Biển bồi, biển lở!

La Gi ngày xưa có “chợ cá biển” nằm ngay bên mép sóng, chợ không lớn nhưng vẫn được xem như là biểu tượng của tỉnh Bình Tuy ngày ấy. Ghe thuyền đánh bắt về cứ cập ngay vào chợ để bán buôn. Nằm đối diện với chợ bên kia sông là cồn cát Tân Long cao ngồn ngộn, từ chợ cá muốn sang Tân Long phải ngồi đò ngang sông Dinh. Đây đích thị là phần bồi của biển qua nhiều năm tháng.

Sau này chợ cá biển được tháo bỏ, chính quyền La Gi cho phép tư nhân vào đầu tư khai thác cảng cá dưới dạng BOT. Tất nhiên khu vực cảng cá được mở rộng gấp mấy mươi lần cái chợ cá ngày xưa. Chủ BOT xây tường, xây cổng, xây khu mua bán, chế biến và cho thuê mặt bằng mở dịch vụ xăng dầu, buôn bán ngư lưới cụ… việc làm ăn rất hiệu quả.

Riêng phần cửa biển, Nhà nước đầu tư nhiều tỷ đồng xây kè tả ngạn, hữu ngạn để chắn sóng, chống bồi lấp và mở tuyến riêng cho tàu lớn ra vào cảng. Có điều lạ, từ khi cửa biển được đầu tư xây dựng, thì luồng lạch cửa biển ngày càng bị bồi lấp nhiều hơn(?) Chuyện tàu ra vào cửa bị mắc cạn, bị chìm, trở thành nỗi ám ảnh thường trực của ngư dân La Gi. Cửa biển bị kè cản, nước ứ đọng, bùn rác tích tụ tạo thành điểm ô nhiễm môi trường bậc nhất ở thị xã.

         

Là một thị xã ven biển với ngành nghề chính đánh bắt hải sản, La Gi có lực lượng tàu cá gần 2.000 chiếc, hầu hết là tàu có công suất lớn đánh bắt xa khơi. Nhưng điều trớ trêu thay, tàu thì nhiều, sản lượng đánh bắt thì lớn, nhưng cá tôm mang về mua bán tại cảng La Gi chẳng được bao nhiêu. Người ta quá ngao ngán với cảnh tàu bị mắc cạn, va đập bể, chìm, tốn hao hàng trăm triệu đồng. Còn mỗi lần vào ra muốn an toàn phải thuê tàu lai dắt. Ngay cả những chiếc ghe nhỏ đánh bắt ven bờ, khuya đi trưa về cũng phải hết sức thận trọng khi ra vào bến cảng.

Ngư dân La Gi đùa mà thật, tàu bè ở đây đi là không trở lại. Thực tế, chẳng ai muốn bỏ quê, bỏ bến, có điều mỗi lần về bến là đối mặt rủi ro, nên ai cũng sợ, cũng ngại. Tốt hơn hết là đánh bắt được bao nhiêu cứ ghé mấy cảng cá an toàn mà bán rồi mua nhiên liệu, đá, lương thực, nhu yếu phẩm...  quay ra khơi đánh bắt tiếp. Một năm về cảng quê hương vài lần thăm vợ, thăm con được rồi!

Biển lở trôi

Người dân Phước Lộc, La Gi đã từng một thời sống chen chúc trên những ngôi nhà sát biển. Mọi sinh hoạt của họ đều hòa chung với tiếng sóng. Tất nhiên cuộc sống như thế này rất ô nhiễm, dễ dịch bệnh.

Người Phước Lộc thuộc biển như thuộc lòng bàn tay, họ hiểu rõ đến tiếng gió trở mình, họ nhìn sao, nhìn trăng đã biết biển sẽ bình yên hay giận dữ. Vậy mà 10 năm trở lại đây, đến những lão ngư dạn dày kinh nghiệm cũng không đoán nổi giờ giấc triều cường, họ càng không hiểu vì sao triều cường lại xuất hiện dày đặc và hung dữ đến thế. Ngay trong những ngày tết, gia đình đang bình yên sum họp bỗng nửa đêm, tiếng sóng vỗ ầm, may mắn thoát được thân là quý rồi! Mùa bấc, biển ngày xưa đối với họ chỉ là những ngày biển động “xôn xao”, chẳng ảnh hưởng gì đến cuộc sống trên bờ. Nhưng bây giờ, sự việc không như vậy nữa rồi! Mỗi đêm nằm nghe bấc trở là lòng trĩu nặng âu lo, không biết sóng sẽ ập vào lúc nào, thành ra ở Phước Lộc có nghịch lý, người đi trên biển lo cho kẻ ở trên bờ. 10 năm lên thị xã, triều cường đã cuốn đi của Phước Lộc trên 10 ha đất ven biển và nhấn chìm trên 400 căn hộ. Cuộc sống của ngư dân vạn chài thuộc các khu phố 4, 6 và 7 luôn chơi vơi theo từng mùa biển động.

Thực tế trong những năm qua, dù với nguồn ngân sách khiêm tốn nhưng thị xã La Gi cũng đã dốc lòng, dốc sức lo cho dân từ miếng ăn đến chỗ ở mới (Khu tái định cư Hồ Tôm). UBND tỉnh đã chi nhiều tỷ đồng để xây 3 kè tạm với tổng chiều dài 1.297 m (kè tạm số 1 hơn 417 m, kè số 2 hơn 430 m, kè số 3 là 450 m), nhằm ngăn chặn biển xâm thực, giúp dân ổn định cuộc sống. Nhưng vì là kè tạm nên sức chống chọi với sóng to, gió lớn là điều không thể. Bằng chứng với sức gió giật từ cấp 8 trở lên mang theo những đợt sóng cao cả mét  đã khiến cho cả 3 kè tạm đều hư hỏng nặng, nhiều đoạn đã bị sóng biển hất tung, khiến hàng trăm hộ dân phải sơ tán.

Việc đầu tư xây dựng một kè biển kiên cố mới là giải pháp bền vững  mà người dân Phước Lộc và chính quyền đang mong đợi. Có một bờ biển kiên cố thì hàng ngàn hộ dân sống ven biển này mới an tâm ra khơi bám biển.

Ngô Văn TuẤn