người đi thi, và phải ba bốn năm nhà vua mới mở khoa thi một lần, không phải thi hàng năm như ngày nay. Cám cảnh trước cái gian nan vất vả của học trò đi thi: “Học đã sôi cơm nhưng chữa chín/ Thi không ăn ớt thế mà cay?”. Cuối cùng là cái kết quả thật đáng buồn: “Mai không tên tớ, tớ đi ngay/ Giỗ tớ từ nay nhớ lấy ngày…” và “Đệ nhất buồn là cái hỏng thi”!

Để chuẩn bị cho một kỳ thi thật tốt với kết quả “bảng vàng đề tên” hay “Công thành danh toại”, ca dao xưa cũng có những câu hết sức thơ mộng, động viên người học trước khi lên kinh ứng thí như: “Sáng trăng trải chiếu hai hàng/ Bên anh đọc sách, bên nàng quay tơ…”. Còn Nguyễn Bính với bài thơ “Thời trước” thì: “Một quan là sáu trăm đồng/ Chắt chiu tháng tháng cho chồng đi thi/ Chồng tôi cưỡi ngựa vinh quy/ Hai bên có lính hầu đi hai hàng…” và kiên quyết “Anh chưa thi đỗ thì chưa động phòng!”.

Đối với nhà thơ Xuân Diệu thì nhẹ nhàng hơn, gần hơn với học trò thời nay: “Mùa thi bận lắm em thơ/ Cái hôn hạnh phúc xin chờ… sau thi”, chỉ là xin… khất lại nụ hôn tình yêu bởi nợ sách đèn, mà theo Lương Đình Khoa thì: “Bài thơ ấy anh viết tặng cho em/ Cho một mùa hè cuối cùng nóng bỏng/ Giữa một mùa thi, dày thêm bụi phấn trắng/ Thầy giảng đến cận giờ, lo lắng với thương yêu”. Với Lam Châu, tháng năm chuẩn bị mùa thi còn có nỗi vất vả của thầy cô và những nhọc nhằn của cha mẹ: “Chẳng biết viết gì cho tháng năm đâu/ Nắng đốt chồi non, bạc vai áo thợ/ Phòng học như nung, cô trò xoay xở/Câu thơ nào cũng dấp dính mồ hôi”.

Bên cạnh là những vần thơ chuyền tay nhau, chia sẻ trên các trang mạng xã hội, đầy tính tinh nghịch tếu táo của những cô cậu học trò mà thường ghi là “sưu tầm” không có tên tác giả, nội dung thường trêu đùa, phê phán những người đi thi quay cóp như: “Gỗ kiền ai đóng nên cày/ Đầu anh “gỗ mít” nên “quay” thành thần!/ Kém thì xơi một xơi hai/ Đừng thấy học dốt quay tài mà mơ!” và cả những nơi chuyên photo copy “tiếp tay” cho học trò đi thi: “Dù ai buôn bán bề bề/ Không bằng mở hiệu “copy” gần trường”. kể cả phê phán những tiêu cực trong thi cử: “Đi thi anh đã dặn dò:/ “Phao” quay không trúng, thì chờ giấy quăng/ Bao giờ giám thị quay ra/ Bàn trên để ngỏ, là ta... “cóp” liền!”. Và cuối cùng là: “Mắt đau là tại hướng đình/ Con thi không đỗ, tại phụ huynh kém “tờ””. Dù sao đây cũng là những “hội chứng” gần đây trong ngành giáo dục, cần phải xóa bỏ, để có những kỳ thi thật sự nghiêm túc, công bằng, đánh giá đúng khả năng và công lao học tập của những thí sinh khi bước vào một mùa thi đầy thử thách.

Thơ viết về mùa thi vẫn còn nhiều tác giả viết, song chưa có tài liệu hoặc điều kiện để chuyển tải hết và giới thiệu với các bạn đọc, xin liệt kê tiêu biểu cái không khí chung của mùa thi, hy vọng sẽ là làn gió mát thoảng qua trong những ngày hè oi ả, nóng bức. Mong lắm các cô câu học trò luôn học tốt và thi cử với kết quả như mong muốn… và cũng có thơ trên mạng rằng: “Kỳ thi sắp tới đó em ơi!/ Cố gắng học nha đừng có lười/ Có chí thì nên ta phải nhớ/ Một mai đỗ đạt miệng cười tươi”…

TRẦN HOÀNG VY