Thực hiện chiến lược quốc gia về cấp nước sạch cho vùng nông thôn

Chưa đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng của nhân dân

Những năm gần đây đời sống của người dân vùng nông thôn trong tỉnh ngày càng cải thiện nên nhu cầu sử dụng nước sạch phục vụ sinh hoạt từ các công trình cấp nước không ngừng tăng lên, bình quân từ 12 - 15%/năm. Trong khi đó tổng nguồn vốn đầu tư từ ngân sách tỉnh, vốn Trung ương hỗ trợ, viện trợ quốc tế và các nguồn vốn khác chỉ đạt tỷ lệ khoảng 36% so với nhu cầu vốn theo quy hoạch tổng thể cấp nước nông thôn đến năm 2020 đã được UBND tỉnh phê duyệt. Từ đó dẫn tới nhiều nhà máy nước phải vận hành quá tải so với công suất thiết kế, có trường hợp vượt gần gấp đôi công suất thiết kế song vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng thực tế của nhân dân trong mùa khô, gây nên tình trạng thiếu nước cục bộ. Nguyên nhân của việc thiếu nước sinh hoạt trên địa bàn tỉnh năm nào cũng xảy ra bởi vì Bình Thuận thường xảy ra hạn hán, thuộc vùng khô hạn nhất cả nước. Trong khi đó 44/63 công trình cấp nước nông thôn có quy mô công suất cấp nước nhỏ dưới 1.000 m3/ngày, chủ yếu phục vụ cho các khu dân cư trên địa bàn thôn, xã sử dụng. Không những thế các công trình cấp nước này lại chủ yếu khai thác từ nguồn nước dưới đất hoặc nguồn nước mặt trên sông suối nhỏ nên mức độ rủi ro và chịu tác động bất lợi của tình hình thời tiết rất cao. Đặc biệt là lượng mưa hàng năm trên địa bàn phân bố không đều, chủ yếu tập trung ở phía bắc tỉnh. Trong khi đó tình hình nắng hạn kéo dài trên địa bàn đã gây sụt giảm mực nước và lưu lượng nước dưới đất làm cho các giếng bị khô kiệt. Bên cạnh đó, vào các tháng cuối mùa khô một số khu vực do nguồn nước từ các công trình thủy lợi bị khan hiếm nên nhiều hộ sử dụng nguồn nước sạch để tưới thanh long gây thiếu hụt lượng nước cấp cho sinh hoạt đối với các hộ ở địa hình cao và xa nhà máy nước.

Đảm bảo người dân nông thôn được sử dụng dịch vụ nước sạch

Trước thực trạng trên, UBND tỉnh cho biết đã triển khai thực hiện Chiến lược quốc gia cấp nước sạch và vệ sinh nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 trên địa bàn tỉnh. Theo đó, sẽ đảm bảo người dân nông thôn được quyền tiếp cận sử dụng dịch vụ cấp nước sạch công bằng, thuận lợi, an toàn với chi phí hợp lý. Đảm bảo vệ sinh hộ gia đình và khu vực công cộng, vệ sinh môi trường, phòng, chống dịch bệnh. Bảo đảm sức khỏe, giảm các bệnh liên quan đến nước và vệ sinh, nâng cao chất lượng cuộc sống, đảm bảo an sinh xã hội cho người dân nông thôn, thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn với thành thị, góp phần xây dựng nông thôn mới. Đến năm 2030, phấn đấu 80% hộ dân nông thôn được sử dụng nước sạch đạt chất lượng theo quy chuẩn với số lượng tối thiểu 60 lít/người/ngày. Đến năm 2045, phấn đấu 100% hộ dân nông thôn được sử dụng nước sạch và vệ sinh an toàn, bền vững.

Để đạt được mục tiêu đó, UBND tỉnh cho biết, sẽ huy động, lồng ghép các nguồn vốn Trung ương và địa phương, vốn tài trợ, vốn vay của các tổ chức quốc tế và các nguồn vốn khác tiếp tục đầu tư, nâng cấp, mở rộng các công trình cấp nước nông thôn bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu, có công suất từ 5.000 – 15.000 m3/ngày nằm kế cận các công trình thủy lợi có quy mô lớn hoặc sông lớn như hồ Sông Lũy, hồ Sông Quao, hồ Suối Đá, hồ Tân Lập, sông Dinh 3, sông La Ngà... đảm bảo có nguồn nước thô ổn định trong mùa khô hạn cho các nhà máy nước vận hành thường xuyên, liên tục, tránh bị gián đoạn, tạo điều kiện thuận lợi thực hiện công tác bảo đảm an toàn về chất lượng nguồn nước thô cấp cho các nhà máy nước và mục tiêu an toàn nguồn nước và kế hoạch cấp nước an toàn. Nhà nước ưu tiên đầu tư công trình tạo nguồn cấp nước sinh hoạt tại vùng khan hiếm, khó khăn về nguồn nước, khu vực thường xuyên bị ảnh hưởng của hạn hán, xâm nhập mặn, ô nhiễm nguồn nước. Hỗ trợ đầu tư xây dựng công trình cấp nước sạch tập trung cho vùng sâu, vùng xa, miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, khu vực bãi ngang, ven biển, biên giới, hải đảo. Đồng thời nghiên cứu áp dụng công nghệ sản xuất, xử lý nước tiên tiến giá thành phù hợp, đảm bảo chất lượng nước đầu ra đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước ăn uống và có thể đầu tư nâng cấp công suất cụm xử lý nước theo phương thức module để giảm chi phí sản xuất nước, tránh lãng phí, nâng cao hiệu quả. Nghiên cứu ứng dụng thí điểm và nhân rộng mô hình lọc nước biển thành nước ngọt để cấp nước sinh hoạt cho người dân và các tổ chức kinh tế, du lịch trên địa bàn huyện Phú Quý. Đảm bảo khai thác và sử dụng bền vững nguồn nước ngọt trên đảo.

Thực hiện các giải pháp cấp nước quy mô hộ gia đình đối với những vùng gặp khó khăn trong đầu tư công trình cấp nước hoặc đầu tư công trình cấp nước không hiệu quả, vùng dân cư phân tán... Xây dựng bể chứa nước mưa và các hình thức trữ nước khác phù hợp đặc thù khu vực đảm bảo nhu cầu cấp nước sinh hoạt. Đồng thời nhân rộng mô hình thu, xử lý và trữ nước an toàn hộ gia đình, hỗ trợ bồn chứa và dự trữ phân phối nước sinh hoạt cụm dân cư trong trường hợp khẩn cấp do ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh.

THANH QUANG