Đổ thải trên biển sau nạo vét đe dọa Khu bảo tồn biển Hòn Cau?

Nhận chìm vật liệu nạo vét

Ngày 3/10/2016, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT) có công văn về việc xin ý kiến thẩm định hồ sơ cấp phép nhận chìm ở biển; trong đó có đề nghị “UBND tỉnh Bình Thuận cho ý kiến về ảnh hưởng của vị trí và hoạt động “Dự án nhận chìm vật liệu nạo vét luồng hàng hải, vũng quay tàu, khu nước trước bến chuyên dùng phục vụ nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 1” đối với phát triển kinh tế - xã hội và các vấn đề liên quan tại địa phương”. Sau đó, UBND tỉnh đề nghị Sở TNMT chủ trì, phối hợp tham mưu góp ý hồ sơ dự án theo yêu cầu của Bộ TNMT.  

Theo Sở TNMT, mặc dù vị trí khu vực biển được lựa chọn để sử dụng cho hoạt động “nhận chìm” phù hợp nội dung báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được Bộ TNMT phê duyệt đánh giá tác động môi trường của dự án xây dựng bến chuyên dùng phục vụ nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 1. Đồng thời, không chồng lấn với các dự án đã được UBND tỉnh chấp thuận đầu tư, không nằm trong phạm vi vùng nước cảng biển Bình Thuận và khu vực quản lý của Cảng vụ Hàng hải Bình Thuận. Khối lượng vật liệu nạo vét đổ thải lớn (1.569.524 m³), nếu đổ thải, lưu giữ, xử lý trên đất liền thì cần phải có diện tích tương đối lớn, trong khi đó địa hình tại huyện Tuy Phong phức tạp không có mặt bằng, đồng thời khả năng nhiễm mặn, gây ô nhiễm môi trường khu vực đổ thải và vùng lân cận ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên cũng theo Sở TNMT, nếu “nhận chìm” trên biển sau nạo vét thì nguy cơ tác động đến môi trường biển cũng rất lớn, cần tính toán nhiều giải pháp.  

Đe dọa Khu bảo tồn Hòn Cau

Theo tìm hiểu của chúng tôi, Khu bảo tồn biển Hòn Cau có diện tích 12.500 ha. Đây là nơi có hệ sinh thái biển phong phú, điển hình của vùng biển nhiệt đới. Điểm đặc biệt của Hòn Cau là quần thể san hô nguyên thủy dài hơn 2 km với gần 234 loại san hô. Đồng thời nơi đây còn có hơn 34 loài thủy sinh vật quý hiếm nằm trong danh mục có nguy cơ tuyệt chủng. Ngay sau khi các nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân đi vào hoạt động, đã có nhiều cảnh bảo về đe dọa xóa sổ khu bảo tồn do ô nhiễm. 

Theo Sở TNMT, diện tích khu vực biển sử dụng để “nhận chìm” vật liệu thải là 30 ha. Việc triển khai dự án “nhận chìm” theo sở này cũng tiềm ẩn nguy cơ tác động đối với khu bảo tồn biển Hòn Cau. Do đó, sở đề nghị cần nghiên cứu tận dụng tối đa vật liệu nạo vét để san lấp các khu vực lấn biển của cảng tổng hợp Vĩnh Tân, thuộc Trung tâm nhiệt điện Vĩnh Tân. Đơn vị này cũng cảnh báo, trong quá trình thực hiện nạo vét và đổ thải có thể xảy ra các sự cố như: bùn thải xả trực tiếp xuống biển; xà lan va đập gây chìm; sự cố cháy nổ, tràn dầu...Trong khi chủ dự án chỉ nêu một số biện pháp phòng ngừa là chưa đủ; và cần bổ sung các giải pháp xử lý khi có sự cố, rủi ro xảy ra trong quá trình nạo vét, đổ thải. Ngoài ra, vị trí nhận chìm ở biển nằm trên tuyến vận tải ven biển sẽ làm ảnh hưởng đến hoạt động của luồng, tuyến hàng hải ven biển từ Quảng Bình đến Bình Thuận… Sở TNMT cũng đề nghị kiểm tra lại khối lượng vật liệu nạo vét. Theo báo cáo, dự án có tổng khối lượng nạo vét khoảng 918.533 m³. Tuy nhiên số liệu này chưa khớp với số liệu trong báo cáo đánh giá tác động đã được Bộ TNMT phê duyệt là 1.569.524 m³. Đồng thời diện tích khu vực biển sử dụng để nhận chìm 30 ha là chưa thuyết phục.

Ông Huỳnh Văn Thải - Giám đốc khu bảo tồn biển Hòn Cau cho biết: Chúng tôi đã được thông báo về việc triển khai dự án “nhận chìm” này. Mặc dù nằm trong phạm vi đánh giá tác động môi trường, tuy nhiên cũng cần thận trọng khi triển khai dự án, đồng thời phải có sự giám sát đặc biệt, bởi từ khi Trung tâm nhiệt điện Vĩnh Tân đi vào hoạt động đến nay, dù chưa hoạt động hết các tổ máy nhưng đã có tác động đến môi trường xung quanh khu vực vành đai bảo vệ khu bảo tồn biển Hòn Cau. “Nếu không có giải pháp lâu dài để bảo vệ môi trường, thì nguy cơ đe dọa đến khu bảo tồn từ các dự án của Trung tâm nhiệt điện Vĩnh Tân là điều khó tránh khỏi. Do đó, đối với dự án đổ thải sau khi nạo vét, các cơ quan chức năng cần xem xét thận trọng nếu có phương án khác thì nên lựa chọn”, ông Thải đề xuất. 

Phúc Sinh