Hoang mang vì đậu phộng không củ

Xã Hòa Thắng là vùng đất nắng nóng quanh năm nên việc sản xuất phần lớn phụ thuộc vào nước trời. Tuy nhiên, với tinh thần vượt khó, tìm tòi năng động trong sản xuất, không chịu khuất phục trước thiên nhiên, nhiều hộ nông dân Hòa Thắng đã khoan giếng, kéo nước từ bàu về để  canh tác, từ 1 vụ (nhờ nước trời) thành 3 vụ/năm. Những năm gần đây nhiều gia đình khá hơn không còn phải lo thiếu trước hụt sau. 

Tuy nhiên, 1, 2 năm gần đây cây đậu phộng cho ít củ, rồi không cho củ. Ông Mạch Văn Thông, 62 tuổi, thôn Hồng Thắng, trồng 3 mẫu đậu phộng chia sẻ: những năm trước không bị nhiều như năm nay. Quy trình chăm sóc cũng như bón phân, thuốc không có gì thay đổi, thậm chí còn kỹ hơn, đậu phộng vẫn phát triển tươi tốt bình thường nhưng chúng tôi không hiểu tại sao lại không có củ. Nhiều năm trong nghề trồng, tôi chưa thấy tình trạng này. Vừa rồi thu hoạch 5 sào/3mẫu mà chỉ được 200kg củ, trong khi những năm trước thu về gần 1 tấn. Tính ra không đủ để trả  tiền công nhổ bỏ, cho bò ăn…

Cùng tâm trạng, chị Nguyễn Thị Vũ Phúc, và nhiều gia đình khác vì nản quá, họ bỏ không trồng nữa vì không thu được gì chỉ tốn công sức khi 3 vụ liên tiếp gần như mất trắng. Dày công chăm sóc, nhổ lên không có củ; tiếp tục trồng gặp mưa sụp nước (nước mưa làm hư hỏng hạt giống trỉa xuống), rồi lại trồng - nhổ không củ… Không ít người đã rơi cảnh nợ nần khi phải vay tiền mua phân, giống trồng, thuê nhân công nhổ cỏ, thu hoạch, nhổ bỏ…

Có người đã chuyển sang làm công việc khác miễn sao có tiền trang trải trong gia đình và trả nợ như cào chang chang, chằng chằng, làm thuê (ai kêu gì làm nấy)…Số khác vẫn bám trụ, vì tuổi cao sức yếu chỉ trông chờ mảnh ruộng, vườn, để có thu nhập.

Ông Phùng Văn Thịnh, 72 tuổi, người tự mình nhổ từng cọng cỏ trên thửa ruộng đậu phộng vì không có tiền thuê người, giữa trời nắng chang chang nói: 3 vụ, đực hết cả rồi, cũng phải chăm sóc vớt vát được ít nào hay ít đó, để lấy giống chứ. Vụ sau làm gì có tiền mà mua… Hiện ông có một người con trai út là Phùng Văn Thừa, 26 tuổi trong số 8 người con, chưa lập gia đình, đang phụng dưỡng ông tuổi già, bỗng dưng bỏ nhà đi mấy ngày nay chán nản vì làm mà không thu được gì?.

Ngoài chịu lỗ khi đậu phộng không có củ, nông dân phải tốn thêm một khoản tiền lớn để thuê lao động nhổ bỏ, chuẩn bị cho vụ sau. Nếu như trước đây, giá thuê lao động nhổ bỏ; nhổ, gom, đập để vớt vát được củ nào hay củ đó từ 60.000 –70.000 đồng/ngày công thì nay gấp 2 lần, từ 100.000  - 110.000 đồng/công.

Trưởng thôn Hồng Thắng -  Nguyễn Thanh Bình đã xác nhận, người nông dân ở đây đang gặp rất nhiều khó khăn khi trồng đậu phộng nhưng không có củ. 3 vụ liên tiếp từ đầu năm đến nay. Vụ đầu còn có thể thu  được chút ít, 2 vụ sau mất trắng. Tình trạng này phát sinh nợ nần trong số nông dân. Tết này sẽ rất khó khăn.  Tôi đã báo cáo lên UBND xã Hòa Thắng để có hướng giải quyết. Ông Trần Thanh Hoan – Chủ tịch UBND xã Hòa Thắng cho biết, hiện nay số diện tích trồng đậu phộng có khoảng 600ha, chủ yếu ở 2 thôn Hồng Thắng và Hồng Lâm. Số đậu đực chiếm hơn nửa. Chúng tôi đã báo lên huyện. Phòng Nông nghiệp và Trạm Bảo vệ Thực vật  huyện Bắc Bình đã xuống địa bàn thị sát, cũng chỉ dừng lại ở việc hướng dẫn bà con cách xịt thuốc trừ rầy, mở lớp tập huấn về cách phòng bệnh…, chuyển đổi cây trồng như trồng thí điểm hành, tỏi... Ông Trần Anh Thịnh – Trưởng trạm BVTV huyện Bắc Bình cho biết, giống đậu phộng mà bà con Hồng Thắng đang canh tác là giống bản địa (thu hoạch vụ trước, chọn lựa củ chắc tốt để làm giống cho vụ sau), có thời gian sinh trưởng khoảng 90 – 95 ngày… Tình trạng này có thể do rầy, chúng tôi đã hướng dẫn bà con cách phun, xịt thuốc…

Tuy nhiên, nông dân trồng đậu phộng lâu năm cho rằng, không phải do rầy vì 3 vụ liên tiếp đều xảy ra như vậy. Cây đậu phộng vẫn phát triển bình thường, phần thân và rễ cây cũng không có dấu hiệu nào của bệnh, nhưng số lượng củ giảm bất thường. Trước đây, đậu phộng cho 15 - 20 củ/cây nhưng hiện nay, mỗi cây chỉ cho 4 - 6 củ.  Họ mong các ngành chức năng sớm cho biết nguyên nhân cũng như hỗ trợ vốn để an tâm canh tác vì  loại cây này khi thu hoạch có đầu ra tốt hơn so với loại cây trồng khác.

Lê Ninh