Thực hiện nhiều giải pháp để tăng tỷ lệ BHXH tự nguyện

Người tham gia BHXH tự nguyện hàng tháng đóng bằng 22% mức thu nhập tháng do người lao động tự nguyện lựa chọn. Mức thu nhập thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng. Từ ngày 01/01/2018, người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hàng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn, cụ thể: Bằng 30% đối với người tham gia thuộc hộ nghèo. Bằng 25% đối với người tham gia thuộc hộ cận nghèo. Bằng 10% đối với các đối tượng khác. Người tham gia BHXH tự nguyện khi có đủ các điều kiện theo quy định được hưởng quyền lợi: Chế độ hưu trí và chế độ tử tuất. Người đang đóng BHXH tự nguyện hoặc đang bảo lưu thời gian đóng BHXH chết thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần tính theo số năm đã đóng BHXH.

Thực tế trong ba tháng đầu năm 2022, Bình Thuận có 11.068 người tham gia BHXH tự nguyện, tăng 8,8% so với cùng kỳ năm 2021; trong tháng 3 tăng 302 người (tăng 2,8%) so với tháng 2/2022. Các đơn vị có số người tham gia tăng là: Hàm Thuận Bắc, Đức Linh, Hàm Tân, Tuy Phong… Đến đầu tháng 4/2022 tỷ lệ bao phủ BHXH toàn tỉnh đạt 14,24 % lực lượng lao động, trong đó BHXH tự nguyện chiếm tỷ lệ
1,54% lực lượng lao động.

Tuy nhiên, đến thời điểm này số người tham gia BHXH tự nguyện vẫn còn giảm 3.918 người so với cuối năm 2021. Số người tham gia mới còn ít, tỷ lệ người dân tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện đạt thấp và chưa thật sự bền vững. Nguyên nhân chủ yếu là do tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19 đến thị trường lao động, tình trạng người lao động mất việc làm, nhận bảo hiểm xã hội một lần có xu hướng gia tăng. Trong những tháng đầu năm 2022, toàn tỉnh đã giải quyết BHXH một lần cho 1.242 lượt người. Đây là lựa chọn khiến người lao động chịu nhiều thiệt thòi về quyền lợi. Mặt khác, đầu năm 2022 do áp dụng mức đóng mới, thấp nhất bằng mức thu nhập chuẩn nghèo đa chiều khu vực nông thôn giai đoạn 2022-2025 (1.500.000 đồng/người/tháng) cho người tham gia BHXH tự nguyện để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất tăng 1,15 lần so với mức đóng cũ, nên gặp nhiều khó khăn trong việc tuyên truyền, vận động người dân tham gia mới. Bên cạnh đó, ngành Bưu điện cũng chưa thường xuyên đẩy mạnh việc tổ chức hội nghị tuyên truyền, phát triển người tham gia BHXH tự nguyện nên số người tham gia mới còn hạn chế. Hệ thống đại lý thu có lúc, có nơi hoạt động chưa hiệu quả; nhân viên đại lý thu chưa bám sát địa bàn để vận động tuyên truyền, nhiều đại lý thu chưa đầu tư thời gian cho việc vận động người tham gia đáo hạn, khai thác mới. Đa số nhân viên đại lý thu đang kiêm nhiệm nhiều việc, hạn chế thời gian tuyên truyền, tư vấn trực tiếp. Một nguyên nhân khác là hiện nay chính sách BHXH tự nguyện chưa khuyến khích được người tham gia, bởi lẽ thời gian đóng BHXH tự nguyện 20 năm là quá dài; mức hỗ trợ cho người tham gia BHXH tự nguyện còn thấp; người tham gia BHXH tự nguyện chưa được hưởng chế độ ốm đau, thai sản…Vấn đề này, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội mới đây cũng đã đề xuất các giải pháp nhằm tăng tính hấp dẫn, thu hút người lao động tham gia BHXH để hưởng lương hưu. Nếu việc sửa đổi chính sách BHXH được thông qua sẽ góp phần tăng mức độ hấp dẫn của chính sách, người lao động có thêm động lực tiếp tục bảo lưu, tích lũy thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu, góp phần bảo đảm an sinh xã hội bền vững.

Để khắc phục những tồn tại nói trên, góp phần tăng nhanh tỷ lệ số người tham gia BHXH tự nguyện, ngành BHXH tỉnh đã chỉ đạo thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó trọng tâm là đẩy mạnh công tác truyền thông chính sách BHXH tự nguyện và BHYT hộ gia đình. Sáng ngày 23/4/2022 các địa phương đã tổ chức đợt ra quân tuyên truyền vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình và cài đặt ứng dụng VssID-BHXH. Dự kiến trong đợt ra quân này sẽ có thêm 480 người tham gia BHXH tự nguyện và 720 người tham gia BHYT hộ gia đình. Mặt khác, các địa phương tổ chức hội nghị tuyên truyền BHXH tự nguyện tại cơ sở xã, phường để người dân hiểu rõ ý nghĩa của chính sách BHXH tự nguyện, từ đó tự giác tham gia; hạn chế tình trạng rút BHXH một lần, gây thiệt thòi và ảnh hưởng đến cuộc sống của người lao động lúc tuổi già.