“Đi từng ngõ, gõ cửa từng chủ phương tiện…” trong chống khai thác IUU

Nắm chắc hoạt động của tàu cá

Bình Thuận là 1 trong 4 ngư trường lớn nhất cả nước với 7.553 phương tiện/44.054 lao động, hoạt động với nhiều ngành nghề đánh bắt, khai thác hải sản khác nhau. Trong đó, nhóm tàu dưới 6 mét là 1.747 phương tiện, nhóm tàu từ 6 - 12m là 1.897 phương tiện, nhóm tàu từ 12 - 15m là 1.947 phương tiện, nhóm tàu từ 15 mét trở lên là 1.962 phương tiện. Các phương tiện khai thác hải sản trên địa bàn tỉnh đã đóng góp không nhỏ vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, bảo vệ môi trường biển và đặc biệt là tham gia bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Đại tá Trần Việt Hưng – Chính ủy BĐBP tỉnh cho biết, ngoài việc chỉ đạo đến từng đơn vị, địa bàn, những năm gần đây, đặc biệt là từ đầu năm 2021 đến nay, Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh còn phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành, cơ quan, đơn vị và các địa phương đẩy mạnh tuần tra, kiểm soát, giám sát biên phòng trên bờ, bến bãi và trên biển. Tuyên truyền cho các tàu cá hoạt động khai thác hải sản xa bờ, các nhóm ngành nghề có nguy cơ vi phạm về chống khai thác hải sản bất hợp pháp (IUU). Phối hợp đến từng chủ phương tiện, thuyền trưởng vận động 99% phương tiện lắp đặt thiết bị giám sát hành trình; khi làm các thủ tục xuất bến, yêu cầu 100% thuyền trưởng ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài. Tổ chức 106 buổi tuyên truyền tập trung với sự tham gia của hơn 9.600 lượt ngư dân.

Mặt khác, tổ chức tuyên truyền cá biệt với phương châm “Đi từng ngõ, gõ cửa từng chủ phương tiện, thuyền trưởng”. Phân công, gắn và giao trách nhiệm 71 cán bộ phụ trách 365 phương tiện có nguy cơ vi phạm vùng biển nước ngoài, đưa vào diện giám sát đặc biệt 114 phương tiện. Phân công 160 cán bộ phụ trách 572 gia đình ngư dân, 158 tổ thuyền đoàn kết khai thác hải sản để tuyên truyền. Quá trình đó, yêu cầu cán bộ phụ trách ngoài việc nắm chắc các quy định về hồ sơ phương tiện, công tác đảm bảo an toàn của phương tiện khi xuất bến còn phải nắm chắc tần số liên lạc, tọa độ hoạt động; hoạt động của thiết bị giám sát hành trình, đồng thời gắn trách nhiệm của cán bộ, đơn vị phụ trách nếu phương tiện vi phạm vùng biển nước ngoài.

Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh cũng chỉ đạo các Đồn Biên phòng kiểm tra chặt chẽ từng phương tiện, lập biên bản kiểm tra; yêu cầu 100% chủ phương tiện, thuyền trưởng tàu từ 12 mét trở lên, phương tiện hoạt động xa bờ ký cam kết không khai thác IUU; kiên quyết không cho xuất bến đối với những trường hợp thiếu thủ tục, giấy tờ, trang thiết bị theo quy định, nhất là kiểm tra tình trạng hoạt động của thiết bị giám sát hành trình. Từ năm 2021 đến nay, Biên phòng tỉnh đã điều động 18 lượt tàu tuần tra, kiểm soát bảo vệ vùng biển của tỉnh, đấu tranh phòng, chống các hoạt động khai thác IUU. Các Đồn Biên phòng cũng tổ chức tuần tra trên sông, bãi ngang được 410 lượt. Qua tuần tra, kiểm tra đã phát hiện, xử phạt hành chính 1.188 vụ/2 tổ chức, 1.236 cá nhân với tổng số tiền phạt gần 4 tỷ đồng; tham mưu UBND tỉnh xử phạt hành chính 3 vụ/3 chủ tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài với số tiền 2,7 tỷ đồng.

Quyết tâm chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm

Theo số liệu thống kê và quản lý của BĐBP tỉnh, đến ngày 30/8/2024, hiện còn nhiều tàu cá đăng ký trên địa bàn tỉnh nhưng di chuyển ngư trường hoạt động và thường xuyên xuất bến ở địa bàn tỉnh khác. Trong đó, tại Bà Rịa - Vũng Tàu là 40 phương tiện, Cà Mau 9 phương tiện, Bạc Liêu 3 phương tiện và tỉnh Bến Tre có 1 phương tiện. Do đó, Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh đã tham mưu UBND tỉnh thành lập đoàn công tác Ban Chỉ đạo phòng chống khai thác IUU của tỉnh đến các tỉnh: Bà Rịa - Vũng Tàu, Cà Mau, Bạc Liêu, Bến Tre – nơi có tàu cá của Bình Thuận đang lưu trú, hoạt động để gặp gỡ trực tiếp chủ tàu, thuyền trưởng, lao động để tuyên truyền vận động; đồng thời làm việc với các cơ quan chức năng của các tỉnh để tăng cường công tác phối hợp quản lý, kiểm tra, giám sát.

Bằng những nỗ lực và biện pháp trên đã góp phần quan trọng ngăn chặn tình trạng tàu cá, ngư dân vi phạm khi khai thác hải sản. Tuy nhiên, hành vi sử dụng thuốc nổ, kích điện, phương tiện không có sổ danh bạ thuyền viên, không có chứng chỉ thuyền trưởng, máy trưởng còn xảy ra, kể cả tình trạng tàu cá khai thác hải sản vi phạm chủ quyền vùng biển nước ngoài. Những vi phạm đã ảnh hưởng đến sự phát triển ngành thủy sản, hủy hoại sự đa dạng sinh học, môi trường sinh thái biển, cạn kiệt nguồn lợi thủy sản và đã tác động không nhỏ đến nguồn sinh kế của cộng đồng ngư dân trên địa bàn tỉnh. Qua rà soát cho thấy, đa số các phương tiện vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ đã di chuyển ngư trường hoạt động, lưu trú ở các tỉnh khác từ nhiều năm nay không trở về địa phương. Trong khi đó, công tác nắm tình hình hoạt động, tuyên truyền, quản lý tàu cá Bình Thuận di chuyển ngư trường chưa chặt chẽ. Nhận thức pháp luật của một số ngư dân còn hạn chế, vì lợi ích kinh tế nên cố tình vi phạm khai thác IUU.

Từ những kết quả đạt được và thực trạng trên, BĐBP tỉnh cho biết, sẽ tiếp tục thực hiện nghiêm túc chỉ đạo về tăng cường các biện pháp ngăn chặn, giảm thiểu và chấm dứt tình trạng tàu cá, ngư dân khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài, các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách về chống khai thác IUU. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác bất hợp pháp, trong đó tập trung nhóm tàu từ 12 mét trở lên, tàu cá hoạt động xa bờ. Kiên quyết không cho xuất bến, xử lý nghiêm đối với chủ tàu, thuyền trưởng không thực hiện việc ký cam kết, không đảm bảo đầy đủ các quy định khi hoạt động trên biển. Thường xuyên rà soát, đánh giá bổ sung danh sách các tàu cá có nguy cơ cao vi phạm vùng biển nước ngoài để đưa vào diện giám sát đặc biệt…