Những tác động sâu rộng khi Mỹ mạnh tay trục xuất người nhập cư bất hợp pháp
Quốc tế - Ngày đăng : 09:56, 05/02/2025
Giam giữ người nhập cư trái phép
Vịnh Guantanamo là căn cứ hải quân của Mỹ từ năm 1903 và được chuyển thành trung tâm giam giữ vào năm 2002 dưới thời Tổng thống George W. Bush để giam giữ những kẻ tình nghi khủng bố sau vụ tấn công ngày 11/9.
Đặc vụ thuộc Cơ quan Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP) áp giải người nhập cư trái phép lên vận tải cơ C-17 ở Fort Bliss. Ảnh: Reuters
Tổng thống Donald Trump mới đây đã công bố kế hoạch mở rộng các cơ sở giam giữ tại đây để chứa hàng nghìn người nhập cư bị trục xuất như một phần trong nỗ lực tăng cường của ông nhằm trục xuất người nhập cư bất hợp pháp khỏi đất Mỹ.
Sáng kiến này được tiết lộ hôm 29/1 trong lễ ký kết Đạo luật Laken Riley của lưỡng đảng, quy định bắt giữ và có khả năng trục xuất những cá nhân không có giấy tờ hợp lệ bị buộc tội trộm cắp và tội phạm bạo lực, ngay cả trước khi họ bị kết án.
Biện minh cho việc sử dụng Vịnh Guantanamo, ông Trump lập luận rằng một số cá nhân quá tệ, chính quyền của ông thậm chí không tin các nước sẽ giữ họ lại và Mỹ không muốn họ quay trở lại. Chính vì vậy, ông Trump quyết định đưa những người này tới Guantanamo và gọi đó là một nơi khó thoát ra.
Vịnh Guantanamo, vốn nổi tiếng là nhà tù giam giữ các nghi phạm khủng bố, cũng có một trung tâm xử lý người di cư riêng biệt với tên gọi Trung tâm Điều hành Người nhập cư Guantanamo và trung tâm này sẽ được Bộ Quốc phòng và An ninh Nội địa mở rộng và chuẩn bị cơ sở vật chất cho những người mới đến. Theo ông Trump, việc đưa những người nhập cư bất hợp pháp tới Guantanamo là một bước nhằm tiến tới việc xóa bỏ tai họa tội phạm di cư trong cộng đồng ở Mỹ một lần và mãi mãi.
Hiện có một số ý kiến cho rằng lệnh của ông Trump gửi đi một thông điệp đó là những người nhập cư bất hợp pháp đang bị coi là mối đe dọa khủng bố mới và cần bị giam cầm trong một nhà tù trên đảo.
Tình trạng nhập cư trái phép ở Mỹ
Theo Bộ An ninh Nội địa Mỹ, người nhập cư bất hợp pháp là người sinh ra tại nước ngoài, không phải công dân Mỹ nhưng đang cư trú không có giấy tờ hợp pháp tại quốc gia này. Phần lớn di dân bất hợp pháp đã nhập cư trái phép vào Mỹ hoặc đã được chấp nhận vào tạm thời nhưng vẫn ở lại Mỹ sau khi đã hết hạn lưu trú.
Gần một nửa trong hơn 11 triệu người nhập cư bất hợp pháp ở Mỹ đã ở lại theo cách thứ hai này. Những người này có thể bị bắt giữ bất cứ lúc nào nếu thị thực không định cư của họ đã hết hạn mà vẫn chưa ra khỏi Mỹ. Họ sẽ bị bắt giữ, tạm giam sau đó trục xuất ra khỏi Mỹ, vĩnh viễn không còn cơ hội quay lại.
Vì vậy, để giảm thiểu rủi ro, họ phải tránh né: không thể đăng ký các phúc lợi an sinh xã hội, không đăng kí đi học, thi lái xe hoặc khi xảy ra tranh chấp, xô xát với bạn bè, hàng xóm, đồng nghiệp…có thể dẫn đến việc cảnh sát đến hoà giải và bị phát hiện. Họ cũng chỉ có thể đi làm các loại công việc trả bằng tiền mặt.
Sau khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức tháng 1/2025, chính quyền của ông bắt đầu đẩy mạnh chiến dịch trục xuất "lớn nhất trong lịch sử Mỹ" nhằm vào người nhập cư bất hợp pháp và những người có giấy tờ nhưng vi phạm pháp luật.
Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) cho hay họ đã thực hiện hơn 5.000 vụ bắt người nhập cư trái phép trong khoảng một tuần qua. Các vụ bắt giữ chủ yếu diễn ra trên đường phố hay bên ngoài các trung tâm mua sắm, nhắm vào những người nhập cư bất hợp pháp mà đặc vụ ICE bắt gặp, thay vì tiến hành các đợt vây ráp quy mô lớn vào nhà máy, trang trại mà người nhập cư thường làm việc.
Những đối tượng sẽ bị trục xuất hoặc giam giữ tại Guantanamo bao gồm những người vi phạm luật nhập cư của Mỹ, vi phạm điều kiện thị thực Mỹ, phạm các tội hình sự như buôn bán ma túy, bạo lực, trộm cắp hoặc gian lận, hay đe dọa an ninh quốc gia Mỹ.
Chính sách nhập cư của Mỹ nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia và đảm bảo an ninh, nhưng cũng gây ra nhiều tranh cãi. Người nhập cư hợp pháp được hưởng nhiều quyền lợi, trong khi những người nhập cư bất hợp pháp phải đối mặt với nguy cơ bị trục xuất và nhiều hậu quả nghiêm trọng.
Tác động đến kinh tế và xã hội Mỹ
Trước hết về mặt ngoại giao, hầu hết các nước có người nhập cư trái phép vào Mỹ đều không muốn nhận lại những người này, nhất là những người đã từng phạm tội. Việc Mỹ ép các quốc gia này phải nhận lại công dân ít nhiều cũng ảnh hưởng tới quan hệ song phương. Ví dụ như chúng ta vừa thấy Colombia từ chối tiếp nhận công dân bị trục xuất khỏi Mỹ và chỉ trích Mỹ coi họ như tội phạm. Ngay lập tức, ông Trump đã tuyên bố trừng phạt nước này bằng các biện pháp thuế quan và hạn chế thị thực. Quan hệ song phương đã sứt mẻ mặc dù sau đó Colombia đã đồng ý tiếp tục tiếp nhận các chuyến bay trục xuất từ Mỹ.
Thực tế, việc ông Trump “mạnh tay” trục xuất người nhập cư không có giấy tờ tại Mỹ được dự báo có thể gây ra những tác động sâu rộng không chỉ đối với nền kinh tế quốc gia này, mà còn có ảnh hưởng tới toàn cầu.
Người nhập cư không có giấy tờ hiện chiếm một tỷ lệ đáng kể trong lực lượng lao động của Mỹ, đặc biệt trong các ngành như xây dựng, chăm sóc sức khỏe và khách sạn, nơi lao động tay nghề thấp chiếm ưu thế. Theo Trung tâm Nghiên cứu Di cư, người nhập cư đóng góp vào khoảng 17% tổng số lao động tại Mỹ. Việc trục xuất hàng triệu lao động này sẽ dẫn đến tình trạng thiếu hụt lao động trong các ngành nghề thiết yếu, từ đó làm tăng chi phí sản xuất và dịch vụ.
Lực lượng lao động là yếu tố quan trọng quyết định sự phát triển và thịnh vượng của một quốc gia. Điều khiến nhập cư trở thành vấn đề nan giải hiện nay là lực lượng lao động Mỹ đang phải chịu áp lực ngày càng tăng do tỷ lệ sinh giảm và già hóa dân số. Trong bối cảnh đó, nhập cư trở thành một giải pháp quan trọng để ổn định và phát triển lực lượng lao động, tránh tình trạng thiếu hụt lao động nghiêm trọng hơn.
Một số nhà kinh tế cho rằng việc ngăn chặn dòng người nhập cư và tăng cường trục xuất có thể khiến nền kinh tế Mỹ suy giảm đáng kể về tiềm năng tăng trưởng. Một phân tích của Bloomberg cho thấy việc trục xuất tất cả những người nhập cư bất hợp pháp khỏi đất nước sẽ làm giảm tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ 8%.
Trong khi đó, theo ước tính của Viện Thuế và Chính sách kinh tế, có khoảng 7,6 triệu cá nhân không có giấy tờ đang làm việc tại thị trường lao động Mỹ, tích lũy hơn 375 tỷ USD thu nhập vào năm 2022 và nộp 96,7 tỷ USD thuế vào năm 2022. Việc mất đi nguồn thu thuế đó có thể gây khó khăn cho chương trình nghị sự cắt giảm thuế của Tổng thống Trump.