Ngư dân xâm phạm lãnh hải nước ngoài: Coi chừng tự gây hại cho chính mình

Thống kê cho thấy: Năm 2016, Bình Thuận xảy ra 17 vụ/24 tàu cá/228 ngư dân bị lực lượng chức năng các nước trong khu vực bắt giữ. Trong đó, Malaysia bắt giữ 10 vụ/10 tàu cá/109 ngư dân, Indonesia bắt giữ 7 vụ/14 tàu cá/119 ngư dân. Năm 2017 có 10 tàu/99 ngư dân xâm phạm vùng biển nước ngoài bị Malaysia, Indonesia, Brunei bắt giữ. Từ đầu năm 2018 đến nay cũng xảy ra 1 vụ gồm 3 tàu/23 ngư dân của thị xã La Gi bị Thái Lan bắt giữ. Tình trạng trên không chỉ gây thiệt hại cho chính ngư dân do tài sản bị tịch thu, đánh chìm, người lao động bị phạt tiền, thậm chí bị phạt tù mà còn ảnh hưởng đến hình ảnh của Việt Nam trên trường quốc tế, tác động xấu đến việc xuất khẩu thủy sản của Việt Nam vào thị trường thế giới. Mới đây, Ủy ban Châu Âu đã áp dụng biện pháp cảnh báo đối với sản phẩm khai thác của Việt Nam xuất khẩu vào Châu Âu (thẻ vàng), đây là nguy cơ rất lớn có thể dẫn tới đánh mất thị trường xuất khẩu thủy sản của cả nước ,trong đó có Bình Thuận.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên do nguồn lợi hải sản khu vực biển nước ta bị suy giảm, dẫn đến hiệu quả sản xuất tại ngư trường truyền thống không cao, nên một số ngư dân vì hám lợi đã cố tình xâm phạm vùng biển các nước láng giềng để khai thác trái phép. Tình trạng một số tổ chức, cá nhân môi giới, móc nối đưa tàu cá và ngư dân trong tỉnh ra nước ngoài khai thác, thu mua trái phép vẫn diễn ra. Trong khi đó, việc xử lý của một số địa phương, đơn vị đối với các trường hợp tàu cá, ngư dân vi phạm bị nước ngoài bắt giữ và thả về còn thiếu kiên quyết (chỉ mới xử phạt vi phạm hành chính tàu cá bị bắt giữ chuộc về), biện pháp chế tài chưa đủ mạnh, vì vậy chưa đủ sức răn đe, giáo dục. Đến thời điểm này, các địa phương cũng chưa có chế tài kiểm soát, giám sát quá trình hoạt động của ngư dân trên các vùng biển; chưa tổ chức kiểm tra, giám sát nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm khai thác từ ngư trường nào khi tàu cá cập cảng để phát hiện, xử lý kịp thời.

Nhằm ngăn chặn tình trạng trên, ngày 16/1/2018, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Chỉ thị số 30 về “Các nhiệm vụ và giải pháp cấp bách tăng cường quản lý, ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá, ngư dân trong tỉnh khai thác hải sản bất hợp pháp tại vùng biển nước ngoài”. Chỉ thị nêu rõ: “Nếu phát hiện chủ tàu, thuyền trưởng có hành vi đưa tàu cá, ngư dân khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài thì các cơ quan chức năng phải xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật, tước quyền sử dụng giấy phép khai thác vĩnh viễn; kiên quyết điều tra, xử lý hình sự đối với chủ tàu, thuyền trưởng tái phạm. Xác minh làm rõ có hay không các đường dây móc nối đưa tàu cá và ngư dân trong tỉnh sang vùng biển nước ngoài đánh bắt bất hợp pháp; nếu phát hiện phải kịp thời báo cáo, phối hợp các cơ quan Trung ương điều tra, đấu tranh, triệt phá, xử lý truy tố theo pháp luật.

Ngoài ra, tỉnh cũng phấn đấu chấm dứt tình trạng tàu cá, ngư dân trong tỉnh vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ, xử lý trước ngày 30/4/2018.  Để đạt được mục tiêu trên, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành, địa phương tăng cường kiểm tra, kiểm soát tàu cá hoạt động từ khi xuất bến, ra ngư trường khai thác hải sản đến khi nhập bến, bắt buộc tàu cá hoạt động trên vùng biển xa phải phải bật máy thông tin liên lạc tầm xa có tích hợp định vị vệ tinh 24/24 để cơ quan chức năng kiểm soát. Mặt khác, không cấp giấy phép khai thác thủy sản, không cho đăng ký mới tàu cá, không giải quyết hỗ trợ theo Quyết định 48/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đối với chủ tàu cá đã bị nước ngoài bắt giữ, xử lý và không giải quyết các chính sách hỗ trợ khác.

 Cùng với sự nỗ lực của các ngành, các cấp, thiết nghĩ ngư dân cần tuân thủ nghiêm túc những quy định của pháp luật khi đánh bắt hải sản xa bờ, đặc biệt không vi phạm vùng biển nước bạn để tránh tự gây thiệt hại cho chính mình, không đánh mất thị trường xuất khẩu thủy sản của cả nước.

LÊ PHÚC