Hợp tác xã thanh long Phú Cường sẽ đúng như tên gọi

Từ một tổ sản xuất

Phú Cường là HTX thanh long duy nhất của xã Hàm Cường, huyện Hàm Thuận Nam, Bình Thuận. Theo từ điển tiếng Việt, Phú Cường có nghĩa là giàu mạnh. Hiện toàn HTX có 28 thành viên, hơn 78ha thanh long và 3.000m_{­­­­­­­}2 dưa lưới, chủ yếu ở thôn Phú Sung, nơi được chọn làm điểm xây dựng thôn thông minh theo kế hoạch đăng ký của xã với huyện để lên nông thôn mới kiểu mẫu năm 2025 theo tinh thần Quyết định 2632 của UBND tỉnh về việc ban hành mô hình thôn thông minh và tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 – 2025.

Trước khi trở thành HTX, Phú Cường chỉ là một trong những Tổ sản xuất thanh long VietGap theo Chương trình Thực hành sản xuất nông nghiệp tốt ở Việt Nam (VietGAP) của UBND tỉnh triển khai năm 2009 ở Hàm Thuận Nam. Điều này ai là lãnh đạo, cán bộ, công chức lâu năm của xã Hàm Cường đều biết.

Ông Đỗ Hữu Trí – Phó Chủ tịch xã Hàm Cường cho chúng tôi hay, HTX thanh long Phú Cường tiền thân từ Tổ sản xuất thanh long VietGap Phú Cường 1, năm 2017 trở thành HTX như một sứ mệnh đưa xã Hàm Cường về đích nông thôn mới theo Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011 – 2020. Khi ấy HTX chỉ có 17 thành viên, với khoảng 35 ha thanh long, trụ sở hoạt động tạm thời tại phòng học của một điểm lẻ trường mẫu giáo thôn Phú Lộc.

Năm 2023, HTX rời về thôn Phú Sung sau khi gặp không ít khó khăn do dịch  Covid-19 và giá cả thanh long không ổn định. Dù vậy cũng góp phần lần nữa đưa xã Hàm Cường về đích nông thôn mới nâng cao. Đây cũng là thời điểm Đại hội thành viên HTX, có sự thay đổi nhân sự.

Ông Bùi Ngọc Duẩn, một nông dân sản xuất - kinh doanh giỏi của xã là thành viên của HTX được tín nhiệm làm Giám đốc HTX. Ông được các thành viên đánh giá là người có năng lực, hết mình vì HTX. Điều ấy được minh chứng khi thành viên và diện tích thanh long của HTX ngày càng nâng lên. Ngoài ra, HTX còn có thêm mô hình trồng dưa lưới hữu cơ. “Vụ dưa lưới vừa qua cho năng suất cao, đầu ra ổn định, cứ 1 sào thu hoạch 3 – 4 tấn, có liên kết với một công ty ở Tp.HCM đến thu mua. Với giá bán đại trà 27.000/kg, trừ chi phí đầu tư, chăm sóc cũng có lợi nhuận”, ông Duẩn cho biết. Riêng thanh long là cây chủ lực của HTX, đang gặp khó về đầu ra.

Liên kết bao tiêu đầu ra

Năm qua, HTX ký hợp đồng liên kết bao tiêu đầu ra với Công ty TNHH Sơn Trà ở thị trấn Thuận Nam, huyện Hàm Thuận Nam, nơi chuyên thu mua thanh long sạch xuất khẩu sang thị trường khó tính như châu Âu, Mỹ... Với các điều khoản ký kết yêu cầu HTX phải sản xuất thanh long sạch theo chuẩn VietGAP, GlobalGAP, nghĩa là thanh long không chứa hóa chất gồm thuốc trừ sâu, phân bón hóa học…Khi đưa đi kiểm định tại Trung tâm kiểm định Hoàn Vũ thuộc Công ty TNHH MTV Khoa học Công nghệ Hoàn Vũ ở TP. HCM phải đạt tiêu chuẩn theo quy định.

Ngoài ra, HTX còn liên kết với Trường đại học Quy Nhơn, Bình Định sản xuất thanh long sạch. Trường đã cam kết tập huấn, hướng dẫn  cho thành viên trong HTX cách chăm sóc thanh long; bao tiêu đầu ra. Ông Duẩn chia sẻ, Trường Đại học Quy Nhơn đã về HTX khảo sát các vườn thanh long, hiện đang triển khai các nội dung liên kết giữa hai bên.

Song, hiện nay Công ty TNHH Sơn Trà vẫn là đối tác chính của HTX. Cứ mỗi vụ thanh long, Sơn Trà cần bao nhiêu tấn thanh long xuất khẩu thị trường châu Âu hoặc thị trường khác thì thông báo số lượng cần mua và giá cả cho HTX. Sau đó, các thành viên trong HTX đăng ký sản xuất, nhất là vào vụ nghịch để chong đèn kích thanh long ra trái. Ông Duẩn cho biết, toàn HTX có 28 thành viên, ứng với 28 vườn thanh long, mỗi vườn đều có mã số. Thành viên nào đăng ký với Sơn Trà sau khi họ có thông báo số lượng cần thu mua thì tùy ý đăng ký. Khi đến ngày thu hoạch sẽ được lấy mẫu đi kiểm định nếu dư lượng hóa chất vượt quá quy định trên trái thanh long thì bị trả về, đồng nghĩa thành viên ấy tự tìm người tiêu thụ. Đây mới chỉ là kiểm định bước đầu, còn qua đến nước thứ hai họ kiểm tra lần nữa, nên Công ty Sơn Trà yêu cầu người đăng ký sản xuất phải tuân thủ đúng theo quy định của công ty, ông Duẩn nói thêm.

Điều này bắt buộc người trồng thanh long phải chịu trách nhiệm sản phẩm của mình. Chính vì vậy khiến không ít người trồng thanh long lo ngại, ngay cả những thành viên trong HTX. Khi cây thanh long hiện đang đối mặt với nhiều loại sâu bệnh, nhất là nấm trắng, tắc kè, chưa có thuốc đặc trị, khó đáp ứng về mẫu mã. Ông Lê Hồng Sơn – thành viên của HTX chia sẻ, hộ ông có 1,5ha thanh long đang được Hàm Thuận Nam cũng như xã Hàm Cường chọn làm mô hình sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn GlobalGap. Ông cũng đang cố gắng sản xuất theo đúng tiêu chuẩn GlobalGap. Đồng thời, ông mong mọi thành viên cố gắng tuân thủ các quy định của đối tác trong quá trình sản xuất, để đầu ra thanh long ổn định, nhiều đối tác tìm đến thu mua hơn.

Những gì ông Sơn mong muốn phù hợp với những gì  ông Duẩn biết khi làm việc  với các đối tác thu mua thanh long và qua nắm bắt thông tin thị trường nông sản. "Thanh long sạch hiện không có để xuất sang thị trường Âu, Mỹ", ông Duẩn chia sẻ. Các thành viên trong HTX cần biết để thay đổi dần phương thức sản xuất. Cùng với sự hỗ trợ của các cấp, ngành địa phương, Phú Cường sẽ phát triển bền vững, thịnh vượng như tên gọi trong tương lai.

Hiện HTX đã có 3 mô hình sản xuất theo chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ công nghệ cao, góp phần đưa Phú Sung trở thành thôn thông minh, Hàm Cường sớm về đích nông thôn mới kiểu mẫu. Ông Đỗ Hữu Trí cho biết, để xã về đích nông thôn mới kiểu mẫu thì phải có thôn thông minh và ít nhất 1 HTX sản xuất nông nghiệp an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ an toàn thực phẩm, có liên kết chuỗi tiêu thụ sản phẩm nhiều năm liền… UBND xã đã và đang quan tâm hỗ trợ cho HTX phát triển, tạo điều kiện cho HTX phát triển thêm thành viên. Ngoài ra, hỗ trợ HTX liên hệ với cơ quan chức năng như Phòng nông nghiệp huyện, Trung tâm khuyến nông tỉnh trợ giúp về kỹ thuật, cũng như cấp đất, xin kinh phí xây trụ sở, tạo động lực HTX hoạt động bền vững.