Bước tiếp theo sau các cuộc trưng cầu ý dân tại 4 vùng ở Ukraine

Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) tự xưng, Cộng hòa Nhân dân Lugansk (LPR) tự xưng ở miền Đông cùng khu vực Kherson và Zaporizhzhia ở miền Nam Ukraine đã tổ chức các cuộc trưng cầu ý dân từ 23-27/9 về việc sáp nhập vào Nga.

Số liệu chính thức sau khi hoàn tất kiểm phiếu cho thấy, ở  Lugansk, hơn 98% cử tri ủng hộ sáp nhập vào Nga, tỷ lệ này ở Donetsk là 99%. Cả Zaporizhzhia và Kherson đều đã hoàn tất kiểm phiếu vào cuối ngày 27/9 theo giờ địa phương, với tỷ lệ ủng hộ sáp nhập vào Nga lần lượt là 93% và 87%.

Quá trình sáp nhập các vùng lãnh thổ mới vào Nga sẽ mất một khoảng thời gian nhất định, vì điều này đòi hỏi cần có sự phê chuẩn của Quốc hội và Tổng thống Nga. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết ông tin tưởng quá trình này sẽ diễn ra nhanh chóng.

Vai trò của Quốc hội Nga

Trong một bài đăng trên Telegram tuần trước Thượng nghị sỹ Konstantin Kosachev cho biết, theo Hiến pháp và luật pháp Liên bang Nga, sau khi các khu vực có nguyện vọng trở thành một phần của Liên bang Nga, chính quyền các vùng đó phải đệ đơn đề xuất với Moscow. Tổng thống Nga sau đó sẽ thông báo cho Quốc hội và chính phủ về vấn đề này.

Nếu đạt được thỏa thuận chính trị, “các dự thảo hiệp ước quốc tế về việc sáp nhập” vào Nga sẽ được xây dựng, ông Kosachev cho biết. Các thỏa thuận này sẽ nêu cụ thể các vấn đề như tên, tình trạng của các vùng lãnh thổ mới, quyền công dân, chức năng của các cơ quan công quyền, luật pháp áp dụng …

Sau khi các hiệp ước được ký kết, Tòa án Hiến pháp Nga sẽ xem xét các hiệp ước đó có phù hợp với luật pháp tối cao của Nga hay không. Nếu không có bất cứ vi phạm nào, văn bản sẽ được chuyển tới Duma Quốc gia (Hạ viện) phê duyệt và sau đó là Hội đồng Liên bang (Thượng viện).

Tuần trước, ông Vyacheslav Volodin, Chủ tịch Duma Quốc gia Nga, cho biết ông sẽ ủng hộ sáp nhập Lugansk, Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson vào Nga.

Các hãng thông tấn Nga cho biết thủ tục tại Hạ viện và Thượng viện có thể hoàn tất vào ngày 28/9 hoặc 29/9.

Đồng thời, một dự thảo luật về việc công nhận các vùng lãnh thổ mới sáp nhập vào Nga sẽ được trình lên Hạ viện. Nếu được phê duyệt, văn kiện sẽ được chuyển lên Thượng viện xem xét.

“Luật này sẽ có hiệu lực không sớm hơn so với thời điểm các hiệp ước quốc tế có hiệu lực”, ông Kosachev cho biết.

Tuyên bố của Tổng thống Putin

Theo AFP, Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ chính thức tuyên bố về việc các vùng của Ukraine sáp nhập vào Nga trong bài phát biểu vào ngày 30/9 tới. Đây có thể là bài phát biểu của ông Putin tại Điện Kremlin trước các thành viên của Hạ viện hoặc Thượng viện hoặc lưỡng viện Nga.

TASS cho biết các thượng nghị sĩ Nga đã được yêu cầu xét nghiệm Covid-19 ba lần để chuẩn bị cho một “sự kiện quan trọng” vào ngày 30/9 - điều kiện tiên quyết cho bất cứ khách mời nào tại Điện Kremlin. Tuy nhiên, không loại trừ khả năng Tổng thống Putin sẽ đưa ra tuyên bố sớm hơn.

Năm 2014, Tổng thống Putin đã ký hiệp ước sáp nhập Crimea vào Nga chỉ 2 ngày sau khi bán đảo này tổ chức trưng cầu ý dân. Lễ ký hiệp ước sáp nhập thậm chí diễn ra trước khi dự thảo hiệp ước được trình lên Quốc hội.

Nga sẽ bảo vệ các vùng lãnh thổ mới

Nga cảnh báo nếu các nước cộng hòa tự xưng ở Donbass và 2 khu vực miền Nam Ukraine sáp nhập vào Nga. Moscow sẽ coi bất cứ nỗ lực nào của Ukraine nhằm giành lại các vùng này là tấn công vào lãnh thổ Nga.

Hôm 22/9, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev nói rằng Moscow có thể sử dụng vũ khí hạt nhân để bảo vệ các vùng lãnh thổ mới sáp nhập. Ngoài ra, ông Medvedev cho rằng sau khi hai vùng ly khai ở Donbass sáp nhập vào Nga, sự chuyển đổi địa chính trị toàn cầu sẽ trở nên “không thể đảo ngược”.

Ngay sau khi các vùng của Ukraine quyết định tổ chức trưng cầu ý dân, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký lệnh động viên một phần, trong đó huy động khoảng 300.000 lính dự bị.

Ukraine coi việc sáp nhập 4 vùng nêu trên vào Nga là sự chiếm đóng bất hợp pháp, đồng thời tuyên bố sẽ không công nhận kết quả các cuộc trưng cầu ý dân. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã loại trừ khả năng đàm phán sau khi các cuộc bỏ phiếu được tiến hành.

Ngoại trưởng Ukraine Dmitry Kuleba ngày 27/9 nhấn mạnh “Ukraine có quyền giải phóng các vùng lãnh thổ của đất nước và sẽ tiếp tục làm điều đó, cho dù Nga có nói gì đi nữa”.

EU và Mỹ đã gọi các cuộc bỏ phiếu tại 4 vùng của Ukraine là “giả dối”. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken phát biểu với CBS ngày 25/9 rằng LPR, DPR, Kherson và Zaporizhzhia “sẽ không bao giờ được công nhận” là một phần của lãnh thổ Nga. Ông cũng nói thêm rằng Ukraine có quyền giành lại các vùng đất này.

Mỹ cũng đang chuẩn bị các biện pháp trừng phạt mới nhằm vào Nga nếu Moscow sáp nhập các khu vực này sau khi kết quả trưng cầu ý dân được công bố./.