Công khai các khoản thu
Đối với học phí năm học 2024-2025, thực hiện thu học phí theo quy định tại Nghị quyết số 05/2024/NQ- HĐND ngày 15/5/2024 của HĐND tỉnh quy định mức hỗ trợ học phí năm học 2023-2024 và mức thu học phí từ năm học 2024 - 2025 đối với cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên công lập chưa tự bảo đảm chi thường xuyên trên địa bàn tỉnh. Theo điều 3 của Nghị quyết này, mức thu học phí cao nhất là 150.000 đồng/học sinh/tháng (đối với trẻ mẫu giáo bán trú, 2 buổi/ngày) và thấp nhất là 10.000 đồng/học sinh/tháng (đối với học sinh trung học cơ sở vùng dân tộc thiểu số, miền núi và hải đảo). Đặc biệt, từ năm học 2024-2025, đối tượng trẻ em mầm non 5 tuổi tại khoản 6 Điều 15 Nghị định số 81/2021/NĐ-CP được miễn học phí (được hưởng từ ngày 1/9/2024). Những chính sách trên đã nhận được đồng thuận từ nhiều cơ sở giáo dục và các phụ huynh, đặc biệt là đối với những gia đình có nhiều con đi học. Chị Nguyễn Thị Hồng (xã Hàm Thắng, Hàm Thuận Bắc) chia sẻ: "Những chính sách trên rất ý nghĩa, nhân văn, thể hiện sự quan tâm của Nhà nước, tỉnh đối với người dân. Nhất là những gia đình ở vùng nông thôn, điều kiện khó khăn, có nhiều con đi học như gia đình tôi sẽ giảm một phần gánh nặng".
Ngoài ra, theo hướng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo, các khoản thu như bảo hiểm tai nạn là khoản thu không bắt buộc nên các cơ sở giáo dục cần thông báo, tuyên truyền cho cha mẹ học sinh tự nguyện tham gia và lựa chọn đơn vị bảo hiểm (tuyệt đối không được ép buộc bằng mọi hình thức). Riêng thu phục vụ học sinh bán trú, các khoản thu phục vụ trực tiếp cho học sinh (quần áo thể dục - thể thao, phù hiệu học sinh, ấn phẩm, giấy thi, nước uống, ghế ngồi chào cờ...), các cơ sở giáo dục công lập thực hiện đảm bảo theo nguyên tắc thu đủ bù chi, thu chi đúng mục đích, phục vụ nhu cầu học tập và sinh hoạt của học sinh, phù hợp với mức sống từng địa phương, đảm bảo công khai, dân chủ. Căn cứ cơ sở vật chất, điều kiện của đơn vị và nhu cầu của cha mẹ học sinh, các cơ sở giáo dục công lập xây dựng dự toán thu, chi, thỏa thuận thống nhất mức thu, nội dung chi bằng văn bản với cha mẹ học sinh trước khi tổ chức thực hiện.
Lo ngại vấn nạn lạm thu
Tuy nhiên, nhiều phụ huynh cũng bày tỏ lo ngại việc dù được miễn giảm học phí nhưng vấn nạn lạm thu các khoản quỹ vẫn tiếp diễn dưới nhiều hình thức. Theo Thông tư 55/2011/TT-BGDĐT ban hành điều lệ Ban đại diện cha mẹ học sinh nêu rõ, Ban đại diện cha mẹ học sinh không được quyên góp của người học hoặc gia đình người học: Các khoản ủng hộ không theo nguyên tắc tự nguyện. Các khoản ủng hộ không phục vụ trực tiếp cho hoạt động của Ban đại diện cha mẹ học sinh: Bảo vệ cơ sở vật chất của nhà trường, bảo đảm an ninh nhà trường; trông coi phương tiện tham gia giao thông của học sinh; vệ sinh lớp học, vệ sinh trường; khen thưởng cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên nhà trường. Đặc biệt là các khoản mua sắm máy móc, trang thiết bị, đồ dùng dạy học cho trường, lớp học hoặc cho cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên nhà trường; hỗ trợ công tác quản lý, tổ chức dạy học và các hoạt động giáo dục; sửa chữa, nâng cấp, xây dựng mới các công trình của nhà trường.
Sở Giáo dục và Đào tạo đề nghị UBND các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo các cơ sở giáo dục thuộc phạm vi quản lý; Hiệu trưởng các trường THPT công lập triển khai thực hiện nghiêm túc các khoản thu, chi trong trường học theo đúng quy định. Tuyệt đối không được để xảy ra tình trạng lạm thu; thu không đúng quy định, tùy tiện lập các quỹ để ép buộc học sinh đóng góp dưới danh nghĩa tự nguyện trong các cơ sở giáo dục dưới bất kỳ hình thức nào gây bức xúc trong dư luận xã hội và nhân dân. Triển khai, tổ chức thực hiện việc thu học phí và các khoản thu hợp pháp khác bằng hình thức không dùng tiền mặt. Theo đó, trang bị các phương tiện phục vụ thanh toán không dùng tiền mặt, tích hợp các module thanh toán trong phần mềm quản lý trường học, cơ sở giáo dục; bố trí đầu mối hướng dẫn, hỗ trợ phụ huynh, học sinh thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt trong thanh toán học phí và các khoản thu khác để tạo điều kiện thuận lợi cho phụ huynh, học sinh... Cùng với đó, tăng cường và chủ động công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực hiện các khoản thu, chi trong nhà trường để kịp thời chấn chỉnh tình trạng lạm thu; thu không đúng quy định, có biện pháp xử lý kịp thời đối với trường hợp vi phạm các quy định. Thực hiện việc vận động, quản lý và sử dụng các khoản tài trợ theo quy định tại Thông tư số 16/2018/TT-BGDĐT ngày 3/8/2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về tài trợ cho các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.
Học phí và các khoản thu hợp pháp khác được thu định kỳ hàng tháng; trường hợp phụ huynh học sinh tự nguyện, nhà trường có thể thu một lần cho cả học kỳ hoặc cả năm học.