Mắm ruốc xứ Duồng 

Tuy chưa bước vào vụ khai thác chính (khoảng tháng chạp), nhưng vào thời điểm này, sau mỗi chuyến đi giã, ngư dân xã Chí Công (Tuy Phong) vẫn thu được khá nhiều mẻ ruốc. Mỗi lần có dịp về Chí Công, tôi thường tò mò về các công đoạn làm mắm ruốc của người bản xứ. Bởi so với các loại mắm ruốc được bán ở siêu thị, chợ tại Phan Thiết, mắm ruốc ở đây có màu sắc và hương vị khác hẳn, khiến tôi “ghiền” đến lạ.

Ông Tư - một người dân sống lâu năm tại đây chia sẻ: Từ con ruốc tươi, sẽ được người dân trải phơi khô, trộn muối giã nhỏ nhuyễn, sau đó ủ từ 10 -15 ngày sẽ thành mắm, bán ngoài chợ. Để chế biến thành mắm ăn, các bà nội trợ mua các nguyên liệu, công thức chung gồm nửa ký mắm ruốc trộn với tỏi ớt xay sẵn, nửa ký đường, nửa lạng tỏi, một lạng ớt, nửa lạng bột ngọt, một lạng me. Công đoạn nấu mắm cũng rất quan trọng. Trước tiên bắc dầu, phi tỏi ớt và xào sánh lại. Tiếp theo, cho một chén nước lọc, đổ đường vào nấu sánh, bỏ gia vị vào. Mắm ruốc cho vào sau cùng, đun nhỏ lửa, khuấy đều đến khi sánh lại là ăn được. Nét riêng của mắm ruốc xứ Duồng là đặc sánh, vừa ăn, không quá ngọt và có màu đỏ thẫm rất đẹp mắt. Món này nếu dùng ăn chung với bánh tráng, thịt heo luộc thì ngon khỏi chê. Bởi thế, nhiều người khi nghe nhắc đến vùng đất Chí Công là nhớ ngay món đặc sản bánh tráng mắm ruốc đặc trưng này.

Mẹ chồng tôi là người phụ nữ xứ Duồng đảm đang, khá rành về ẩm thực, nấu nướng. Bà cũng là một trong những người thường xuyên mua mắm về để chế biến, bán lại cho bà con trong xóm. Ngoài những công thức chung như trên, bà cho biết mỗi người sẽ có một bí quyết riêng để chế biến ra món mắm ruốc đặc trưng, hợp khẩu vị nhờ tài nêm nếm. Hàng quán của mẹ tôi bày bán chỉ đơn giản là những xấp bánh tráng nướng, một hũ mắm để trên bàn và mấy loại nước giải khát. Đối tượng mua hàng chủ yếu là trẻ con, những phụ nữ chuyên xẻ sò, bốc vác, trong khi chờ thuyền cập bờ sẽ tập trung vào hàng quán của bà, vừa râm ran trò chuyện, vừa thưởng thức món ăn vặt đầy hấp dẫn.

Không chỉ dừng lại ở việc tiêu thụ, buôn bán nhỏ trong vùng, mắm ruốc xứ Duồng hiện nay đã được nhiều người ở nhiều địa phương khác biết đến và ưa thích nhờ mùi vị, hương sắc riêng. Mắm ruốc được những người con bản xứ đi làm ăn xa mang theo để làm quà hoặc cất trong tủ lạnh dùng dần. Đây còn là món ăn mà rất nhiều khách du lịch khi đến Bình Thuận ưa thích và hỏi mua. Chỉ tiếc rằng, đến thời điểm này, mắm ruốc xứ Duồng chỉ mới được chế biến và tiêu thụ ở quy mô nhỏ, thủ công và chưa có thương hiệu trên thị trường…

Trung Lương