Sản xuất lúa ST25 theo hướng an toàn sinh học

Theo Trung tâm Giống nông nghiệp Bình Thuận, mặc dù Việt Nam có sản lượng xuất khẩu gạo đứng thứ 3 thế giới, nhưng về giá trị còn khiêm tốn. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, để gạo Việt Nam có thể thâm nhập các thị trường lớn, tăng tính cạnh tranh cao và bền vững thì việc chuyển đổi sản xuất lúa theo hướng chất lượng cao và an toàn, xây dựng vùng nguyên liệu lúa an toàn, gạo an toàn gắn với doanh nghiệp tiêu thụ là một hướng đi đúng, nhằm tăng giá trị sản xuất, tăng thu nhập cho nông dân để tái cơ cấu ngành lúa gạo đi theo hướng chuyển từ thị trường cấp thấp sang dần các thị trường cấp cao và từng bước xây dựng được thương hiệu lúa gạo.

Trong khi đó, vai trò lúa gạo ở nước ta đã có những thay đổi đáng kể khi mục tiêu an ninh lương thực đã được giải quyết, người dân cần các nguồn thực phẩm khác giàu vitamin. Điều này kéo theo lượng tiêu thụ gạo trên đầu người giảm, thu nhập của nông dân sản xuất lúa còn thấp. Tuy nhiên, lượng gạo tiêu thụ bình quân trên đầu người ở Việt Nam vẫn ở mức cao 120 -130 kg/năm, do đó vai trò lúa gạo vẫn có vị trí quan trọng đối với cả nước. Ở Bình Thuận, thời gian qua các giống lúa do Trung tâm Giống nông nghiệp Bình Thuận lai tạo như TH6, TH41, ML4, ML49, ML107, ML48, ML214, ML202… chủ yếu là để giải quyết vấn đề an ninh lương thực và thích nghi với điều kiện tự nhiên, có thời gian sinh trưởng ngắn. Các giống lúa này hiện nay đã được sử dụng rộng rãi và phát triển mạnh ở các tỉnh Duyên hải Nam Trung bBộ và Tây nguyên. Tuy nhiên, do điều kiện thời tiết và chế độ canh tác, thời gian tồn tại của các giống này trong sản xuất tương đối dài làm cho một số giống lúa đang sản xuất thoái hóa, giảm năng suất, chất lượng, dễ nhiễm bệnh.

Trong bối cảnh đó, mô hình sản xuất lúa ST25 theo hướng an toàn sinh học được thực hiện tại Trung tâm Giống nông nghiệp Bình Thuận với diện tích 2 ha trong vài năm trở lại đây. Theo đánh giá của trung tâm, giống lúa ST25 có thời gian sinh trưởng 105 ngày, khả năng đẻ nhánh trung bình, hạt gạo thon dài, trắng, cơm mềm dẻo, lúa cứng cây, bộ lá thon gọn thuận lợi cho quá trình quang hợp, kháng sâu, bệnh khá. Năng suất thu được 5,2 tấn/ha, giá bán lúa là 9.000 đồng/kg, tổng thu là 46,8 triệu đồng/ha. Sau khi trừ chi phí lợi nhuận thu được 11,7 triệu đồng/ha.

So sánh hiệu quả kinh tế giữa ruộng mô hình và ruộng sản xuất giống lúa ST25 theo tập quán nông dân cho thấy, năng suất lúa ruộng mô hình không cao hơn ruộng nông dân, giá bán có cao hơn nhưng lợi nhuận như nhau. Nguyên do là ruộng mô hình phải mua lúa ST25 giống cao, làm cỏ, nhổ lúa chét bằng tay, giá thành lúa bán ra của ruộng mô hình không cao hơn lúa ST25 sản xuất đại trà. Tuy nhiên, kết quả bước đầu cho thấy, mô hình canh tác lúa theo hướng an toàn sinh học đã mang lại nhiều lợi ích: không chỉ tạo ra sản phẩm nông sản an toàn, có lợi cho sức khỏe con người mà còn nâng cao nhận thức, thay đổi phương thức canh tác, góp phần bảo vệ môi trường, hệ sinh thái đồng ruộng.

Thời gian qua, lúa ST25 cho sản phẩm gạo “ngon nhất thế giới” với độ dẻo, thơm, phù hợp thị hiếu người tiêu dùng nên rất được ưa chuộng, giá bán cao. Chính vì vậy, cùng với việc nhân rộng sản xuất lúa ST25 theo hướng an toàn sinh học, để phát triển sản phẩm lúa gạo chất lượng cao theo hướng an toàn bền vững, đưa ngành lúa gạo hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế toàn cầu, Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh cho rằng, điều tiên quyết là phải tổ chức lại sản xuất, sản xuất tập trung, hình thành cánh đồng lớn, liên kết hộ nông dân. Mặt khác, tổ chức mô hình hợp tác sản xuất mang lại thu nhập tốt nhất cho người trồng lúa. Trong đó, khoa học công nghệ là một trong những giải pháp then chốt trong tổ chức sản xuất để thích ứng với biến đổi khí hậu, phát triển thị trường mới.