Nhìn lại hoạt động giám sát và phản biện xã hội trong thời gian qua cho thấy hình thức giám sát đã đa dạng hơn, cách thức tổ chức có nhiều điểm mới, đưa ra được những kiến nghị thiết thực. Trong 5 năm qua, Mặt trận và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp trong tỉnh đã tổ chức trên 3 nghìn cuộc giám sát qua đó đã đề xuất kiến nghị gần 3 nghìn nội dung. Nhiều kiến nghị đã được các cơ quan có thẩm quyền giải quyết tốt như thực hiện quy chế dân chủ trong thực hiện Dự án đường Lê Duẫn; thực hiện các quy định về quản lý chất thải y tế; việc đền bù, hỗ trợ tái định cư phục vụ dự án nâng cấp, mở rộng quốc lộ 1A qua Bắc Bình, Tuy Phong; việc triển khai quy định hỗ trợ cho phụ nữ hộ nghèo là người dân tộc thiểu số khi sinh con đúng chính sách dân số; về thực hiện chế độ chính sách đối với người tham gia chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế ở Cam -pu -chia và giúp bạn Lào… Công tác phản biện xã hội cũng được quan tâm, và đạt kết quả bước đầu. Qua đó đã kịp thời phát hiện những nội dung còn thiếu, chưa sát, chưa phù hợp và kiến nghị những nội dung thiết thực, phù hợp nhằm nâng cao tính khả thi, hiệu quả các chủ trương, chương trình, đề án, dự án…
Tuy nhiên, có thể thấy hoạt động giám sát, phản biện xã hội nhìn chung còn lúng túng, chất lượng chưa cao. Thể hiện rõ nhất là việc lựa chọn nội dung, đối tượng giám sát chưa phù hợp, còn trùng lắp; đối tượng giám sát chủ yếu là các cơ quan, tập thể, chưa thực hiện giám sát đối với cá nhân; phương pháp giám sát chủ yếu thông qua nghiên cứu tài liệu và làm việc trực tiếp, các phương pháp khác như thông qua lấy ý kiến phản ánh của nhân dân, thông qua làm việc và khảo sát thực tế, thông qua hoạt động của Ban thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư cộng đồng, thông qua nghiên cứu phân tích tư liệu, thông tin báo cáo của các cơ quan, tổ chức… chưa được phát huy. Việc theo dõi kết quả thực hiện các kiến nghị sau giám sát chưa thực sự được chú ý. Công tác phản biện xã hội còn nhiều hạn chế, chủ yếu mới dừng lại hình thức góp ý kiến.
Kinh nghiệm cho thấy, để hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận và các đoàn thể xã hội đạt yêu cầu cao hơn, trong thời gian tới cần phải bám sát vào 4 nguyên tắc giám sát, phản biện là bảo đảm sự lãnh đạo của cấp ủy; phối hợp giữa các lực lượng làm giám sát; công khai, minh bạch; không làm ảnh hưởng đến đối tượng giám sát. Đầu năm xây dựng kế hoạch giám sát có sự chỉ đạo của cấp ủy, khắc phục sự chồng chéo trong giám sát; sau giám sát, cấp ủy, chính quyền chỉ đạo thực hiện kiến nghị, nâng cao hiệu quả của giám sát, phản biện xã hội. Phải gắn nhiệm vụ giám sát, phản biện xã hội với việc lắng nghe ý kiến của nhân dân, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền; định kỳ tổ chức cho người đứng đầu cấp ủy, chính quyền tiếp xúc, đối thoại nhân dân.
Mặt trận và các đoàn thể cần phát huy những kinh nghiệm, cách làm sáng tạo, hiệu quả. Trong xây dựng kế hoạch giám sát, phản biện xã hội hàng năm dựa vào những vấn đề nhân dân đang bức xúc, các cấp đang quan tâm. Việc tổ chức đoàn giám sát và triển khai thực hiện cần làm rõ nội dung chủ trì, nội dung phối hợp; tổ chức đoàn giám sát nên hợp lý, không nên nhiều đoàn trong một thời gian địa điểm, tăng giám sát vụ việc qua giám sát giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, công khai kết luận thanh tra, vấn đề báo chí dư luận quan tâm; công khai giám sát và phản biện xã hội, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan truyền thông đại chúng tuyên truyền và giám sát thực hiện kiến nghị, tạo ra sức mạnh, tiếng nói chung trước những vấn đề bức xúc xã hội, được dư luận và người dân quan tâm.
THẾ NAM
