BT- 75 năm đã qua, từ ngày Cách mạng Tháng Tám thành công; Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào ngày 2/9/1945, dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng đã giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác. Từ chiến thắng 2 đế quốc hùng mạnh Pháp, Mỹ trong 2 cuộc kháng chiến, cho đến những thành quả trong công cuộc bảo vệ và kiến thiết đất nước sau chiến tranh, đặc biệt là thành tựu to lớn của gần 35 năm đổi mới… song chúng ta luôn nhớ về Cách mạng Tháng Tám và Ngày Quốc khánh 2/9 như là thắng lợi vĩ đại đầu tiên của dân tộc Việt Nam từ khi có Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.
Bối cảnh lịch sử
Đầu năm 1945, Chiến tranh thế giới lần thứ hai bước vào giai đoạn cuối. Hồng quân Liên Xô liên tiếp giành thắng lợi quyết định trên chiến trường châu Âu, giải phóng một loạt nước và tiến thẳng vào sào huyệt phát xít Đức tại Béc-lin. Ngày 9/5/1945, phát xít Đức đầu hàng vô điều kiện, chiến tranh kết thúc ở châu Âu, ngày 14/8/1945, phát xít Nhật đầu hàng vô điều kiện, chiến tranh thế giới lần thứ hai kết thúc. Theo thỏa thuận của các nước Đồng minh, sau khi phát xít Nhật đầu hàng, quân đội Anh và Tưởng sẽ vào Đông Dương để giải giáp quân đội Nhật. Trong khi đó, thực dân Pháp lăm le dựa vào Đồng minh hòng khôi phục địa vị thống trị của mình; đế quốc Mỹ đứng sau các thế lực này cũng sẵn sàng can thiệp vào Đông Dương; những phần tử phản động, ngoan cố trong chính quyền tay sai Nhật đang âm mưu thay thầy đổi chủ, chống lại cách mạng.
Ở trong nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng, phong trào cách mạng trong nhân dân ngày một dâng cao. Ngay trong đêm 9/3/1945, khi phát xít Nhật làm cuộc đảo chính hất cẳng Pháp, tại Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương, Đảng ta đã quyết định phát động một cao trào cách mạng làm tiền đề cho tổng khởi nghĩa, thay đổi các hình thức tuyên truyền, cổ động, tổ chức và đấu tranh cho thích hợp. Ngày 16/4/1945, Tổng bộ Việt Minh ra chỉ thị tổ chức các Ủy ban dân tộc giải phóng các cấp và chuẩn bị thành lập Ủy bangiải phóng dân tộc Việt Nam, tức Chính phủ lâm thời cách mạng Việt Nam.
Đầu tháng 5/1945, Bác Hồ từ Cao Bằng về Tuyên Quang, chọn Tân Trào làm căn cứ chỉ đạo cách mạng cả nước và chuẩn bị Đại hội quốc dân. Ngày 4/6/1945, Khu giải phóng Việt Bắc được thành lập, đặt dưới sự lãnh đạo của Ủy ban chỉ huy lâm thời, trở thành căn cứ địa của cả nước. Tháng Tám năm 1945, Hội nghị đại biểu toàn quốc của Đảng họp tại Tân Trào khẳng định: “Cơ hội rất tốt cho ta giành độc lập đã tới” và quyết định phát động toàn dân khởi nghĩa giành chính quyền từ tay phát xít Nhật và tay sai trước khi quân Đồng minh vào Đông Dương; đề ra 3 nguyên tắc bảo đảm tổng khởi nghĩa thắng lợi, đó là: Tập trung, thống nhất, kịp thời.
Thắng lợi đầu tiên
23 giờ ngày 13/8/1945, Ủy ban Khởi nghĩa ra Quân lệnh số 1 hiệu triệu toàn dân Tổng khởi nghĩa. Ngày 16/8/1945, Đại hội Quốc dân họp tại Tân Trào thông qua “10 chính sách lớn của Việt Minh”; thông qua “Lệnh tổng khởi nghĩa”; quy định quốc kỳ, quốc ca; thành lập Ủy ban Dân tộc giải phóng Trung ương, tức Chính phủ lâm thời do lãnh tụ Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư kêu gọi nhân dân cả nước tổng khởi nghĩa, trong đó chỉ rõ: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân cả nước đồng loạt vùng dậy, tiến hành Tổng khởi nghĩa, giành chính quyền. Từ ngày 14 đến ngày 18/8, cuộc Tổng khởi nghĩa nổ ra giành được thắng lợi ở nông thôn đồng bằng Bắc bộ, đại bộ phận miền Trung, một phần miền Nam và ở các thị xã: Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Hội An, Quảng Nam... Ngày 19/8, khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Hà Nội. Ngày 23/8, khởi nghĩa thắng lợi ở Huế và ở Bắc Cạn, Hòa Bình, Hải Phòng, Hà Đông, Quảng Bình, Quảng Trị, Bình Định, Gia Lai, Bạc Liêu... Ngày 25/8, khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn - Gia Định, Kon Tum, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Trà Vinh, Biên Hòa, Tây Ninh, Bến Tre... Ở Côn Đảo, Đảng bộ nhà tù Côn Đảo đã lãnh đạo các chiến sĩ cách mạng bị giam cầm nổi dậy giành chính quyền. Chỉ trong vòng 15 ngày cuối Tháng Tám năm 1945, cuộc Tổng khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn, chính quyền trong cả nước về tay Nhân dân.
Sau thành công của Cách mạng Tháng Tám, ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đưa nước ta từ một nước thuộc địa nửa phong kiến trở thành một nước độc lập, tự do, dân chủ. Trong bản Tuyên ngôn Độc lập có đoạn: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do, độc lập và thực sự đã trở thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ quyền tự do độc lập ấy”. Từ đó, ngày 2/9 là Ngày Quốc khánh của nước ta.
75 năm đã qua, nhìn lại thắng lợi Cách mạng Tháng Tám, có thể nhận thấy thắng lợi ấy đến từ nhiều yếu tố, song yếu tố quan trọng, có ý nghĩa quyết định, đó là sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt, khéo léo của Đảng; là sự vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin trong điều kiện cụ thể của nước ta một cách đúng đắn, độc lập, tự chủ và sáng tạo. Đảng có phương pháp, chiến lược, chiến thuật cách mạng phù hợp, linh hoạt; nhận thức được thời cơ, chủ động đón thời cơ và kiên quyết chớp thời cơ, tiến hành tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước. Thứ hai, thắng lợi Cách mạng Tháng Tám đến từ tinh thần yêu nước, đoàn kết, ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam, không chịu sống mãi kiếp nô lệ của người dân mất nước; một lòng đi theo Đảng và được Đảng lãnh đạo qua các cuộc tổng diễn tập, đã quyết vùng lên giành độc lập cho dân tộc. Bên cạnh đó, tình hình quốc tế cũng giúp cho chúng ta có những thuận lợi nhất định, vì lúc này chủ nghĩa phát xít đã bị đánh bại, phong trào đấu tranh giải phóng của các dân tộc bị áp bức và của các lực lượng tiến bộ trên thế giới phát triển mạnh… Tất cả những yếu tố đó đã giúp cho dân tộc Việt Nam có được thắng lợi vĩ đại đầu tiên từ khi có Đảng lãnh đạo, mở ra bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam; chính quyền về tay nhân dân, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời - Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á; chấm dứt chế độ quân chủ phong kiến ở Việt Nam; kết thúc hơn 80 năm nhân dân ta dưới ách đô hộ của thực dân, phát xít. Nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ trở thành người dân một nước độc lập, làm chủ vận mệnh của mình. Nước Việt Nam từ một nước thuộc địa nửa phong kiến trở thành một nước độc lập, tự do và dân chủ. Đảng Cộng sản Việt Nam trở thành một Đảng cầm quyền. Từ đây, đất nước, xã hội, dân tộc và con người Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Tự hào tiếp bước
75 năm đã qua, từ ngày Cách mạng Tháng Tám thành công; Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào ngày 2/9/1945, dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng đã giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác. Từ chiến thắng 2 đế quốc hùng mạnh Pháp, Mỹ trong 2 cuộc kháng chiến, cho đến những thành quả trong công cuộc bảo vệ và kiến thiết đất nước sau chiến tranh, đặc biệt là thành tựu to lớn của gần 35 năm đổi mới… Ý Đảng, lòng dân đã tạo nên sức mạnh tổng hợp, đưa con tàu cách mạng Việt Nam đã vượt qua muôn vàn khó khăn để vượt trùng khơi ra biển lớn, khẳng định vị thế Việt Nam ngày càng cao trên trường quốc tế. Tự hào với những thành quả vĩ đại ấy, song chúng ta sẽ luôn nhớ về Cách mạng Tháng Tám như là thắng lợi vĩ đại đầu tiên của dân tộc Việt Nam từ khi có Đảng lãnh đạo. Bởi từ thắng lợi đó, Tổ quốc Việt Nam được độc lập, tự do; khát vọng hòa bình và tinh thần bất diệt của Tuyên ngônđộc lập ngày 2/9/1945 mãi mãi khắc sâu vào trái tim và khối óc của mỗi con người Việt Nam và đây cũng là nguồn động viên lớn để khơi dậy lòng nhiệt huyết của thế hệ hôm nay quyết giữ vững nền độc lập, tự do mà cha ông đã giành được trong những ngày tháng tám lịch sử năm xưa. Để hôm nay, niềm tự hào về thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám về Quốc khánh 2/9 và về những thắng lợi vĩ đại khác của dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ luôn tràn ngập trong trái tim mỗi chúng ta khi cất lên lời hát:
Việt Nam hỡi, Việt Nam ơi!
Tự hào hát mãi lên Việt Nam ơi!
Huy Toàn