Đảm bảo tiến độ giải quyết, xét xử các vụ án dân sự

Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Nguyễn Văn Thanh cho biết: Trong năm 2023, Tòa án hai cấp tỉnh đã thụ lý 12.489 vụ án, đã giải quyết được 9.864 vụ án, đạt tỷ lệ bình quân là 79%. Riêng về án dân sự đã thụ lý 10.374 vụ, đã giải quyết được 8.007 vụ, đạt tỷ lệ 77,2 %, còn lại 2.367 vụ việc dân sự, trong đó có 291 vụ việc thụ lý trước ngày 31/12/2020 nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết so với cùng kỳ.

Theo Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh, nguyên nhân các vụ án kéo dài nhiều năm là, trong những năm gần đây số lượng các vụ việc được thụ lý tại Tòa án nhân dân cấp tỉnh tăng lên rất nhiều, tính chất các vụ việc ngày càng phức tạp. Số lượng các vụ việc còn tồn từ năm trước chuyển sang năm 2023 là khá nhiều nên đây là áp lực rất lớn nhưng số lượng biên chế hiện tại chưa đảm bảo để giải quyết các loại án. Việc cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ còn chậm, chưa kịp thời. Một số chi nhánh văn phòng đất đai chậm cung cấp sơ đồ về tính chất làm ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết, xét xử các vụ án dân sự, hành chính.

Đặc biệt trong các vụ án dân sự có nhiều vụ án kéo dài do tính chất phức tạp, nhiều đương sự tham gia dẫn đến khó khăn trong việc xác minh, lấy lời khai thực hiện thủ tục hòa giải, một bộ phận đương sự không hợp tác, gây khó khăn trong hoạt động tố tụng của Tòa án. Đối với các vụ việc dân sự thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân tỉnh thì có nhiều đương sự đang sinh sống tại nước ngoài phải ủy thác tư pháp ra nước ngoài để thu thập chứng cứ, mất nhiều thời gian. Về công tác đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho thẩm phán, thư ký cũng còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu hiện nay. Mặt khác, còn một bộ phận công chức giữ chức danh tư pháp cũng chưa thật sự quyết liệt trong thực hiện nhiệm vụ của mình...

Chất vấn bổ sung nội dung này: Đại biểu Nguyễn Văn Tám (đơn vị Hàm Thuận Nam) đề nghị Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh phân tích thêm những khó khăn, vướng mắc của 291 vụ án thụ lý trước ngày 31/12/2020 đến nay chưa xử lý được?.  Đại biểu Ung Văn Tám (đơn vị Hàm Thuận Bắc) hỏi: Có hay không nguyên nhân về điều kiện, phương tiện làm việc của Tòa án?. Với vai trò trách nhiệm của Chánh án có giải pháp gì để đầu tư trang thiết bị, trụ sở làm việc của Tòa  án cấp huyện đã xây dựng lâu, không đảm bảo điều kiện để làm việc?

Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh trả lời: Tòa án nhân dân tỉnh sẽ có văn bản cụ thể về nguyên nhân của từng vụ án chưa được giải quyết gửi đến đại biểu. Về việc đầu tư xây dựng trụ sở làm việc và đầu tư trang thiết bị, Ban cán sự đảng cũng như tập thể Tòa án nhân dân tỉnh đã đưa vào Nghị quyết, chương trình quyết tâm xây dựng Tòa án huyện Bắc Bình, Hàm Thuận Bắc vì đã xây dựng lâu...

ĐB Dương Xuân Sơn (đơn vị TP. Phan Thiết - Phú Quý) chất vấn thêm: Trong thời gian tới Tòa án tỉnh có biện pháp, chế tài, chỉ thị như thế nào đối với ngành để hạn chế tình trạng án hủy, án sửa lỗi thấp nhất?.

Chánh án Tòa tỉnh cho biết: Khi có bản án sửa, án hủy thì thẩm phán đó, Hội đồng xét xử đó phải về tự kiểm điểm và giải trình gửi lên phòng Phòng Tổ chức cán bộ. Tùy theo tính chất mức độ để xem xét, đưa ra hình thức xử lý. Cùng với đó, các thẩm phán luôn trao đổi kinh nghiệm trong công tác xét xử, đặc biệt là án dân sự. Tổ chức tập huấn chuyên môn; tăng cường kiểm tra từng vụ án, vụ việc...

Kết luận nội dung này, chủ tọa kỳ họp Nguyễn Hoài Anh đề nghị Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh chỉ đạo việc tăng cường kiểm tra nghiệp vụ, giám sát tiến độ giải quyết án của các thẩm phán để kịp thời phát hiện những vụ án để quá thời hạn chuẩn bị xét xử không phải do nguyên nhân khách quan hay do án tạm đình chỉ không có căn cứ pháp luật. Từ đó chỉ đạo các thẩm phán khắc phục, giải quyết dứt điểm; đồng thời kiểm điểm, xem xét trách nhiệm của các thẩm phán, của người đứng đầu các tòa án chuyên trách, tòa án nhân dân cấp huyện trong công tác lãnh, chỉ đạo giải quyết án dân sự để tồn đọng án do nguyên nhân chủ quan. Song song, quan tâm đúng mức công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ, kỹ năng hòa giải tại tòa cho đội ngũ thẩm phán, cán bộ tòa án... Chủ tọa kỳ họp cũng đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành, UBND cấp huyện tích cực phối hợp chặt chẽ với Tòa án nhân dân cùng cấp trong việc cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ kịp thời nhằm đảm bảo tiến độ giải quyết, xét xử các vụ án dân sự. Mặt khác, tạo điều kiện về đất đai để xây dựng, mở rộng trụ sở làm việc. Trong điều kiện của tỉnh cần quan tâm bố trí kinh phí để đầu tư một số trang thiết bị để thực hiện nhiệm vụ cải cách tư pháp nói chung và hoạt động của tòa án nhân dân 2 cấp của tỉnh nói riêng, tạo điều kiện thuận lợi để tòa án nhân dân hoàn thành tốt nhiệm vụ.