Chiến thắng kép ở Georgia trao trọn quyền lực ở Washington vào tay đảng Dân chủ

Theo AP, ứng viên Raphael Warnock của đảng Dân chủ đã đánh bại Thượng nghị sỹ Kelly Loeffler của đảng Cộng hòa (GOP). Ông Warnock trở thành thành viên da màu đầu tiên của đảng Dân chủ được bầu vào Thượng viện từ một bang miền Nam.

Ứng viên đảng Dân chủ Jon Ossoff cũng được cho là đã đánh bại Thượng nghị sỹ đương nhiệm của đảng Cộng hòa David Perdue và sẽ trở thành thành viên trẻ nhất của Thượng viện Mỹ đồng thời là Thượng nghị sỹ Do Thái đầu tiên đại diện cho bang Georgia.

Theo AP, hai ứng viên đảng Dân chủ Jon Ossoff (trái) và Raphael Warnock đã giành chiến thắng trong cuộc đua vào Thượng viện Mỹ tại bang Georgia. Ảnh: Getty

Tính đến 16h20 ngày 6/1 theo giờ địa phương với 4,4 triệu phiếu được kiểm, ông Ossoff dẫn trước khoảng 25.000 phiếu, tương đương cách biệt 0,56% trước đối thủ đảng Cộng hòa David Perdue.

AP thông báo ông Ossoff là người chiến thắng sau khi phân tích các lá phiếu chưa được kiểm cho thấy ông Perdue không còn cơ hội để đảo ngược tình thế trước Ossoff.

AP là hãng đưa tin về kết quả bầu cử nhanh và chính xác, được nhiều hãng truyền thông khác tín nhiệm và dẫn lại. Trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ tháng 11/2020, AP cũng là hãng tin thông báo chính xác và từ sớm người chiến thắng ở các bang chiến địa dù với cách biệt rất sít sao và còn nhiều phiếu chưa được kiểm, trong khi các hãng khác phải tới nhiều ngày sau mới thông báo kết quả tương tự.

Với kết quả từ 2 cuộc đua ở Georgia, Thượng viện Mỹ sẽ ở thế cân bằng 50-50, và Phó Tổng thống đắc cử của đảng Dân chủ Kamala Harris – đồng thời là Chủ tịch Thượng viện sẽ nắm giữ lá phiếu quyết định phá vỡ bế tắc.

Chương trình nghị sự của Biden sẽ gặp nhiều thuận lợi

Việc kiểm soát thượng viện sẽ thay đổi đáng kể những gì Tổng thống đắc cử Joe Biden có thể làm, nhưng điều quan trọng nhất là đảng Dân chủ giờ đây có khả năng đặt ra nhiều chương trình mà họ cho là vấn đề ưu tiên.

Các thành viên đảng Dân chủ đã không giành được những chiến thắng tương tự trong các cuộc đua vào Thượng viện hồi tháng 11/2020 mà nhiều người dự đoán. Khi đó các thượng nghị sỹ đương nhiệm của đảng Cộng hòa bám rất sát đối thủ trong cuộc đua ở nhiều bang.

Với quyền kiểm soát “hẹp” này, đảng Dân chủ sẽ nắm vai trò quyết định trong các ủy ban thượng viện, tiến hành các phiên điều trần và quyết định những vấn đề nào cần được ưu tiên hàng đầu.

Thượng nghị sỹ đảng Dân chủ Chuck Schumer của bang New York dự kiến sẽ thay thế Thượng nghị sỹ Mitch McConnell của đảng Cộng hòa giữ vai trò lãnh đạo phe đa số và sẽ xác định những dự luật nào sẽ được đưa ra bỏ phiếu tại Thượng viện.

Dù vậy, một số đề xuất tham vọng trong việc giải quyết những thách thức biến đổi khí hậu và chăm sóc sức khỏe cũng như các ưu tiên nội bộ mà Tổng thống đắc cử Biden đã tuyên bố có thể gặp khó khăn từ các thành viên ôn hòa hơn của đảng Dân chủ - đặc biệt là những người đối mặt với nhiều thách thức trong chiến dịch tái tranh cử vào năm 2022.

Thế đa số nhỏ hơn nhiều so với dự báo của đảng Dân chủ tại Hạ viện cũng trở thành một thách thức đối với đảng này.

Thay vào đó, ông Biden sẽ cần phải cân nhắc những vấn đề ưu tiên nào có thể nhận được sự ủng hộ của lưỡng đảng do quy tắc của Thượng viện đòi hỏi phải có ít nhất 60 phiếu ủng hộ mới được thông qua. Tổng thống đắc cử đã bày tỏ rằng sự phục hồi trước đại dịch Covid-19 sẽ là ưu tiên hàng đầu của ông, nhưng ông cũng nói rằng ông có ý định công bố một kế hoạch cơ sở hạ tầng có thể nhận được sự ủng hộ từ đảng Cộng hòa.

Trong một tuyên bố ngày 6/1, ông Biden nói rằng “Các cử tri Georgia đã đưa ra một thông điệp: Họ muốn hành động trước các cuộc khủng hoảng mà chúng ta đang phải đối mặt và họ muốn điều đó ngay bây giờ, với dịch Covid-19, với sự phục hồi kinh tế, biến đổi khi hậu, sự công bằng chủng tộc, quyền bỏ phiếu và các vấn đề khác. Họ muốn chúng ta hành động, hành động cùng nhau”.

Ông Biden cũng nói về khả năng đảng Dân chủ kiểm soát hoàn toàn Washington.

“Có vẻ như cuộc bầu cử này sẽ trao cho đảng Dân chủ vai trò dẫn dắt ở Hạ viện và Thượng viện và tất nhiên chúng tôi sẽ rất hài lòng khi được làm việc với Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và Lãnh đạo phe đa số [tại Thượng viện] Schumer. Tuy nhiên tôi cũng sẽ tiếp tục kiên định như đã từng làm trước đây để tìm cách làm việc với cả 2 đảng - ở cấp liên bang, cấp bang và cấp địa phương để thực hiện những điều lớn lao cho đất nước của chúng ta”, ông Biden nói.

Với việc đảng Dân chủ kiểm soát Thượng viện, các đề cử nhân sự cho nội các của ông Biden sẽ dễ dàng được thông qua. Hiện vẫn chưa rõ với thời gian ngắn từ khi thành lập các ủy ban cho tới khi đàm phán về việc sắp xếp nhân sự, cũng như việc kiểm soát với khoảng cách rất hẹp, việc tổ chức các phiên điều trần và các cuộc bỏ phiếu phê chuẩn đề cử nhân sự có thể diễn ra trong vòng 2 tuần trước Ngày Nhậm chức 20/1 hay không.

Trở lại sự chia rẽ lưỡng đảng

Sau nhiều tháng rơi vào bế tắc về quy mô của gói cứu trợ Covid-19 trong những tuần cuối của Quốc hội hiện hành, một nhóm chủ trương ôn hòa của cả 2 đảng, do Thượng nghị sỹ Dân chủ bang Tây Virgina Joe Manchin và Thượng nghị sỹ Cộng hòa bang Maine Susan Collins đã công bố kế hoạch thỏa hiệp 900 tỷ USD – kế hoạch có thể trở thành dự luật cuối cùng được cả Hạ viện và Thượng viện thông qua sau đó được Tổng thống Trump ký phê duyệt.

Ông Manchin nói rằng ông hy vọng hình mẫu này có thể được thực hiện trong năm 2021.

Một nhóm nghị sỹ ôn hòa khác của GOP như Thượng nghị sỹ bang Utah Mitt Romney và Thượng nghị sỹ bang Alaska Lisa Murkowski có thể đóng vai trò quan trọng nếu họ quyết định tham gia vào nỗ lực chung lưỡng đảng này.

Phái cấp tiến thúc đẩy thay đổi quy tắc Thượng viện

Các thành viên theo đường lối tự do của đảng Dân chủ đã thúc đẩy việc xóa bỏ những rào cản pháp lý để họ có thể thông qua các dự luật quan trọng về môi trường hay y tế với đa số quá bán.

Ông Biden né tránh các câu hỏi về việc ông có ủng hộ việc thay đổi quy định cần phải có ít nhất 60 phiếu thuận hay không, nhưng một số thành viên hàng đầu của đảng Dân chủ tại Thượng viện bày tỏ họ ủng hộ việc thay đổi quy tắc mà rất nhiều người trong số họ đều từng khẳng định là cần thiết đối với thể chế này.

Sẽ có những sức ép đối với ông Biden và lãnh đạo đảng Dân chủ để thể hiện rằng họ có thể thông qua một số dự luật với sự ủng hộ của GOP, nhưng nếu các thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa vẫn đoàn kết ngăn cản các chương trình nghị sự của chính quyền mới, những lời kêu gọi thay đổi quy tắc bỏ phiếu sẽ tiếp tục gia tăng.

Ông Manchin đã công khai nói rằng ông sẽ phản đối bất cứ nỗ lực nào tìm cách thay đổi các quy tắc. Thượng nghị sỹ Tây Virgina này là người có sức ảnh hưởng lớn ở Thượng viện.

Hoàng Phạm/VOV