Buổi đầu của ngôi trường ba thế hệ
Giáo dục - Thanh niên - Ngày đăng : 08:36, 22/11/2018
Tôi còn nhớ mãi hình ảnh học sinh trung học tuy vẫn còn trong hoàn cảnh quê mùa, thiếu thốn nhưng đến trường trang phục tươm tất, với nữ mặc áo dài trắng, nam sơ mi trắng quần tây xanh… Phần đông đều từ La Gi (tức Phước Hội, Phước Lộc, Bình Tân) lên. Sau này giải quyết nhu cầu ăn buổi trưa cho học sinh, nhà trường lập ra “Ngọ Phạn điếm” (hình thức căng-tin) và phương tiện bằng xe đạp hay xe lam ba bánh chạy theo con đường sứ đất đá lởm chởm nối dài từ La Gi đến trường, là đường Thống Nhất ngày nay.
Có người hỏi sao gọi là trường trung học được mà đầu vào lại là lớp đệ thất, tức lớp 6 sau này? Theo chương trình giáo dục hồi đó cấp trung học gồm từ đệ thất đến đệ nhất (lớp 12), chia ra trung học đệ nhất cấp (từ lớp 6 đến lớp 9 rồi thi lấy bằng trung học đệ nhất cấp) và trung học đệ nhị cấp (gồm lớp đệ tam, đệ nhị - thi tú tài 1 xong mới được học lớp đệ nhất rồi thi tú tài 2 - toàn phần). Khoảng trước năm 1970, tỷ lệ thi lấy bằng tú tài 1 chỉ khoảng 15 - 30% và tú tài 2 khoảng 40%, phải ra Phan Thiết hoặc Nha Trang. Thầy cô giáo đứng lớp đều gọi là giáo sư. Tiếng là một trường trung học của tỉnh, nhưng quy mô trường lớp chừng đó, có lẽ chỉ có ở tỉnh này.
Tôi còn nhớ ông Ngô Văn Minh,Trưởng ty Tiểu học Bình Tuy kiêm luôn chức hiệu trưởng ngôi trường trung học cho đến 3 năm sau. Ngày nhận lớp có 2 thầy Đỗ Hữu Trụ, Trịnh Văn Thụy mới chuyển đến. Tiếp đó có thêm cô Tâm và các thầy Phạm Huệ, Đỗ Quốc Tưởng, Nguyễn Roan, Trần Văn Anh, Trần văn Thảo... Các thầy cô đều tốt nghiệp trường Sư phạm Sài Gòn. Một số thầy ở tiểu học được rút lên như thầy Hồng Châu, thầy Chiểu, thầy Đức… dạy các môn công dân giáo dục, nhạc họa, thể dục… Khi lớp tôi lên đến lớp Đệ Tứ thì trường cũng nhận thêm lớp Đệ Tam từ nguồn học sinh ở khu dinh điền của hai quận Hoài Đức, Tánh Linh và một số ở Phan Thiết vào. Lúc này số học sinh trường Trung học tư thục Vinh Tân thành lập năm 1957, không có mở đệ tam nên cũng chuyển lên đây. Từ đó số lượng lớp trường Trung học Bình Tuy phải tăng để thu dung học sinh nên cơ sở phòng ốc xây dựng nới rộng khu mới kề bên. Học sinh quê Tân Thành, Tân Thuận gần hơn nhưng hàng tuần, nửa tháng phải về nhà lấy gạo, khoai để ăn học. Hoàn cảnh đa phần đều nghèo, ít có gia đình cho con theo học bậc trung học, hết tiểu học là đi làm vì đã lớn tuổi.
Suốt chặng đường 60 năm, có đến ba thế hệ đời cha mẹ, con, cháu… với biết bao kỷ niệm và sự đổi thay kỳ diệu của ngôi trường này. Từ ngôi trường đầu tiên với tên gọi Trường Trung học Bình Tuy cũng là lứa tuổi hình thành tỉnh mới Bình Tuy. Sau 1975 có một thời gian ngắn là trường Phổ thông cấp 3 Hàm Tân, rồi Trường THPT Hàm Tân và nay là Trường THPT Lý Thường Kiệt. Nhưng với thế hệ học trò của lớp học Đệ Thất đầu tiên của ngôi trường ra đời một cách ngộ nghĩnh, mãi là một màu xanh mướt của cánh rừng dầu nguyên sinh như còn phủ mát cả đời người.
PHAN CHÍNH