Năm giờ chiều rừng còn sáng

Năm giờ chiều rừng còn sáng nghĩa là chút xíu nữa đây sẽ là chạng vạng và cái khoảnh khắc hực lên, cố lưu giữ, cố níu kéo sẽ không còn nữa. Rừng cũng như con người vậy, khi đã chiều, những giấc mơ về ánh sáng trở nên mong manh và khi ấy ta thường tự hỏi: Mình đã ở đâu khi những giấc mơ không còn nữa?! Mình sẽ ở đâu khi rừng bao trùm một thứ nửa sáng nhờ nhờ nửa tối mờ mịt của chạng vạng?! Chạng vạng, một kiểu nói về thời gian cuối ngày của người miệt quê. Hừng đông. Đứng bóng. Chạng vạng. Và cũng có thể hiểu đó là các mốc thời gian quan trọng của đời người, các mốc thời gian không nằm trong vùng hư vô đêm tối.

Năm giờ chiều rừng còn sáng! Tôi đã thì thầm một mình như thế nhiều lần khi đi trong rừng, nó không có tác dụng như một câu thần chú nhưng nó trấn an người thì thầm ấy, một nhận thức và cũng là một cách tự gieo hy vọng, kiểu như nói “Ba mươi tết vẫn chưa hết năm mà”.

Lúc đó, đang học lớp tám, tôi ở một mình trong rừng, thực ra là trong một miếng rẫy của má tôi để lại khi người đi bước nữa. Mười bốn tuổi với một căn chòi rẫy rách nát cạnh một dòng suối nhỏ và cây cối hoang dại um tùm xung quanh. Không xa sau dọc rẫy người ta trồng bắp và cây mè trải dài tới quá nửa sườn đồi là rừng rậm Râm Xanh. Thời ấy, rừng rậm thật sự, vô vàn cây to tàn ngọn đan quện vào nhau thành một tầng cành lá dày đặc kín bưng bên trên, các loại dây gùi, dây sóng rắn, dây mây gai bện chặt tầng bên dưới. Và thú hoang, không biết có bao nhiêu loại thú, dữ có hiền có, ẩn núp đâu đó trên các chạc ba, chạc bảy, trên các cành cao, bụi thấp, lúc ấy tôi không hình dung nổi về các loài thú thật, chỉ nghe thỉnh thoảng có tiếng nai tác, tiếng beo béo của các loài mèo rừng, tiếng khọt khẹt của bầy khỉ đuôi dài và những tiếng ựm à bí hiểm trên cái nền âm thanh râm ran của ngàn vạn loài côn trùng lớn bé. Dưới các lớp lá mục thì rắn rít, nhện độc nhiều lắm, những chiếc lá vàng nâu chốc chốc lại cử động thật ra là có con gì đang nằm bên dưới, có thể là bọ hung, cuốn chiếu hiền lành điệu nghệ nhưng cũng có thể là một con rắn vằn vện, đầu tam giác cực độc. Có những bí mật của rừng, của những ánh sáng nhảy nhót, của những con thú, của những chiếc lá mà tôi sở hữu được lúc còn ở tuổi thiếu niên, những sở hữu ấy đã theo tôi tới tận giờ này.

Một lần đi chặt mấy cây sầm về thay cho bốn trụ của bộ vạt tre đã mục gẫy, tôi lang thang mê mẩn với rừng đến mức trời sập tối không hay. Khi nhận biết mình không thể ra tới bìa rừng khi còn sáng, tôi đã bấn loạn đến mức không kịp buộc bốn cây sầm ấy lại, cứ vác hết lên vai vừa đi vừa chạy. Những bóng đen chập chờn sau những gốc cây lớn đã làm tôi tưởng tượng ra rất nhiều con ma gớm ghiếc đang rình rập. Chạng vạng là thời khắc của trí tưởng con người hoạt động mạnh, tiếng kèn kẹt của hai thân tre cạ vào nhau cũng thành tiếng đưa võng ru con của những người khuất mặt, một thoáng hơi nước trăng trắng trên mặt bàu, mặt suối xa xa cũng thành hình ảnh con ma da hiện lên dụ dỗ người trần, một tiếng mọt ăn gỗ cũng làm cho người đang sợ hãi thấy ra một hàm nanh đe dọa, một tiếng trái rừng chín rụng cũng đủ làm tim của người đang bấn loạn muốn vọt khỏi lồng ngực… Tôi sợ đến mức khi về tới chòi rẫy bốn cây sầm chỉ còn hai, không biết chúng đã vuột khỏi vai, đã biến mất lúc nào và bằng cách nào.

Tuổi niên thiếu của tôi gắn với vô vàn những câu chuyện tưởng như không thể có thật kiểu như hai cây sầm biến mất, nhưng chúng giúp tôi dần dà hiểu ra phần lớn những tiếp xúc với những bí mật của rừng chỉ là cảm giác, cảm xúc và thậm chí cả ý nghĩa cuộc đời cũng nặng về cảm xúc và ý tưởng được diễn đạt hoàn hảo. Những sở hữu ấy đã giúp tôi rất nhiều trên những trang viết, đôi khi tôi nghĩ rừng chính là người thầy, một người thầy lớn mà tôi được học, học nhiều điều ngay cả khi ánh sáng trong rừng yếu dần. Thường thường các loài cỏ nhỏ thì sớm chìm vào đêm tối hư vô hơn những loài cổ thụ vút cao. Bài học này đã đủ cho tôi sống và viết suốt đời bởi vậy mỗi khi ngồi vào bàn viết, cái nhịp tim có từ thời lủi thủi một mình trong rừng ấy cứ lặp đi lặp lại và câu thì thầm “Năm giờ chiều rừng vẫn còn sáng!” cứ văng vẳng bên tai, cứ thủ - thỉ - mãi - bên - tai.

Nguyễn Hiệp