Trời mưa dưới biển mưa lên

Tôi không có tuổi thơ xây nhà trên cát để con sóng vào giận dữ cuốn đi. Không có những buổi mải mê đuổi bắt còng chạy dọc ven bờ đến quên học, quên ăn mà chỉ được mỗi cái càng đỏ như màu lửa. Sinh ra và lớn lên giữa bốn bề lúa hát, tâm hồn tôi luôn thấm đẫm hương đồng cỏ nội và ngực trần ngọt mát gió dòng sông.

Biển đối với tôi mãi đến bây giờ vẫn là một kho tàng còn chứa nhiều bí ẩn mà tôi cần phải tiếp tục tìm hiểu, khám phá suốt cuộc đời mình. Đôi khi, tôi tự hỏi: Tiếng “biển” vang lên trong tôi bắt đầu từ bao giờ? Có lẽ, tuổi ấu thơ tôi đã gần biển nhờ vào những câu hát ru con dịu dàng, êm ái của mẹ tôi hòa trong tiếng võng đưa nhịp nhàng, kẽo kẹt giữa trưa hè. Khi viết đến đây, tôi nghe như vọng lên đâu đó trong tiềm thức của mình cái giọng miền Trung đầy khó nhọc, nhiều trắc ẩn và buồn man mác không thể lẫn vào đâu được của mẹ tôi:

... À ơi...

Ngó ra ngoài biển thu đông

Thấy người thiên hạ sao không thấy chàng...

Và cũng bằng vào những câu hát ru quen thuộc ấy, có khi biển hiện lên trong tâm trí non nớt, dại khờ của tôi qua đặc sản cụ thể là con cá. Tôi nhớ những tên cá trong ca dao cũng đồng thời là nhớ biển.

… À ơi… “Không đi thì sợ quan đòi/ Ra đi thì nhớ cá mòi kho măng”, “Gỏi nào ngon bằng gỏi cá mai/ Trai nào lịch sự bằng trai lưới rùng...” hoặc “Sáng trăng anh đánh cá ve/ Em ngồi bụi dứa tai nghe anh hò...”, “Mãn mùa cá nục xa chà/ Chèo dọc xa bạn, bậu mà xa em...”.

Và còn nhiều, rất nhiều câu hát nữa mà tôi lục tìm trong trí nhớ chưa ra, nhưng tôi biết chắc rằng những câu hát ấy vẫn sống một cách bền bỉ trong lòng người dân biển.

“Trời mưa dưới biển...”

Tôi yêu những anh “Vọi” không phải xuất thân từ trong tiểu thuyết lãng mạn của Tự lực Văn đoàn mà bước ra từ những chuyến vươn khơi dài ngày bám biển. Tôi yêu ánh đèn câu mực trong đêm khuya khoắt bàng bạc sương giăng, yêu sự cần mẫn làm của anh công nhân chế biến nước mắm, quanh năm suốt tháng trần lưng trong nhà lều, đôi mắt cứ đỏ hoe vào những mùa cá rộ. Và tôi yêu những nếp nhăn mang hình con sóng cách điệu nằm ngoan ngoãn trên vầng trán rộng của các lão ngư có bộ râu cước đẹp như tiên ông trong truyện thần thoại hay cổ tích mẹ tôi thường kể thời thơ bé.

Cứ chiều chiều, mỗi khi thấy trời kéo những mảng mây đen kịt, nặng như chì xuống phía biển và gió thổi từng cơn mát lạnh sau lưng là tôi lại rưng rưng nhớ mẹ. Và khi ở phía biển nhòe đi trong màn mưa mờ đục thì bất chợt câu hát mẹ ru xưa lại đột ngột quay về. Tôi nghe bên tai văng vẳng, thì thầm tiếng mẹ: “À ơi... Trời mưa dưới biển mưa lên...”.