Nghỉ hè xưa và nay!

Những ngày nghỉ hè của tuổi học trò ngày xưa sao mà hồn nhiên và trong sáng quá! Tôi mê Xuân Tâm bởi ông không chỉ là người cùng quê xứ Quảng Nam, mà hơn hết là mê những vần thơ chân thật, nhẹ nhàng, đọc như chính đọc nỗi lòng mình “Sung sướng quá, giờ cuối cùng đã hết/ Đoàn trai non hớn hở rủ nhau về/ Chín mươi ngày nhảy nhót ở miền quê/ Ôi tất cả mùa xuân trong mùa hạ!”.

Nghỉ hè ngày xưa

Ngày xưa, thời tiểu học của chúng tôi, cứ mỗi độ hè về là nghe niềm vui tràn ngập. Sau kỳ thi, bài vở thôi cứ tạm quên đi, ngồi trong lớp mà hồn vía như ở ngoài khe, ngoài suối. Cô giáo lấy thước gõ trên đầu đau điếng mới giật mình đưa miệng cười khì khì. Những ngày cuối cùng của niên học nghe sao nó dài lê thê, chỉ sớm chiều trông đến ngày bế giảng.

Rồi hè về, những đứa bạn học cùng làng cùng xóm, thôi thì thỏa thích mùa vui, nào đi câu cá, bắt chim, hái sim, hái mua, rồi tắm sông, tắm suối, cưỡi trâu, đá dế… Hôm nào trời mưa, cả đám tồng ngồng chạy la hét cùng đường. Trời nắng nóng, rủ nhau ra vườn cắt bẹ chuối làm súng đánh trận. Mấy đứa con gái chơi bán hàng, chơi nẻ, thèm ăn thì hái khóm mít, ổi sẻ, me chua… chấm muối ớt.

Rảnh rỗi giúp cha mẹ quét nhà, đưa cơm ra đồng, chăn trâu, phụ tát cá… Tối về ngồi nghe cha kể chuyện đời xưa, chuyện thời ông bà chèo ghe theo mấy dòng sông mở đất lập làng, rồi mồ mả ông bà chôn chỗ nọ, chỗ kia…

Hấp dẫn nhất nghe mẹ kể chuyện ma. Ma ở quê bao giờ cũng là đề tài cuốn hút. Ma đuốt thắp đèn lang thang bên sông, ma treo tòn teng trên ngọn tre hát ru ớn lạnh, ma lai đêm đêm đi rút ruột người, ma da dưới sông thấy người là nhận nước. Ma sống trong lùm tre, gốc gạo, ma lang thang ở gò mả, miếu đình, thấy ai đi một mình là bắt dấu, có khi nhận đầy phân bò vào miệng rồi bỏ giữa bụi tre. Người bình tĩnh lấy nước tiểu rửa mặt may ra mới thoát. Chuyện ma mẹ kể ngày xưa thôi thì nhiều vô kể, mỗi lần nghe là rất sợ, cứ rúc đầu vào nách mẹ trốn, vậy mà vẫn thích, vẫn bắt mẹ kể đi, kể lại hoài.

Có lẽ nhờ vậy, nên hình ảnh ruộng đồng sông nước, tình cảm gia đình, tình bạn bè, tình bà con chòm xóm… luôn gắn chặt với tuổi thơ. Những kỳ nghỉ hè trở thành hành trang quý giá trong cuộc đời. Nó hun đúc tình yêu quê hương, đất nước, yêu nơi chôn nhau cắt rốn của mình nhiều hơn.

Bây giờ, ngồi nhớ lại thấy vẫn còn vui.

Và nghỉ hè ngày nay

Nghỉ hè ngày nay so với xưa tuy thời gian không khác, nhưng mục đích và ý nghĩa có lẽ khác xa nhiều. Nghỉ hè ngày nay, phần lớn thời gian dành để các em học thêm, học trước chương trình, học vì thành tích, vì sĩ diện của gia đình.

Căn bệnh thành tích giáo dục lây lan qua nhiều thế hệ, nó đến tận mỗi gia đình Việt Nam. Ai cũng muốn con em mình phải vượt trội, phải hơn người, nên đã “cày ải” đàn con bằng những học hè, học thêm một cách máy móc, phản khoa học.

Hè chưa đến là hầu hết các bậc cha mẹ đều nháo nhào tìm chỗ này, chỗ kia để ghi tên cho con học thêm. Mà đâu chỉ học một môn, một buổi. Sáng đi học, chiều đi học, tối đi học, các em bị quay như con vụ. Chút thời gian rảnh rỗi, các em lại được cha mẹ cho giải trí bằng trò chơi trên iphone, ipad, máy tính bảng… Nhiều cháu 3, 4 tuổi đã thạo điện thoại, máy tính như người lớn. Các em rành siêu nhân, người máy, hơn cả chú chim chiền chiện, chim se sẻ bay lượn quanh nhà, các em chẳng bao giờ biết đến cái bếp quê nấu bằng củi, tệ hơn, con trâu, con bò cũng không biết là con gì! Câu cá, thả diều hay tắm sông, bắt dế… là những thú vui không dễ mấy em có được trong kỳ nghỉ hè.

Xót xa mà nhận ra rằng chúng ta đã đánh mất tuổi thơ của con cháu mình quá nhiều!