Miệt vườn thanh long nghiêng nghiêng xanh

Trong tôi mang nặng nỗi lòng thương nhớ một thời huy hoàng của trái rồng lên ngôi nơi những miền quê đầy nắng gió. Thời vàng son ấy đã trở thành kỷ niệm.

Giờ đây, trên những miệt vườn thanh long trù phú ngày nào, bệnh tắc kè (nhiễm vi-rút đốm nâu) tàn phá kinh khủng, nông dân đành bó tay chịu trận. Vườn thanh long nhiễm bệnh khô xác xơ trơ cành khắp nơi trên vùng đất thấp. Những trụ bê-tông trơ trụi gan lì trong nắng gió là “nhân chứng lịch sử” vườn thanh long đã từng phát triển mạnh mẽ ở Bình Thuận. Bước chân qua nơi đó, cảnh vật úa tàn buồn bã nao lòng lữ khách. Muôn ngàn trụ bê-tông đứng trên đất vườn là một phần tài sản của nông gia vẫn còn đó “ngóng chờ” gia chủ chọn phương pháp đúng đắn, quyết định chuyển đổi cây trồng.

Nhiều nơi ở huyện Hàm Thuận Bắc, dễ dàng nhận biết trước đây là ruộng lúa, đất bằng phẳng để giữ mức thăng bằng của nước. Nông dân đã lập vườn thanh long trên đất ruộng, cây thanh long đã bị bệnh tắc kè rất nặng, bệnh lây lan trên diện rộng, vô phương cứu chữa. Mầm mống bệnh tắc kè tồn tại thâm niên nơi vùng đất thấp trũng là căn nguyên gây suy tàn vườn thanh long.

Cũng còn may, nhiều vườn thanh long vẫn sinh tồn bền bỉ trên vùng đất nghiêng, đất triền, đất cao thoát nước tốt. Như một cuộc thanh lọc quyết liệt trong nghề sản xuất trái rồng xuất khẩu đạt tiêu chuẩn VietGap. Trước sự suy tàn hàng loạt vườn thanh long trên đất ruộng, đất thấp, đất ngập úng, đất ven sông suối. Vườn thanh long chết mòn vì nấm bệnh lây lan, vì đẻ trái nhiều tới kiệt sức. Nông dân Bình Thuận phải chọn phương pháp tiên tiến để phát triển sinh tồn nghề sản xuất trái rồng. Nâng cao nền đất vườn. Tạo độ nghiêng thoát nước. Tái đầu tư giống mới. Nông dân cận miền bán sơn địa mạnh dạn dịch chuyển vườn thanh long lên triền đồi. Xây dựng đường dây điện thắp sáng chong đèn tới vườn. Đào đắp đường ống dẫn từ hồ đập cung cấp nước tưới.

Thật lòng thán phục nông dân mình có tình yêu chung thủy với cây thanh long. Một loài cây “đẻ trái” xứng đáng được đưa vào kỷ lục Guinness. Trong một năm, một cây (trụ) trưởng thành mạnh khỏe đẻ trái 3 lứa vụ chính + 2 lứa vụ chong đèn X 10 kg/lứa = 50 kg trái. Một sào vườn trồng 100 trụ, một năm đẻ 5 tấn trái rồng. Nếu bình quân giá 10.000 đồng/kg, thu được 50.000.000 đồng. Trừ chi phí đầu tư sản xuất, lãi 30.000.000 đồng. Cây đẻ ra tiền như vậy, người không yêu thương sao được. Cây đẻ trái rồng nuôi dưỡng người. Người phải giữ gìn bảo vệ cây khỏe mạnh. Đằng này, người vô tình phũ phàng bơm xịt biết cơ man nào là thuốc kích thích gây hại cho cây. Cây đẻ trái miệt mài cho tới “tàn phai nhan sắc”, sức lực suy yếu, chết dần chết mòn.

Trong cận tết nguyên đán 2023 đến nay, trái rồng xuất khẩu đã tăng giá từ 16.000 – 18.000 đồng/kg. Nhà vườn phấn khởi gia tăng hoạt động sản xuất. Dịch vụ ngành trồng thanh long cũng được thúc đẩy đáng kể. Các vựa giục giã nhóm tay chân chị em dẻo miệng săn đón hàng tới tận vườn trên triền cao bên đồi. Nhóm thanh niên rầm rộ cắt trái tập kết hàng hoạt động sớm trước bình minh. Nhóm con gái khéo tay kỹ thuật vuốt vểnh ba tai đầu trái rồng xuất khẩu thị trường khó tính. Miền quê Bình Thuận trở lại rộn ràng không khí ngày mùa được giá, sau thời gian ách tắc hàng hóa tại cửa khẩu biên giới Việt-Trung. Mong ước giá trái rồng xuất khẩu vẫn giữ ổn định trong thời gian dài lâu.

Nơi miệt vườn thanh long đang vào vụ thu hoạch đầu năm 2023, cây thanh long khỏe mạnh xinh tươi trên bình độ đất nghiêng nghiêng trong toàn miền bán sơn địa Hàm Thuận Nam. Hoặc miệt vườn thanh long xã ven biển Thuận Quý trù phú, khỏe đẹp nhất, có bình độ nghiêng nghiêng từ trong lục địa ra miền duyên hải. Từ trong mỗi gốc trụ thanh long cũng nghiêng nghiêng dáng mu rùa thoát nước. Từ trong mỗi vườn thanh long cũng nghiêng nghiêng triền đồi đất cao có độ dốc thoai thoải. Đất vườn dáng nghiêng nghiêng như vậy, thoát nước tốt thì cây thanh long mới sinh trưởng mạnh khỏe, là do bộ rễ thanh long khá nhạy cảm, bị úng nước là dễ nhiễm vi-rút.

Tôi ngắm nhìn và lắng nghe sự vận động của nông dân miệt vườn thanh long. Nơi cuộc sống phồn vinh đơm hoa kết trái, tôi thấy mồ hôi muối mặn trên lưng áo anh, nắng gió dãi dầu trên vai áo em. Làn da của anh và em sạm nâu, ánh mắt vẫn sáng rực tinh thần quyết tâm dịch chuyển vườn thanh long lên đất cao, rạng ngời ý chí sinh tồn bất diệt trong lòng người nông dân quê tôi Bình Thuận.