Xác định lại ranh giới và di dời dân ra ngoài Khu BTTN Tà Cú

Khu BTTN Tà Cú được Thủ tướng Chính phủ xác lập tại Quyết định 791 ngày 26/10/1996 với tổng diện tích 17.823 ha. Thời điểm này, trong lâm phần thuộc khu bảo tồn đã có 636 hộ/3.215 nhân khẩu đang sinh sống, sản xuất nông nghiệp từ năm 1990 trở về trước với tổng diện tích hơn 2.474 ha. Trong đó, phân khu bảo vệ nghiêm ngặt 408,7 ha, phân khu phục hồi sinh thái 1.690,72 ha, phân khu hành chính dịch vụ 374,9 ha. Vì thế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đề nghị tỉnh xây dựng phương án di dời những hộ dân trên ra khỏi vùng lõi của khu bảo tồn.

UBND huyện Hàm Thuận Nam cho biết, từ khi thành lập Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Cú đến nay, kinh phí không đảm bảo cho công tác hỗ trợ di dời. Các cơ quan chức năng và Ban Quản lý Khu BTTN Tà Cú cũng chưa kiểm kê, đo đạc hiện trạng một cách chính quy, bài bản. Do đó, chưa có phương án giải quyết đối với những trường hợp dân sinh sống, canh tác trong khu bảo tồn. Năm 2014, UBND huyện Hàm Thuận Nam đã có báo cáo, đề xuất UBND tỉnh xem xét thu hồi đất và di dời toàn bộ các hộ dân ra khỏi khu bảo tồn. Theo đó, huyện đề nghị đối với những diện tích xâm canh trồng cây hàng năm trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt thuộc đối tượng rừng đặc dụng thì xem xét thu hồi và di dời. Đối với diện tích đất Ban quản lý khu BTTN Tà Cú đã thu hồi trồng rừng (năm 2010-2012) thuộc đối tượng rừng đặc dụng của các hộ dân đã sản xuất từ trước, UBND huyện Hàm Thuận Nam đề nghị tỉnh xem xét hỗ trợ, mức hỗ trợ bằng mức bồi thường về đất.

Sau đó, huyện tiếp tục chỉ đạo các cơ quan có liên quan phối hợp với Ban Quản lý Khu BTTN Tà Cú tăng cường tuyên truyền, vận động về mục tiêu phát triển rừng. Đồng thời, thông báo đến người dân giữ nguyên hiện trạng sử dụng đất và cho ký cam kết không cơi nới hay chuyển đổi cây trồng; nếu phát hiện vi phạm thì lập hồ sơ xử lý theo quy định xử phạt vi phạm hành chính về quản lý rừng, phát triển rừng, bảo vệ rừng và quản lý lâm sản. Tháng 9/2019, UBND huyện có công văn kiến nghị UBND tỉnh dừng dự án xây dựng vùng đệm Khu BTTN núi Tà Cú và giải thể Ban Quản lý dự án vùng đệm núi Tà Cú. Đối với diện tích đất có cây rừng, đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức đánh giá, khoanh định để giao cho Ban Quản lý khu BTTN Tà Cú quản lý; đối với diện tích đất còn lại việc quản lý được thực hiện theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất do UBND tỉnh phê duyệt nhưng đến nay chưa được giải quyết. Về cắm mốc, xác định ranh giới khu bảo tồn đã thực hiện từ năm 2011 và giao cho Ban Quản lý Khu BTTN Tà Cú quản lý; Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã kiến nghị tỉnh xây dựng ranh giới khu bảo tồn có tường ranh kiên cố.

Được biết, liên quan vấn đề này, mới đây Thường trực Tỉnh ủy đã chỉ đạo Huyện ủy Hàm Thuận Nam phối hợp với các cơ quan chức năng của tỉnh sớm đề xuất phương án xác định lại ranh giới Khu BTTN Tà Cú. Đồng thời đề xuất phương án di dời các hộ dân đang sinh sống, sản xuất trong khu bảo tồn trên tinh thần vừa đảm bảo công tác quản lý, bảo vệ rừng, vừa đảm bảo đời sống của các hộ dân đã sinh sống tại khu vực này, trình cấp có thẩm quyền cho chủ trương, phê duyệt để tổ chức thực hiện.