Cảnh báo mua bán đất qua mạng bằng lập vi bằng

Bán đất qua mạng

“Chị cần tìm lô đất khoảng tài chính bao nhiêu, đất sào hay đất 100 m2 để ở. Em có nhiều loại đất ở Hàm Thuận Bắc, Phan Thiết, Hàm Thuận Nam… giá từ 600 triệu đồng/lô trở lên thì có sổ đỏ, còn giá thấp hơn không có sổ mà công chứng lập vi bằng. Chị muốn mua giá nào? Nếu tài chính của chị hạn hẹp thì mua đất chưa có sổ cũng đảm bảo, vì miếng đất ấy trên cùng một diện tích lớn đã có sổ, chỉ là phân lô ra bán, mình cứ xây nhà ở rồi từ từ làm sổ sau…”, một người môi giới đất giới thiệu đất khi tôi trong vai người đi mua đất qua mạng.

Đó là một hình thức buôn bán đất đã và đang hoạt động trên mạng xã hội. Nhưng nếu buôn bán hợp pháp, nghĩa là đất và nhà ở đã có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất… thì chấp nhận, còn ngược lại đáng lên án. Điển hình, một đoạn clip quảng cáo bán đất với lời lẽ ngọt ngào: “Chỉ với 300 triệu đồng có ngay 1 lô đất ở trung tâm Phan Thiết. Lô đất rộng 100m2 nằm trên mặt tiền đường rộng 6m, nở hậu rất tốt cho gia chủ ở thôn Tiến Hòa, xã Tiến Lợi, cách quốc lộ 1A chỉ 1 km. Chuyển nhượng bằng hình thức công chứng vi bằng, giá trị 300 triệu đồng phù hợp cho anh, chị có tài chính thấp”, người trong clip đứng giữa khu đất giới thiệu. Người dân khi tham gia mạng xã hội xem clip quảng cáo trên đã phản ánh với địa chính xã Tiến Lợi. Qua xác minh, kiểm tra nguồn gốc đất, địa chính xã phát hiện khu đất này là đất cây trồng, có diện tích hơn 3.000m2 ở thôn Tiến Hòa vốn đã sang nhượng qua nhiều chủ và chủ cuối là ông N.H.V ở Hàm Đức, huyện Hàm Thuận Bắc. Trước đó khu đất này cũng làm đường, phân lô bán đất nền nhưng địa chính Tiến Lợi kịp thời ngăn chặn.

Ông Lê Khánh Lam – cán bộ địa chính xã Tiến Lợi cho biết: Khi biết chủ đất này rao bán trên mạng, chúng tôi tìm hiểu và mời chủ đất đến làm việc. Họ cam kết không phân lô bán, UBND xã cũng đã cắm biển thông báo nghiêm cấm mọi hành vi tự ý phân lô bán đất nền, sử dụng sai mục đích trên đất nông nghiệp…

Điều đó để thấy đất nông nghiệp vẫn đang trao đổi mua bán bất hợp pháp trên mạng xã hội bằng giấy tay thông qua hình thức lập vi bằng tại các Văn phòng Thừa phát lại. Người mua chủ yếu là tầng lớp có thu nhập thấp, thiếu hiểu biết về các quy định Luật Đất đai, còn tư tưởng cứ mua xây nhà ở hoặc hoạt động trên đất làm như chuyện đã rồi, sau này có quy hoạch cũng được tái định cư hoặc bồi thường. Điều này để lại hệ lụy lớn liên quan đến phát triển địa phương vốn đang loay hoay tháo gỡ những chuyện đã rồi... để lại.

Cẩn thận khi mua

Ngoài loại đất ở đã được ngành chức năng cấp chứng nhận quyền sử dụng, còn lại là đất nông nghiệp. Theo Luật Đất đai, đất nông nghiệp có nhiều loại đất, trong đó có đất trồng cây lâu năm… Nếu tổ chức tự ý chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép sẽ bị xử phạt… Tuy vậy, thời gian qua, nhiều tổ chức, cá nhân vẫn vi phạm, tự ý chuyển đổi, mua bán, chuyển nhượng bằng giấy tay thông qua hình thức lập vi bằng. Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các bên trong giao dịch, đặc biệt là bên mua.

Cần lưu ý rằng, giá trị của vi bằng chỉ ghi nhận những sự kiện, hành vi mà Thừa phát lại trực tiếp chứng kiến. Cụ thể, ghi nhận hành vi, sự kiện giao nhận tiền, giao nhận giấy tờ, nhà đất giữa các bên nên vi bằng không có giá trị thay thế văn bản (hợp đồng) công chứng, chứng thực. Nghĩa là vi bằng không phải là cơ sở để thực hiện sang tên đổi chủ cho bên mua. Vi bằng do Thừa phát lại lập chỉ có giá trị chứng cứ trước tòa án và các quan hệ pháp lý khác, dùng để chứng minh việc các bên đã giao nhận tiền, giao nhận giấy tờ, nhà đất... làm cơ sở để các bên tiếp tục thực hiện hợp đồng, hoàn thiện hợp đồng theo quy định của pháp luật, hoặc là cơ sở để giải quyết khi có tranh chấp xảy ra.

Chính vì vậy, người dân mua đất ở, sản xuất kinh doanh cần cân nhắc, nhất là đất chưa có chứng nhận quyền sử dụng đất, nên đến chính quyền địa phương, nơi quản lý về đất đai hỏi về nguồn gốc đất trước khi mua. Bởi hiện nay có nhiều trường hợp đầu tư bất động sản muốn lợi nhuận cao đã lén lút phân lô nhỏ để bán. Người mua xây dựng nhà sẽ bị chính quyền địa phương cưỡng chế và phạt vì xây dựng trái phép.

Thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về đất đai, UBND tỉnh đã có nhiều văn bản chỉ đạo, đề nghị các sở, ban, ngành, địa phương có liên quan xử lý nghiêm các hành vi vi phạm tự ý chuyển nhượng quyền sử dụng đất khi không đủ điều kiện chuyển nhượng. Tập trung kiểm tra, kiểm soát các trường hợp cá nhân, hộ gia đình tự ý tách thửa đất vườn, đất ao, đất nông nghiệp nằm xen kẽ trong khu dân cư, ven khu dân cư hoặc mua bán sang nhượng bằng giấy tay, xây dựng nhà ở không phép khi chưa thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất theo quy hoạch...