Vướng trong thẩm định, rà soát hộ nghèo

Theo kết quả điều tra mới nhất, Hàm Thuận Bắc hiện còn 2.332 hộ nghèo, chiếm 5,31%, bình quân (từ năm 2016 đến nay) mỗi năm tỷ lệ hộ nghèo giảm tương đương 1,2%. Phó Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Văn Bảy cho biết: Trước đây, chuẩn nghèo được xác định dựa trên mức chi tiêu đáp ứng những nhu cầu tối thiểu và được quy ra bằng tiền. Nếu người có thu nhập thấp dưới mức chuẩn nghèo thì được đánh giá hộ nghèo. Còn hiện nay, thực hiện theo tiêu chí giảm nghèo đa chiều dẫn đến tỷ lệ hộ nghèo tăng lên. Tuy nhiên với cách đánh giá mới, tình trạng “xin” được nghèo hoặc quyết tâm bám trụ hộ nghèo sẽ bị loại dần. Hơn nữa, khi xác định rõ nguyên nhân sẽ có giải pháp hỗ trợ kịp thời hơn. Đây là cơ hội để các hộ nghèo được tiếp cận với những hỗ trợ của Nhà nước, vươn lên thoát nghèo bền vững. Ngoài ra những tiêu chí có thể “mắt thấy” như việc người dân tham gia giáo dục, bảo hiểm, nhà ở, nước sạch... thì dễ dàng đánh giá, còn với tiêu chí thu nhập, việc điều tra, bình xét khó khăn vì người dân thường né tránh hoặc kê khai không đầy đủ do có tâm lý “muốn” nghèo. Về chỉ tiêu y tế, hầu hết hộ nghèo, cận nghèo đều được ngân sách nhà nước hỗ trợ 100% kinh phí bảo hiểm y tế, nhưng không được tính tham gia BHYT. Điều này dẫn đến nếu hộ nghèo, cận nghèo của huyện cao đồng nghĩa việc thiếu hụt BHYT càng cao. Tiêu chí nước sinh hoạt khó áp dụng thực tế, bởi hộ nghèo, cận nghèo ở khu vực thành thị có giếng đào để lấy nước sinh hoạt sẽ được chấm 5 điểm, còn ở khu vực nông thôn lại không được chấm điểm. Trong khi số đối tượng này ở khu vực nông thôn sử dụng giếng đào cao hơn. 

Phó Chủ tịch UBND xã Thuận Minh (Hàm Thuận Bắc) Huỳnh Thị Sơn thông tin thêm: Đã có trường hợp người dân thắc mắc có hộ kế bên làm rẫy, rất khá về thu nhập, tài sản có xe máy trị giá vài chục triệu đồng, nhưng UBND xã vẫn xác nhận hộ nghèo mới. Sau khi có thông tin, đoàn kiểm tra của xã đã đi kiểm tra, xác nhận lại kết quả thực tế phản ánh của người dân có phần đúng, nhưng chiếu theo các quy định hộ nghèo không sai. Bởi lẽ, khi thẩm định lại các phiếu chấm điểm quy định các mục tính điểm chưa phù hợp...

Đồng quan điểm trên, Phó Chủ tịch UBND TP. Phan Thiết cho rằng: Việc xác định hộ nghèo dựa trên kết quả chấm điểm tài sản của hộ gia đình dựa trên cơ sở đánh giá 14 nhóm đặc điểm của hộ đó là không phù hợp thực tế. Bởi có trường hợp thu nhập trên chuẩn nghèo, nhưng không chi tiêu cho những nhu cầu tối thiểu, khi chấm điểm thì nằm trong chuẩn nghèo. Còn hộ ở nhờ nhà người thân, có đầy đủ phương tiện nhưng bản thân thu nhập bấp bênh, nuôi con ăn học lại không phải hộ nghèo.

Với những bất cập có thể dẫn đến thực hiện công tác giảm nghèo đa chiều không đạt hiệu quả như mong muốn, Đoàn giám sát đã thống nhất kiến nghị Chính phủ, các bộ ngành điều chỉnh theo hướng tích hợp các tiêu chí bảo hiểm, nước sinh hoạt, thu nhập... để nhận diện chính xác hộ nghèo. Nâng mức đầu tư hạ tầng thiết yếu và hỗ trợ sản xuất nhằm thúc đẩy sự phát triển toàn diện kinh tế - xã hội ở những vùng dân tộc thiểu số còn khó khăn. Cùng với đó đẩy nhanh tiến độ phê duyệt chính sách hỗ trợ xây dựng nhà ở cho hộ nghèo; cho tất cả hộ nghèo vay vốn làm nhà ở; hỗ trợ 100% mức đóng bảo hiểm y tế cho các thành viên thuộc hộ nghèo, không phân biệt hộ nghèo về thu nhập và hộ nghèo thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản.

Thùy Linh