Phan Thiết: Ngư dân tập trung tu bổ lại cội chà

Trước đây, các cội chà làm bằng vật liệu như tre, nứa, cây, lưới bao cuộn những hòn đá… nhằm dẫn dụ cá cũng đã được thực hiện nhiều ở vùng biển Phan Thiết, Bình Thuận nhưng lâu ngày bị mai một, hư hỏng nên cần phải được tu bổ hàng năm vào đầu vụ cá nam (rải rác từ tháng 3 đến tháng 6 âm lịch) nhằm nâng cao hiệu quả khai thác. Tu bổ cội chà là cột thêm đá, cây muồng, cây me (nhiều nhất), tàu dừa và nhiều loài cây to còn để cả cành, lá thả xuống biển tạo bóng mát cho các loài cá, mực vào trú ẩn. Cách thả chà, tu bổ cội chà… phổ biến là dùng đá lớn, lá dừa… buộc vào các cây tre (tre lồ ô), sau đó chọn vùng biển thích hợp, có độ sâu trên dưới 10 sải (15 - 25m) để thả xuống, trên cùng được đánh dấu bằng phao có dây cột cố định. Sau khi thả, tu bổ hoàn chỉnh một thời gian, các loài cá biển như cá nục, cá trích, cá chỉ vàng, cá bạc má, mực ống… sẽ tụ tập lại và vào vụ cá ngư dân sẽ dùng lưới vây để đánh bắt.

Nghề mành chà cũng là nghề truyền thống lâu đời của ngư dân vùng biển Phú Hài, Thanh Hải, Đức Thắng nói riêng và nói chung ở TP. Phan Thiết. Lợi dụng tập tính các loài cá nổi thường tập trung núp bóng ở các gò, rạn, vật trôi nổi trong nước, ngư dân thường thả những gốc chà dọc ven biển để thu hút các loại cá nổi như cá nục, bạc má, cá chỉ vàng... Khi đàn cá di chuyển qua, gặp các gốc chà này chúng thường tụ tập lại để bắt mồi, chà càng lớn, nhiều bóng mát cá càng tụ tập nhiều. Quan sát lựa chiều gió, hướng nước chảy thích hợp rồi thả lưới mành để đánh bắt cá. Những cây chà “hay” là những cây chà có vị trí thích hợp cá thường tụ tập nhiều nhất, mỗi năm có thể giúp ngư dân đánh bắt hàng chục ngàn, trăm ngàn tấn cá. Nghề mành chà trước đây rất phổ biến, nhưng gần đây đã bị mai một dần, hiện nay không còn nhiều do nguồn lợi thủy sản ven bờ giảm sút cùng với nạn đánh cá bằng chất nổ, giã cào bay… đã hủy hoại gần hết các gốc chà nên hàng năm cần phải được tu bổ lại.

Nghề mành chà truyền thống nếu được khôi phục là một trong những biện pháp nhằm bảo vệ nguồn lợi thủy sản ven bờ rất hiệu quả.

Dọc theo bờ sông, bờ biển phường Phú Hài, Thanh Hải, Bình Hưng, Đức Thắng… hiện rất nhiều chỗ tập kết cây lá và đá… để đưa xuống thuyền chở ra biển tu bổ thêm cho cội chà đã có nhằm tạo nơi cư trú, sinh sản cho các loài cá trên biển được nhiều, nâng cao hiệu quả và khai thác bền vững nghề cá ven bờ.