Vì sao vùng biển có tỷ lệ bệnh bướu cổ cao?

                

Bác sĩ của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật    tỉnh khám bệnh bướu cổ cho học sinh Trường tiểu học Hàm Phú (Hàm    Thuận Bắc).

Tỷ lệ cao ở vùng biển

Năm 2020, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh phát hiện 210 trường hợp mắc bệnh bướu cổ, sau đợt khám, siêu âm cho 2.100 học sinh tiểu học thuộc 10 huyện, thị, thành phố. Cụ thể, tỷ lệ bướu cổ của học sinh tiểu học của Trường tiểu học Tam Thanh (Phú Quý) là 7,6%, tương ứng 16 ca mắc. Kế tiếp, số học sinh của Trường tiểu học Chí Công (Tuy Phong), Hàm Minh (Hàm Thuận Nam) có tỷ lệ mắc là 5,7%, tương ứng 12 ca mắc/trường. Trường tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai (Đức Linh) thuộc huyện miền núi thì có số mắc cao xếp vị trí thứ 3 trong toàn tỉnh; với 11 ca mắc (tỷ lệ 5,2%). Trong khi đó, Trường tiểu học Lạc Tánh (Tánh Linh) cũng thuộc huyện miền núi, phát hiện 7 ca bệnh, chiếm tỷ lệ 3,3%, thấp hơn 1,9% so với trường thuộc huyện Đức Linh.

Như vậy, thông qua kết quả khám khảo sát về bệnh bướu cổ học sinh tiểu học, tỷ lệ bệnh bướu cổ tại Trường tiểu học Tam Thanh thuộc vùng biển đảo cao nhất tỉnh, cao gấp đôi so với Trường tiểu học Lạc Tánh ở miền núi. Tuy nhiên, kết quả khảo sát trên mang tính đại diện, còn nhiều trường có thể có số mắc tương ứng; bởi điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội thì như nhau. Hiện nay tỷ lệ thiếu i-ốt phổ biến từ miền núi đến vùng biển đảo. 

Xuất phát từ bữa ăn

Các rối loạn do thiếu i-ốt có thể phòng bệnh bằng cách bổ sung một lượng i-ốt rất nhỏ vào bữa ăn hàng ngày. Chẳng hạn, những thức ăn từ biển gồm cá, sò, rong biển… là nguồn thức ăn giàu i-ốt. Vì thế, lâu nay,  không ít người nghĩ rằng người dân sống vùng biển đảo bữa ăn quanh năm với cá, mực, tôm, cua… thì không thể nào thiếu i-ốt. Thông thường, người dân sống khu vực miền núi dễ mắc bệnh này hơn. Với kết quả đợt khám bệnh khảo sát, các chuyên gia giải thích vì sao tỷ lệ mắc bệnh bướu cổ ở học sinh tiểu học huyện đảo Phú Quý cao nhất tỉnh. Có lẽ nồng độ i-ốt trong nước biển khu vực Phú Quý thấp, dẫn đến hải sản cũng chứa i-ốt thấp hơn nơi khác. Đây chỉ là lý giải ban đầu mang tính chủ quan; để đánh giá một cách chính xác cần phải có nghiên cứu. Một lý giải khác, là người dân có thói quen không dùng hoặc dùng muối i-ốt không đúng cách.

Được biết, thiếu i-ốt sẽ dẫn đến thiếu nội tiết tố tuyến giáp và gây ra bệnh bướu cổ, các rối loạn bệnh lý khác. Trẻ sẽ mắc bệnh bướu cổ, chậm phát triển trí tuệ, chậm lớn, không thể đạt kết quả tốt trong học tập; người lớn cũng mắc bệnh bướu cổ, mệt mỏi, không linh hoạt và giảm khả năng lao động... Nếu không được điều trị hoặc điều trị không kịp thời có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.  

Sử dụng muối, gia vị có i-ốt

Theo Trung tâm Y tế Quân dân y Phú Quý, người mắc bệnh cường giáp tại Phú Quý cũng cao, thì phải kiêng i-ốt. Điều này ít nhiều cũng làm ảnh hưởng đến vận động người dân dùng muối i-ốt. Tuy nhiên, trung tâm phối hợp với trạm y tế xã thực hiện vận động người dân dùng muối i-ốt trong bữa ăn; trừ bệnh nhân đang điều trị bệnh cường giáp.

Sau khi có kết quả khám bệnh, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh trả kết quả cho học sinh, yêu cầu tái khám tại phòng khám chuyên khoa để kịp thời điều trị. Đồng thời, gửi thông báo đến trung tâm y tế tuyến huyện để phối hợp tuyên truyền, vận động người dân sử dụng thực phẩm, muối, gia vị có chứa i-ốt trong bữa ăn mỗi ngày. Trung tâm khuyến cáo người nội trợ bảo quản muối i-ốt trong lọ nhựa, lọ thủy tinh được đậy kín; để nơi khô ráo thoáng mát, không bị ảnh hưởng sức nóng của bếp. Mua lượng muối i-ốt dùng vừa đủ trong 3 tháng, không mua một lúc quá nhiều và dùng quá lâu. Sau mỗi đợt dùng hết nên rửa sạch lọ, phơi khô rồi mới sử dụng tiếp đợt muối i-ốt khác.

Trang Minh