Ghi chép: Mất trắng mùa điều…

Đầu vụ héo hắt

Xã Tân Thắng nằm về cuối huyện Hàm Tân, không sở hữu diện tích điều nhiều lắm, nên đầu vụ thu hoạch nhưng đã mất mùa khiến những vườn điều càng hoang vắng bóng người. Ông Ngô Đình Chiến, Chủ tịch Hội Nông dân Tân Thắng chia sẻ: “Hơn 80 ha điều trong xã gần như khô bông, ít đậu trái, kể cả điều ghép cao sản cũng vậy. Quá thất bát nên bà con cũng dửng dưng, ít ngó ngàng đến nữa. Như nhà tôi trồng 1 ha điều ghép, đầu vụ này chỉ mới thu hơn 5 kg điều hạt. Thời điểm cây điều ra bông, gió và nắng gay gắt, bông khô héo hết, đâu còn đậu trái. Đây là vụ trắng tay với những người nông dân trồng điều không chỉ ở địa phương này mà ở những nơi khác trong huyện Hàm Tân cũng vậy!”…

                

Thất bát những vườn điều già

Điều nhận định của ông Chiến quả không sai, khi tôi chứng kiến những vườn điều rộng rãi ở xã Sơn Mỹ, không khác mấy với địa phương lân cận Tân Thắng. Dọc quốc lộ 55 qua đây, những vườn cây lâu năm này thưa thớt người hái hạt, chả bù cho năm trước vào thời điểm này, vườn điều vui nhộn lắm. Trò chuyện với ông Trần Ngọc Học ở thôn 3, người trồng điều thâm niên ở đây, ông nói với nét mặt buồn bã: “Tôi đi gần cả buổi trong vườn điều già rộng 1 ha chỉ hái được gần 10 kg điều hạt. Nhà để dành cả tuần mới hái được chừng này đó. Không ngờ điều năm nay thất thu quá. 4 tháng trước, tôi đầu tư bón phân, thuốc cả 10 triệu đồng; sau đó vườn điều lần lượt ra bông sớm, lại gặp phải đợt mưa trái mùa, rồi sương muối kèm gió lạnh, ra tết nắng gió kéo dài làm bông điều rụng hết; chẳng còn được mấy bông kết trái. Vào đầu vụ thu hoạch mà trái lưa thưa quá, năng suất giảm mạnh; cộng thêm điều rớt giá sâu nên người trồng chỉ có thua lỗ. Tiền bán điều không đủ bù công hái, chứ đừng nói đến tiền đầu tư phân, thuốc”. 

Vườn điều ghép giống cao sản của các hộ nằm phía cuối xã nông thôn mới Sơn Mỹ cũng chẳng khá hơn. Ông Trần Văn Thanh, có 1 ha điều ghép mấy năm trước thu hơn 1 tấn hạt; vụ này ông ước chỉ hái vài chục kg điều hạt. Ông Thanh nói, không chỉ sương muối làm bông điều ra sớm rụng, mà mấy đợt nắng nóng liên tục, bông điều khô quắt, không mấy đậu trái… Dọc theo quốc lộ 55 ngược xuôi về các xã, thị trấn trong huyện như: Tân Xuân, Tân Hà, Sông Phan, Tân Phúc, thị trấn Tân Minh, Tân Nghĩa... không ít vườn điều già trong các khu dân cư càng tồi tệ hơn. Tôi dễ dàng nhận thấy nhiều chùm bông điều chi chít vàng khô, chuyển dần sang đen đúa, vó cong lại trên cành, lác đác vài chùm đậu trái. Có cây bông rụng hết, ra lại rải rác lá non. Cảm nhận 1 vụ điều mất trắng thấy rõ trước mắt, cứ như mang tính quyết định vậy, vì mấy năm qua, điều có mất mùa nhưng không mất nhiều như năm nay.

Thay thế những vườn điều già cỗi

Toàn huyện Hàm Tân có khoảng 2.000 ha điều, hầu hết diện tích nằm trong cảnh thất bát nặng nề. Không những thế, đầu vụ thu hoạch năm nay, giá điều tươi trên địa bàn huyện Hàm Tân và các vùng lân cận lại bị giảm sâu. Hiện thương lái trong huyện chỉ mua điều tươi giá 24.000 - 25.000 đồng/kg, trong khi vụ năm trước có giá từ 30.000 - 32.000 đồng/kg, còn năm trước nữa 37.000 - 38.000 đồng/kg. Nghịch lý mất mùa và mất giá đang hiện diện ở đây. Những người mua cho rằng, thời tiết không thuận lợi, sương muối, sâu rầy khiến điều hạt nhỏ, kém chất lượng khi đưa vào chế biến thực phẩm, doanh nghiệp nhập hàng chê, giảm giá từ đầu vụ. Có nghĩa vì sản phẩm không chất lượng. Và đó cũng là trăn trở của những hộ dân ở vùng chuyên trồng điều này, khi hiện tại vẫn còn nhiều vườn điều già cỗi, trồng dày trong các khu dân cư, năng suất điều giảm mạnh liên tục theo từng năm.

Ông Ngô Đình Chiến ở xã Tân Thắng nói trong nỗi băn khoăn rất thật: “Tôi dự tính sẽ chặt dần những cây điều già, cằn cỗi để trồng cây ăn trái phù hợp thổ nhưỡng, hoặc keo giâm hom hay trồng xen 1 vụ mì đầu sẽ thiết thực hơn. Nhiều nông dân trong xã cũng đang tính như vậy”. Làm sao giúp người dân ở đây đứng lên sau 1 vụ mùa mang tính như quyết định sự tồn tại cây điều hay không, ai cũng bảo phải hỗ trợ xem như bị thiên tai, thất bát mùa màng. Vấn đề đáng quan tâm là phải có một cuộc thay đổi trong trồng điều. Và con đường ấy phải có sự chung tay, chung sức theo hướng hội nông dân các xã, thị trấn phối hợp với ngành chức năng tuyên truyền cho bà con chặt tỉa cho vườn điều rộng rãi, loại bỏ những cây quá già; liên kết hỗ trợ lập dự án nhỏ vay vốn ngân hàng (Nông nghiệp & Phát triển nông thôn, Chính sách xã hội) cũng như hướng bà con thay thế bằng một số cây trồng phù hợp trên những thửa đất đã bạc màu, sẽ đem lại hiệu quả hơn cho cây trồng…

Thái Khoa