Ramưwan - nét đẹp văn hóa của người Chăm Bàni

Tết Ramưwan của người Chăm thường được bắt đầu bằng nghi thức quan trọng nhất là lễ tảo mộ, cúng thỉnh ông bà tổ tiên. Trong những ngày này, đặc biệt là trong lễ tảo mộ, hàng nghìn người mặc trang phục truyền thống với mâm cỗ tươm tất trên tay nối tiếp nhau thành hàng dài đi vào sâu trong động để tảo mộ, cúng bái tổ tiên. Trên gương mặt ai cũng thể hiện nét hân hoan vì khi sau một năm dòng tộc lại được gặp nhau. Những câu chuyện về mùa vụ, đời sống đổi thay của mỗi gia đình cứ thế được chắp nối sinh động trên con đường làng quen thuộc.

Ở nghĩa trang người Chăm được chôn tập trung theo dòng tộc. Đặc biệt hơn, và cũng là nét văn hóa độc đáo, mộ của người Chăm không xây kiên cố mà chỉ phủ cát bằng ngang mặt đất và được đánh dấu bằng một hòn đá tròn. Những hòn đá này xếp thành những hàng dài rất đều đặn. Tại đây, sau khi người chủ lễ trong dòng tộc làm nghi thức vén cát, tưới nước tẩy uế các phần mộ, từng dòng họ sẽ bày biện đồ cúng và mặc trang phục truyền thống ngồi thành 2 hàng dài để đọc kinh, cúng tổ tiên...

Lễ tảo mộ và các nghi thức cúng đi cùng là phong tục truyền thống được lưu truyền từ nhiều đời xưa. Đó là sự tưởng niệm, biết ơn tổ tiên và dòng tộc cũng như tâm linh của mọi người trong cộng đồng trước khi đón tết. Đồ cúng trong lễ tảo mộ khá đơn giản gồm trầu cau, thuốc lá, nước uống và bánh kẹo… Trước đây, lễ tảo mộ nói riêng và Ramưwan là dịp để người Chăm xa quê trở về cúng bái tổ tiên, sum họp gia đình và người thân. Tuy nhiên hiện nay với những nét độc đáo mang màu sắc văn hóa riêng này, lễ tảo mộ của người Chăm đã thu hút rất nhiều khách tham quan du lịch và các nhà nghiên cứu văn hóa đến tìm hiểu, nghiên cứu.

Với ý nghĩa để con cháu tưởng nhớ đến tổ tiên, ông bà, các đấng sinh thành và cầu nguyện cho làng xóm được bình yên, nhà nhà sung túc, mùa màng tươi tốt, Tết Ramưwan của người Chăm gồm nhiều nghi lễ truyền thống nối tiếp nhau. Sau lễ tảo mộ, các gia đình, dòng tộc sẽ trở về nhà cúng tổ tiên, đón tết và sau đó các vị chức sắc, sư cả sẽ vào chùa để thực hiện tháng chay niệm.

Đồng bào Chăm ở khắp nơi tại Bình Thuận vui đón Tết Ramưwan năm 2025 trong không khí đầm ấm, no đủ. Khắp các thôn, làng Chăm, nhà nhà đều rộn ràng vui tết. Đàn ông thì sửa sang nhà cửa, phụ nữ thì lo nấu nướng, sửa soạn bánh trái…

Bình Thuận hiện có 9.908 hộ với hơn 43.700 người Chăm sinh sống, tập trung tại 13 xã thuộc các huyện Bắc Bình, Tuy Phong, Hàm Thuận Bắc, Tánh Linh… Để tạo điều kiện thuận lợi cho bà con tổ chức lễ hội, lãnh đạo tỉnh đã chỉ đạo các cấp chính quyền phối hợp, hướng dẫn đồng bào tổ chức Tết Ramưwan vui tươi, an toàn, giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống...