Vỡ bờ moong tuyển quặng titan: Công ty Tân Quang Cường hoạt động trái phép

                              

Bùn đỏ tràn ra đường ĐT 719. Ảnh: L.P

Đoàn kiểm tra tại hiện trường. Ảnh: L.P

Không tuân thủ quy định

Theo tìm hiểu chúng tôi được biết, Công ty Tân Quang Cường được Bộ Tài nguyên & Môi trường (TN & MT) cấp phép khai thác titan- zicon sa khoáng mỏ Nam Suối Nhum tại Giấy phép số 1019/GP- BTNMT ngày 27/4/2015. Tuy nhiên, công ty chưa có đủ hồ sơ pháp lý khác theo quy định trước khi tiến hành xây dựng cơ bản và khai thác mỏ. Cụ thể đó là chưa có các loại giấy phép như: giấy phép khai thác, sử dụng nước; giấy phép xả nước thải vào nguồn nước; thiết kế mỏ chưa bổ sung, hoàn chỉnh theo yêu cầu của Sở Công Thương. Công ty cũng chưa cung cấp các bản vẽ kèm theo báo cáo đánh giá tác động môi trường, dự án cải tạo phục hồi môi trường đã được phê duyệt, báo cáo kết quả thực hiện các công trình bảo vệ môi trường phục vụ giai đoạn vận hành dự án; quyết định cho thuê đất, biên bản cắm mốc, giao đất của cơ quan có thẩm quyền trong diện thuê đất… Nhưng trong thời gian dài công ty đã tổ chức xây dựng cơ bản, khai thác khoáng sản, khai thác sử dụng tài nguyên nước, xả thải vào nguồn nước, xây dựng các trạm bơm, lắp đặt các tuyến ống dẫn nước. Theo quy định thì những hoạt động này là trái phép. Sở TN & MT đã hai lần lập biên bản, có văn bản yêu cầu đình chỉ hoạt động trong hai tháng 6, 7/2015. Đến tháng 8/2015, Sở TN & MT lại phát hiện công ty có dấu hiệu tiếp tục thi công trạm bơm khai thác nước trái phép. Do vậy, vào giữa tháng 9/2015, Sở TN & MT đã có Quyết định số 261 thành lập đoàn kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật về đất đai, tài nguyên nước đối với dự án khai thác quặng titan tại mỏ Nam Suối Nhum của Công ty Tân Quang Cường. Kết quả kiểm tra thực địa trong thời gian này cho thấy có dấu hiệu doanh nghiệp này vẫn tiếp tục xây dựng cơ bản, khai thác titan, khai thác tài nguyên nước, ngăn dòng suối Giêng, lắp đặt các đường ống trái phép. Trong đó, diện tích moong khai thác và bãi thải đã lên đến gần 20.000 m2, tương đương 2 ha (biên bản kiểm tra trước đó diện tích tác động khu vực này khoảng 4.500 m2). Một thành viên đoàn kiểm tra Sở TN & MT cho biết, khi đoàn thực địa đến khu vực suối Giêng thì trời tối nhưng còn nhiều nơi chưa xem xét hết, đoàn quyết định đo đạc cụ thể vào đầu tuần sau. Tuy nhiên, khi đoàn chức năng quay trở lại làm nhiệm vụ thì bị người của công ty chặn lại, không cho vào làm việc…

Nhận thấy doanh nghiệp khai thác titan chưa có các giấy phép theo quy định, cuối năm vừa qua Sở TN & MT tiếp tục tiến hành kiểm tra thực địa tại dự án khai thác titan, đề nghị Công ty Tân Quang Cường dừng thi công các trạm bơm, tuyến dẫn nước cho đến khi có giấy phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước. Trong khi đó, Phòng Tài nguyên nước & Khí tượng thủy văn (Sở TN & MT) giám sát thực địa, thẩm định hồ sơ đề nghị cấp phép khai thác, sử dụng nước mặt của Công ty Tân Quang Cường, kết quả 100% thành viên hội đồng không thông qua hồ sơ đề nghị cấp phép. Như vậy, công ty này đến nay vẫn chưa hội đủ các giấy phép cần thiết, nhưng vẫn tổ chức khai thác titan, đào moong sử dụng nước mặt với tổng diện tích ngày càng lớn, dẫn đến vỡ bờ moong như nêu trên là điều không tránh khỏi. 

Tạm dừng hoạt động

Ngay sau sự cố này, đoàn kiểm tra của Bộ TN & MT gồm Tổng cục Địa chất & Khoáng sản cùng liên sở (TN & MT, Công Thương) có mặt kịp thời tại thực địa, xác định nơi xảy ra vỡ bờ moong có diện tích khoảng 3 ha. Đoàn kiểm tra đánh giá, trong quá trình hoạt động khai thác titan của công ty tại khu vực này còn một số tồn tại, thiếu sót (cơ bản như các văn bản trước đây của Sở TN & MT đã nêu). Đoàn kiểm tra yêu cầu công ty tạm dừng toàn bộ hoạt động khai thác tại mỏ, xử lý dứt điểm sự cố, khắc phục tồn tại lâu nay; kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định pháp luật.

T. Khoa