Sau 4 năm từ khi EC cảnh báo “thẻ vàng” đối với hoạt động khai thác IUU và đưa ra các khuyến nghị, phía EC đánh giá cao và ghi nhận sự cam kết, quyết tâm và nỗ lực của Việt Nam trong triển khai các giải pháp chống khai thác IUU. Kết quả lắp đặt thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá, đánh dấu tàu cá đã có sự tiến bộ rõ rệt. Đặc biệt là công tác chỉ đạo, điều hành của Trung ương với sự chỉ đạo quyết liệt của Thường trực Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, BCĐQG về IUU. EC còn khẳng định Việt Nam có nhiều tiến bộ và đang đi đúng hướng. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn chưa ngăn chặn, chấm dứt được tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản vùng biển nước ngoài, tập trung tại các tỉnh Cà Mau, Bình Định, Bà Rịa – Vũng Tàu, đặc biệt là tỉnh Kiên Giang chưa có chuyển biến. Phía EC khẳng định không gỡ “thẻ vàng” nếu còn trường hợp vi phạm. Ngoài ra, một số tỉnh có tỷ lệ lắp thiết bị giám sát hành trình (VMS) còn thấp. Việc kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cảng, kiểm soát sản lượng thủy sản qua cảng nhiều địa phương thực hiện chưa đảm bảo độ tin cậy, còn mang tính đối phó…
Là 1 trong 7 tỉnh được phát biểu tại hội nghị về công tác thực thi pháp luật, xử phạt vi phạm hành vi khai thác IUU, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Nguyễn Văn Chiến cho biết: Năm 2020, Chi cục Thủy sản đã xử phạt 467 vụ với số tiền hơn 3,3 tỷ đồng; Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh xử phạt 111 trường hợp với hơn 223 triệu đồng. Trong 6 tháng của năm 2021, lực lượng kiểm ngư của tỉnh đã xử phạt 205 vụ vi phạm với 1,54 tỷ đồng… Đặc biệt, từ tháng 7/2019 đến nay, Bình Thuận chưa phát hiện tàu cá của tỉnh vi phạm khai thác trái phép bị nước ngoài bắt giữ. Tuy nhiên, các hành vi vi phạm khai thác IUU trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều, nhất là tình trạng ngư dân không ghi nộp nhật ký khai thác, báo cáo khai thác, không khai báo ra vào cảng cá, hoạt động sai vùng, sai tuyến…
Để sớm gỡ “thẻ vàng” của EC, kết luận tại hội nghị, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nhấn mạnh, nhiệm vụ cấp bách, ưu tiên tại các địa phương và cần tập trung thực hiện ngay là ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài. Trong đó, mục tiêu trong năm nay giảm thiểu ít nhất 40% số tàu cá vi phạm, và đến năm 2022, chấm dứt hoàn toàn tình trạng này. Ngoài ra, Phó Thủ tướng yêu cầu 28 tỉnh, thành phố ven biển phải khẩn trương hoàn thành việc lắp thiết bị VMS; xử phạt nghiêm các hành vi khai thác IUU theo Nghị định 42… Bên cạnh đó, đề nghị Bộ Kế hoạch - Đầu tư ưu tiên bố trí nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 để đầu tư, nâng cấp hệ thống hạ tầng nghề cá ven biển, các cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão… Đặc biệt, phải gắn trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương, xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân thiếu trách nhiệm để xảy ra sai phạm. Trong đó yêu cầu Bí thư, Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố có biển trực tiếp chỉ đạo công tác chống khai thác IUU, chịu trách nhiệm trước Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ theo chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư…
M. Vân