Tương lai châu Á: Thách thức về hội nhập và phát triển

Lãnh đạo cấp cao và đại diện các bộ, ngành của 14 quốc gia châu Á và 500 đại biểu, giới học giả, doanh nghiệp từ các tổ chức khu vực và quốc tế tham dự Hội nghị. Hội nghị đã bàn thảo nhiều nội dung quan trọng liên quan đến vận mệnh của châu Á, khiến giới nghiên cứu và dư luận quan tâm.  

                

Thủ tướng Nguyễn Xuân    Phúc phát biểu tại Hội nghị.

Từ kiên định hội nhập…

Hội nghị Tương lai châu Á là sự kiện được tổ chức thường niên bởi Nikkei - một trong những tập đoàn truyền thông lớn nhất Nhật Bản và khu vực. Tại hội nghị lần này, các đại biểu tập trung thảo luận về các xu thế, các yếu tố ảnh hưởng lớn tới tương lai châu Á như: (1) Chủ nghĩa bảo hộ, chủ nghĩa dân tuý; (2) Quan hệ giữa các nước lớn; (3) Sự phát triển của ASEAN, Trung Quốc, Nam Á; (4) Sự chuyển động của trật tự thế giới, và cấu trúc an ninh khu vực.

Trong phiên khai mạc, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, thực tế cho thấy toàn cầu hóa không chỉ là một tiến trình kinh tế mà còn là sự phản ánh những khát vọng vươn xa, những mưu cầu hạnh phúc và chinh phục thử thách của loài người, dù chúng ta ủng hộ hay không ủng hộ toàn cầu hóa thì đó vẫn là xu thế tất yếu và là xu thế không thể đảo ngược.

Cựu Thủ tướng Singapore Goh Chok Tong lại cảnh báo quan điểm đang gia tăng cho rằng sự hội nhập kinh tế tại phương Tây không phải là mối quan tâm của châu Á. Ông nhấn mạnh hiện là thời điểm châu Á cần phải gánh vác vai trò thực hiện thương mại tự do và bình đẳng, gặt hái các thành quả của toàn cầu hóa mang lại và định hình một chương trình toàn cầu mới.

Châu Á hiện là châu lục lớn nhất thế giới về diện tích và dân số, đa dạng về tôn giáo, văn hóa, sắc tộc với bề dày lịch sử hàng nghìn năm đang là động lực tăng trưởng chủ chốt trong quá trình toàn cầu hóa. Với trên 150 Hiệp định thương mại tự do và khu vực, chiếm 58% tổng số Hiệp định của thế giới, châu Á đi đầu về hợp tác, hội nhập quốc tế.

Tuy nhiên, quá trình hội nhập toàn cầu cũng đang đặt châu Á trước nhiều thách thức: chủ nghĩa cực đoan tôn giáo, các mối đe dọa khủng bố; vấn đề hạt nhân, tên lửa trên bán đảo Triều Tiên; những căng thẳng ở Biển Hoa Đông, Biển Đông… vẫn đang tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh khu vực.

Đến tìm kiếm vai trò dẫn dắt…

Tham luận tại Hội nghị, cựu Thủ tướng Singapore Goh Chok Tong kêu gọi Trung Quốc và Nhật Bản, hai cường quốc kinh tế hàng đầu châu Á, hợp tác để cùng dẫn dắt sự hội nhập kinh tế và tự do thương mại trong khu vực. Ông Goh Chok Tong cũng kêu gọi Nhật Bản gánh vác vai trò tiên phong trong việc xúc tiến TPP và mở cửa cho Trung Quốc gia nhập thỏa thuận này.

Trong khi đó, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe lại cho rằng Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) là một thể chế thương mại đa phương khác với sự tham gia của các nước thành viên ASEAN và 6 nước trong khu vực (Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Hàn Quốc, Australia, New Zealand).

Ông Abe cho rằng, RCEP có thể trở thành một hiệp định chất lượng cao bằng việc xây dựng những quy định gần như của TPP. Đối với TPP, Thủ tướng Abe khẳng định sẽ không bao giờ từ bỏ nỗ lực để thực thi hiệp định này. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng cho biết Việt Nam và Nhật Bản đang bàn với các đối tác một cách cụ thể để tìm ra một phương thức tốt nhất để chúng ta cùng phát triển và cùng có lợi.

Theo giới quan sát, trong khi ông Goh Chok Tong cho rằng, châu Á cần có vai trò dẫn dắt của các nước lớn (Trung Quốc, Nhật Bản) thì cũng có ý kiến khác rằng “giấc mơ cho mọi quốc gia châu Á, tất cả đều được đối xử trên nguyên tắc tự do, bình đẳng, không có sự phân biệt tôn giáo, tín ngưỡng, màu da, sắc tộc hay giới tính. Tất cả cùng hợp tác, đóng góp vì hòa bình và thịnh vượng cho mọi quốc gia, mọi người dân châu Á”.

Và các nhóm giải pháp phát triển…

Thông qua Diễn đàn, các đại biểu cũng trao đổi các biện pháp mà các nước châu Á cần thực hiện trong bối cảnh mới để duy trì hòa bình, ổn định và bảo đảm phát triển bền vững tại mỗi quốc gia và cả châu lục.

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã đề xuất 3 nhóm giải pháp chính gồm: (1) Duy trì môi trường hòa bình, ổn định trong bối cảnh châu Á đang có những thay đổi mang tính cấu trúc; (2) Giải quyết bài toán về mô hình phát triển, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế xanh, bền vững và bao trùm; (3) Và tối ưu hóa nguồn lực, phối hợp và phát huy vai trò tích cực của các định chế quốc tế.

Việt Nam cũng nhấn mạnh nguyên tắc đồng thuận của ASEAN. Theo đó, Cộng đồng Kinh tế ASEAN đã được triển khai thời gian qua và bước đầu có kết quả tốt. Rằng “Chúng tôi đã đẩy mạnh giao lưu thương mại, tự do di chuyển thể nhân và pháp nhân. Khối lượng thương mại giữa 10 nước ASEAN không ngừng tăng lên”…

Cũng tại diễn đàn, Tổng Thư ký ASEAN Lê Lương Minh cam kết ASEAN sẽ tiếp tục thúc đẩy toàn cầu hóa, tự do thương mại và hội nhập khu vực. Ông khẳng định cùng với RCEP, ASEAN sẽ thúc đẩy sự gắn kết mang tính chất toàn cầu với các đối tác hiệp định tự do thương mại cũng như các nước khác. ASEAN hướng tới thương mại với thế giới theo cách thức mở. Ông Minh nhấn mạnh trong bối cảnh xu thế chống lại toàn cầu hóa và tự do thương mại đang gia tăng, ASEAN được xem là động lực cho một khu vực mở.

Như vậy, trong bối cảnh Mỹ từ bỏ chiến lược “xoay trục”, rút khỏi Hiệp định TPP; xu hướng bảo hội thương mại, dân túy và chủ nghĩa cực đoan gia tăng… thì Diễn đàn Tương lai Châu Á lại cho thấy sự kiên định của khu vực nhằm khẳng định toàn cầu hóa là một xu thế không thể đảo ngược, châu Á vẫn là khu vực phát triển năng động của thế kỷ XXI với một nền thương mại mở. Tuy nhiên, việc có hay không vai trò dẫn dắt của các nước lớn là vấn đề vẫn còn đang bỏ ngỏ.

CTV Nguyễn Nhâm/VOV