Khi dịch bệnh “nhắc nhớ” tương lai

1. Dù các ca F0 cứ xuất hiện nhưng từ tháng 6 đến nay, Bảo hiểm xã hội huyện Tánh Linh phối hợp với Bưu điện huyện tổ chức thành công các buổi gặp gỡ các hộ dân trên địa bàn để vận động thuyết phục mua bảo hiểm xã hội tự nguyện. Thành công ấy không chỉ thể hiện ở chỗ phải nghiên cứu tình hình dịch bệnh ở từng thời điểm, ở từng địa bàn để không vi phạm công tác phòng, chống dịch mà còn tính toán cuộc gặp của từng đối tượng riêng biệt để thu về kết quả tốt nhất. Có cuộc gặp chỉ toàn dân trồng cao su, đang vào mùa cạo mủ, tiền thu về hàng ngày, nhất là năm nay giá mủ cao hơn nhiều năm. Có cuộc gặp hầu hết là nông dân, vừa xong mùa thu hoạch lúa, bắp. Và có cuộc gặp đều là dân kinh doanh mua bán trên địa bàn… Nhờ vậy, năm nay, Bảo hiểm xã hội huyện Tánh Linh có hơn 1.000 người dân đăng ký mua bảo hiểm xã hội tự nguyện, đồng thời duy trì hơn 1.000 người dân khác đã đăng ký mua ở các năm trước tiếp tục đóng. Đến hết năm 2021, số người mua bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn huyện khoảng 2.500 người.

Theo Bảo hiểm xã hội huyện Tánh Linh, những năm trước, người dân Tánh Linh mua bảo hiểm xã hội tự nguyện rất ít, 2.500 người đã tham gia trên chủ yếu của 3 năm qua và chiếm phần lớn là của năm 2020 và 2021. Điều đáng nói là năm nay, dù dịch Covid-19 kéo dài nhiều tháng nay và đi liền đó rất nhiều khó khăn, nhất là thu nhập của người dân bị ảnh hưởng nhưng riêng bảo hiểm xã hội tự nguyện, đơn vị thực hiện đạt và vượt kế hoạch năm.

Tương tự, Bảo hiểm xã hội huyện Hàm Thuận Nam cũng đạt và vượt kế hoạch năm 2021 về số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn với 2.073/ 2.059 người, đạt 100,6%. Lý do, nhờ Huyện ủy và UBND huyện Hàm Thuận Nam quyết liệt trong chỉ đạo các cơ quan, đơn vị… quan tâm thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) là một trong những chỉ tiêu, nhiệm vụ để xem xét, đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ hàng năm của cấp ủy, chính quyền. Đồng thời, Chủ tịch UBND huyện chỉ đạo thủ trưởng các cơ quan phối hợp với Bảo hiểm xã hội huyện tuyên truyền chính sách pháp luật về BHXH tự nguyện và bảo hiểm y tế cũng như phấn đấu trong năm 2021, có ít nhất 30% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong mỗi đơn vị đăng ký tham gia BHXH tự nguyện cho người thân trong gia đình. Từ đó lan tỏa đến mọi người dân.

2. Vấn đề nổi lên ở Hàm Thuận Nam là trong khi số người tham gia BHXH, BHYT bắt buộc, BHTN đạt ở mức cao nhất là 94,95% so kế hoạch và số người tham gia tăng hơn năm ngoái từ 4.976 đến 5.009 người thì BHXH tự nguyện vượt kế hoạch đề ra với số lượng người tăng so năm ngoái 784 người. Tuy nhiên, qua đó cho thấy BHXH tự nguyện, lĩnh vực vốn rất khó phát triển thời gian qua, trong bối cảnh dịch bệnh này cho thấy người dân đã bắt đầu chú ý để tham gia. Tất nhiên, điều đó có được còn tùy thuộc vào hành trình vận động, thuyết phục cũng như chọn thời điểm phù hợp của các đơn vị bảo hiểm. Như cách làm của BHXH huyện Tánh Linh, BHXH huyện Hàm Thuận Nam. Đây là 2 đơn vị nổi bật về thực hiện tốt BHXH tự nguyện, còn lại các địa phương khác đều bị gặp khó khăn chung, dẫn đến toàn tỉnh chỉ có 12.300 người tham gia BHXH tự nguyện, đạt hơn 58% kế hoạch. Tuy nhiên, trong nguy có cơ hội như 2 huyện trên đã khai thác, đó là tình hình dịch bệnh diễn ra trong mấy tháng qua, người dân ý thức rất rõ sự bất ổn khi không có việc làm, không có sức khỏe. Từ đó, họ liên tưởng đến tuổi khi không thể đi làm mà không có tiền sẽ khốn khó đến thế nào. Và khó khăn hiện tại chỉ là nhất thời nên nếu nỗ lực để có thể tham gia đóng mức BHXH tự nguyện thấp nhất là 297.000 đồng/tháng (năm 2022) thì người dẫn vẫn có thể tạo ra cơ hội cho tương lai.

Chính dịch bệnh như nhắc nhớ người dân, nhất là lao động tự do về câu chuyện BHXH tự nguyện để có một sự bảo đảm lúc về già. Những người tham gia (từ 15 tuổi trở lên, không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc) được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình. Lợi ích từ BHXH tự nguyện giúp người dân có thể tích lũy, lĩnh lương hưu khi về già, nhất là với những người không có hợp đồng lao động, không có việc làm ổn định.

Hơn nữa, theo Bảo hiểm xã hội tỉnh, khi đến thời điểm được hưởng chế độ hưu trí, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được cơ quan BHXH cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí để đi khám, chữa bệnh (KCB), được lựa chọn một cơ sở y tế thuận lợi theo hướng dẫn của cơ quan BHXH để đăng ký nơi KCB ban đầu, được đổi nơi đăng ký ban đầu vào mỗi quý; được KCB và được cơ quan BHXH thanh toán chi trả chi phí KCB theo Luật BHYT; được cơ quan BHXH, cơ sở KCB BHYT và các cơ quan có liên quan giải thích, cung cấp thông tin về chế độ BHYT; được khiếu nại, tố cáo hành vi vi phạm pháp luật về BHYT.

Theo quy định Luật BHXH năm 2014, khi tham gia BHXH tự nguyện được hưởng 2 chế độ là hưu trí và tử tuất, cụ thể: Hưởng lương hưu hàng tháng, nhận trợ cấp một lần, trợ cấp mai táng, trợ cấp tuất một lần và được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) để hưởng quyền lợi khi đi khám, chữa bệnh (KCB) BHYT.