Cấm hút thuốc lá nơi công cộng: Luật có nhưng khó xử

Mới đây, Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế có hiệu lực từ ngày 15/11/2020, nhiều quy định mới về xử phạt các hành vi vi phạm liên quan đến việc mua, bán và sử dụng thuốc lá. Cụ thể, hành vi hút thuốc lá ở nơi cấm hút bị phạt 200.000 – 500.000 đồng; không treo bảng “Cấm hút thuốc” ở địa điểm cấm hút thuốc bị phạt từ 3 - 5 triệu đồng. Cũng theo nghị định này, cửa hàng, đại lý bán lẻ thuốc lá không có bảng thông báo “Không bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi” bị phạt từ 1 - 3 triệu đồng. Đặc biệt, phạt từ 3 - 5 triệu đồng nếu bán hoặc cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi. Nếu vận động, ép buộc người khác sử dụng thuốc lá; hoặc dùng người chưa đủ 18 tuổi mua thuốc lá bị phạt từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng.

Ghi nhận thực tế tại nhiều nơi công cộng, hút thuốc lá như một việc hiển nhiên, thậm chí trong các trụ sở cơ quan, bệnh viện, trạm xe buýt... Đơn cử như tại khuôn viên Bệnh viện đa khoa tỉnh dù hàng loạt bảng cấm hút thuốc được gắn nhưng nhiều người vẫn thản nhiên hút thuốc. Việc xử phạt những trường hợp hút thuốc lá tại bệnh viện rất khó thực hiện do thẩm quyền liên quan đến nhiều đơn vị như thanh tra liên ngành về y tế, cơ quan quản lý thị trường, công an...

Thực tế, có nhiều nguyên nhân khiến cho tình trạng hút thuốc lá nơi công cộng vẫn còn tồn tại như là ý thức chấp hành pháp luật của người dân chưa cao; việc cai nghiện thuốc lá không dễ dàng, người hút thuốc lá khó có thể bỏ thuốc được ngay; thuốc lá được bày bán công khai, ai cũng có thể dễ dàng mua được. Trong khi đó, việc xử phạt hành vi hút thuốc lá nơi công cộng cũng không dễ bởi việc hút thuốc chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và người hút không cố định thời gian…  Mặt khác, các cơ quan có thẩm quyền lại thiếu lực lượng chuyên trách và không có các thiết bị nghiệp vụ được phép sử dụng làm cơ sở cho việc xử phạt, nên tình trạng trên diễn ra quá phổ biến.

Hiện nay tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 40.000 người tử vong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá. Dự báo đến năm 2030, con số này có thể tăng lên tới 70.000 người/năm. Theo số liệu của Bộ Y tế, Việt Nam đang nằm trong số 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới với khoảng 15,3 triệu người hút và 33 triệu người bị ảnh hưởng do hít khói thuốc thụ động.

V.DƯƠNG