Thanh long, dưa hấu lại nằm cửa khẩu

                

Xe container chờ trên đường dẫn vào cửa    khẩu Tân Thanh.

 Trở ngại lớn

Tập trung nhiều nhất là xe chở thanh long,  xe đi trước nằm chờ đã 17 ngày,  xe đi sau cũng  7 ngày. Hai xe container đầu kéo chở thanh long của ông Cường, một doanh nghiệp vận tải ô tô tại TP. Phan Thiết  nằm chờ ở 4 cửa khẩu biên giới phía Bắc Tân Thanh  7 ngày qua. Cứ mỗi ngày chờ đợi như thế, ông bị mất hơn 1 triệu đồng/xe, tính cả tiền phí lưu bãi, tiền tài xế ăn uống, ngủ nghỉ… Đó là chưa tính có những lúc nậu vựa thanh long yêu cầu đưa hàng từ cửa khẩu này qua cửa khẩu khác mà kỳ kèo không chịu bỏ thêm tiền. Mà mỗi cửa khẩu cách nhau 200 - 300 km chứ không ít. Ông Cường nhẩm tính, nếu cứ kéo dài như thế lên cả tháng trời, ông sẽ không còn lại bao nhiêu trong khoản tiền mà nậu vựa thanh long thuê là 50 triệu đồng/xe container. Thực tế, ngay lúc xe chưa chuyển bánh, ông  phải chi 2 triệu đồng, một cho “cò”  Việt Nam, một cho “cò” Trung Quốc. Lúc xe lăn bánh từ Bình Thuận  đến cửa khẩu, cứ mỗi tỉnh có 2 trạm thu phí, có nghĩa qua khoảng 20 trạm lớn nhỏ, tiền phí nộp mất hơn 11 triệu đồng, tiền nhiên liệu khoảng 26 triệu đồng và nhiều khoản tiền linh tinh khác trên đường nữa, đã chiếm quá nửa. Rồi tiền lương tài xế, tiền đăng kiểm và các khoản thuế phí khác phải đóng/xe.

Theo ông Cường, tháng trước ông  bán 2 xe container, giờ còn lại 3 xe và dù biết giá cước chở hàng thấp, sẽ lỗ, nếu có bất cứ trở ngại nào, dù nhỏ nhưng ông vẫn nhận chở. Nếu không tài xế bỏ việc, đến nhà xe khác, mà tài xế chạy xe container đường dài an toàn không phải dễ kiếm nên đến lúc cần lại không tìm ra được, thành ra cứ phải ở trạng thái cầm cự. Thêm nữa, xe không chạy vẫn cứ phải đóng thuế phí bảo trì đường bộ, đăng kiểm. Ở trong thế chạy vẫn hơn là ngưng, nhưng bây giờ, rơi vào trở ngại lớn là chờ đợi thông quan bên biên giới nên chuyện lỗ đã càng trầm trọng hơn. Không chỉ ông Cường, những nhà xe khác có xe container chở thanh long cũng nằm trong cảnh tương tự.  

Hạn chế “vết xe đổ”?

Chuyện chờ đợi thông quan ở cửa khẩu không có gì lạ trong nhiều năm nay, khi Bình Thuận bùng phát sản xuất thanh long và cũng bùng phát chuyện buôn bán tiểu ngạch nơi biên giới nhưng điều lạ là vì sao tất cả cứ tự nguyện rơi vào cảnh rủi ro ấy hoài. Thực tế, không phải cảnh ùn tắc xe chở hàng nông sản tại các cửa khẩu phía Bắc chỉ xảy ra trong những đợt miền Bắc lẫn Trung Quốc bị rét đậm, rét hại, có tuyết rơi như hiện tại mà có những thời điểm cảnh ùn tắc ấy chẳng ai biết được lý do cụ thể vì sao. Ví dụ gần nhất khoảng 2 tháng trước, các tỉnh biên giới của Trung Quốc không bị ảnh hưởng thời tiết nhưng các xe container chở thanh long của Bình Thuận cũng phải chờ ngót nghét gần tháng trời. Sau bận ấy, nhiều nhà xe tại Bình Thuận bị lỗ nặng, phải rao bán tháo xe để cắt lỗ, để trả nợ ngân hàng. Rồi hai tháng sau, tức thời điểm bây giờ, những xe còn lại tiếp tục bị rơi vào hoàn cảnh trên. Lý do đưa ra vẫn là xe chạy vẫn hơn xe nằm không, mặt khác, các nậu vựa thanh long vẫn mua thanh long và vẫn có nhu cầu chờ hàng ra biên giới bán tiểu ngạch. Đó là lý do dẫn đến hàng loạt xe container đứng chen chân tại các cửa khẩu phía Bắc của những ngày này.

Theo nhiều người phân tích, dù chờ đợi lâu, thanh long để lạnh vẫn ít bị hư hơn dưa hấu. Điều đáng lo, đây là thời điểm dưa hấu bắt đầu bước vào mùa thu hoạch. Càng gần tết là thời gian dưa hấu chín rộ và tất yếu những xe container lại lầm lũi chở dưa hấu ra biên giới phía Bắc, cùng với thanh long tự tạo ra cảnh ùn ứ nơi các cửa khẩu. Trong khi đó, đợt rét này chưa biết đến lúc nào kết thúc, trước mắt thấy rất rõ chuyện tiêu thụ thanh long, dưa hấu, những món ăn không thích hợp trong thời tiết lạnh này sẽ khó khăn. Vì thế, nhiều nhà xe kiến nghị để giảm bớt khó khăn có thể, ngoài việc kiến nghị giảm thuế, phí, Hiệp hội Vận tải ô tô Phan Thiết nên quản lý, nắm giữ quyền kiểm soát việc phân bổ việc chở hàng của các nhà xe để tránh cảnh giành giựt nhau, tránh cảnh nhà xe phải chi tiền cho các cò hàng. Từ đây, mới tiết giảm chi phí để có sức đối phó những rủi ro ngoài biên giới.

 Bích Nghị