Hàm Mỹ (Hàm Thuận Nam): Nông dân mất nhà, đất đai vì vay tiền nóng

Bao giờ hết nợ

Trong những thôn chúng tôi đi thực tế điều tra vụ việc, đáng chú ý nhất là thôn Phú Hưng – nơi có 689 hộ dân sống nhờ nghề trồng thanh long. Không ai nghĩ nhiều nông dân lâm vào cảnh nợ nần đến thế, bởi những ruộng thanh long cho trái có giá trị kinh tế cao hơn so với loại cây trồng khác. Để phát triển cây trồng chủ lực này, nhiều hộ đã vay ngân hàng đầu tư ban đầu, hàng tháng trả dần. Những lúc thiếu tiền trả ngân hàng hoặc mua phân thuốc, bóng đèn... chăm sóc thanh long cho nhiều trái, họ đi vay tiền của người thân, bạn bè, họ hàng. Có lúc kẹt quá phải tìm đến đối tượng cho vay tiền nóng lãi suất cao trong vài ngày trả. Chính thủ tục đơn giản, chỉ cần ký vào tờ giấy biên nhận vay tiền hoặc có người đứng ra bảo lãnh là đã có tiền cầm trên tay. Người vay cứ trả lãi khi nào có tiền sẽ trả cả gốc, nhưng không có tiền trả lãi nữa thì nợ lại, từ đây lãi mẹ đẻ lãi con. Khi số tiền lãi mẹ, lãi con đã đủ lớn, người cho vay sử dụng nhiều cách để lấy lại tiền, như hướng dẫn người vay mang sổ đỏ nhà cửa, đất đai thế chấp ngân hàng, sau cùng nữa mới kiện ra tòa... Trong số những vụ kiện ra tòa có cả những vụ, người vay bảo trả hết không còn nợ, nhưng người cho vay cho là chưa trả dựa trên ký hiệu “R” đánh dấu trên tờ giấy biên nhận vay tiền. Việc dựa vào ký hiệu này không minh bạch nếu người vay viết giấy biên nhận, xong phát hiện viết sai một chữ và xin tờ khác viết lại, người cho vay vẫn lưu tờ viết sai... hoặc dễ nhầm lẫn đánh dấu rồi với chưa đánh dấu.

Hoạt động vay tiền nóng diễn ra nhiều năm qua đang gây mất an ninh trật tự trong thôn. Nhiều người nông dân bức xúc và đau khổ tìm đến chúng tôi với mong muốn có cách nào giúp, điển hình vài trường hợp như bà Ng.T.H, ông Ng.T.V, bà T.T.P thôn Phú Hưng và bà  Tr.T.D thôn Phú Mỹ. Cụ thể, năm 2016 do thiếu tiền mua bóng đèn thắp sáng thanh long, bà P có vay 60 triệu đồng của bà A. Mỗi tháng trả 12.600.000 đồng, năm đầu còn khả năng trả, đến năm sau hết khả năng trả do kinh tế gia đình khó khăn, nên xin bà A nợ lại khoản vay. Đến gần cuối năm 2018, số tiền cả gốc lẫn lãi tăng hơn 500 triệu đồng, gia đình bà P vay tiền ngân hàng trả cho bà A, kể như khoản nợ đã xong. Tuy nhiên, hiện nay bà A cho rằng bà P vẫn còn nợ và đã kiện ra tòa. Trường hợp của bà D cũng bị bà A kiện, nhưng khác bà P ở chỗ, bà là người uy tín nhất trong thôn, cũng chính uy tín này mà bà lãnh nợ. Bà bức xúc nói, cách đây 2 năm bà đứng ra bảo lãnh vay tiền cho một người em họ với số tiền 60 triệu đồng, khi người em này không còn khả năng trả, bà A quay sang đòi. Cho đến nay bà đã trả gần hết số tiền cả gốc lẫn lãi (chỉ còn khoảng 7 triệu đồng), nhưng bà A vẫn bảo bà còn nợ hơn 100 triệu đồng...

Đau khổ hơn, gia đình ông V vì thiếu tiền đáo hạn ngân hàng (trước đó có vay mua đất rẫy trồng thanh long), vào tháng 5/2018 ông có vay của bà B 1 tỷ đồng. Do chưa vay lại được ngân hàng để trả cho bà B, cầm cự trả lãi đến ngày 6/9/2019 thì gia đình ông không còn khả năng trả, trước sức ép của bà B đòi nợ buộc ông V phải bán nhà và đất với tổng diện tích hơn 1.300 m2 cho bà B chỉ với giá 1,4 tỷ đồng. Số tiền này trừ tiền lãi và gốc ông vẫn còn nợ bà B 700 triệu đồng. Mất nhà cửa, đất đai vẫn còn nợ, vợ sinh, trong khi bà B bắt ông phải giao nhà và đòi khoản nợ, ông V bấn loạn chỉ còn biết xin vợ chồng bà B không trả lãi mà chỉ trả tiền gốc. Tuy nhiên, bà B không đồng ý, buộc ông phải trả khoản nợ nếu không thì phải cấn tiếp miếng đất rẫy - “cần câu” cuối cùng nuôi sống cả gia đình ông.

Kêu cứu ngành chức năng

Rất nhiều hộ dân ở thôn Phú Hưng, Phú Mỹ lỡ đi vay nóng hiện không biết lối nào thoát.  Có người đã tố cáo đến công an như ông V, bà H, nhưng có người không dám vì sợ trả thù, và vì sợ rắc rối nhiều thứ liên quan. Qua tìm hiểu, hầu hết những hộ đi vay tiền nóng ở đây, ban đầu vay với số tiền rất ít chỉ vài chục triệu đồng, sau đó lãi mẹ đẻ lãi con nhân lên hàng trăm triệu đồng. Họ vay để làm ăn chứ không phải vào trò đỏ đen như một số chủ nợ “tung” lên khi “con nợ” không còn khả năng trả. Cầm những tờ đơn xin cầu cứu với nét chữ của những người nông dân khiến chúng tôi trăn trở. Theo số liệu thống kê tại Tòa án nhân dân huyện Hàm Thuận Nam, hiện có 1 người cho vay nóng ở thôn Phú Hưng đang kiện 5 “con nợ” không trả tiền.

Trao đổi về tình trạng bất ổn liên quan đến vay tiền nóng giữa các hộ dân một số thôn ở xã Hàm Mỹ, lãnh đạo Công an huyện Hàm Thuận Nam thừa nhận có xảy ra, đã có báo cáo về Công an tỉnh và điều tra làm rõ.

L.N - N.C