Nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn nước vùng hạn hán

Hướng đến hiện đại hóa hệ thống thủy lợi

Chủ trương đầu tư dự án (cho cả 5 tỉnh) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 18/5/2018 và điều chỉnh thời gian thực hiện dự án ngày 24/12/2018. Tại Bình Thuận có 2 tiểu dự án được đầu tư, thời gian thực hiện từ năm 2018 đến cuối năm 2025. Cụ thể, tiểu dự án Nâng cấp hệ thống tưới hồ Trà Tân, huyện Đức Linh có tổng mức đầu tư là 151,814 tỷ đồng. Mục tiêu nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nước từ hồ Trà Tân. Bằng các biện pháp công trình và phi công trình, hồ sẽ phục vụ tưới cho 1.090 ha đất trồng các loại cây có giá trị kinh tế cao như cây hồ tiêu, điều cao sản tại các xã Trà Tân, Tân Hà, Đông Hà, huyện Đức Linh. Đồng thời, hiện đại hóa hệ thống thủy lợi nhằm thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu theo mô hình mà hầu hết các nước tiên tiến trên thế giới đã áp dụng thực hiện. Mặt khác, trực tiếp hỗ trợ thực hiện đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp; hỗ trợ hoàn chỉnh một số tiêu chí trong chương trình xây dựng nông thôn mới. Song song, tạo tiền đề để nhân rộng mô hình ứng dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước trên địa bàn huyện Đức Linh.

Riêng tiểu dự án Kênh tưới Đu Đủ ‐ Tân Thành, huyện Hàm Thuận Nam có tổng mức đầu tư là 348,821 tỷ đồng. Mục tiêu đầu tư nâng cao hiệu quả sử dụng nước từ các hệ thống công trình thủy lợi hiện có trong khu vực dự án. Từ đó, phục vụ tưới cho 1.960 ha đất canh tác các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao theo hướng linh hoạt như thanh long và một số loại cây màu khác tại thị trấn Thuận Nam, xã Tân Thuận và Tân Thành. Cùng với đó, hiện đại hóa hệ thống thủy lợi nhằm thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu. Song song đó, cải thiện môi trường sinh thái, góp phần giải quyết tình trạng thiếu nước thường xuyên bởi ảnh hưởng của hạn hán, cải thiện hạ tầng giao thông cho khu vực.

Cần tháo gỡ một số vướng mắc

Theo Ban QLDA đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và PTNT (Ban QLDA nông nghiệp), Dự án ADB8 được UBND tỉnh giao kế hoạch đầu tư công nguồn vốn ngân sách Trung ương năm 2022. Trong đó, tiểu dự án Kênh tưới Đu Đủ ‐ Tân Thành, công tác xây lắp và thiết bị được chia làm 2 gói thầu, được triển khai đấu thầu trong quý I và quý III/2022. Hiện nay, Ban QLDA Nông nghiệp tỉnh đang tiếp tục trình cập nhật lại các tiêu chí về doanh thu trong hồ sơ mời thầu do điều chỉnh lại dự toán xây dựng công trình. Còn tiểu dự án Nâng cấp hệ thống tưới hồ Trà Tân, Ban QLDA Nông nghiệp tỉnh đã lập thiết kế bản vẽ thi công. Để hoàn chỉnh dự án, đơn vị đã đề nghị tư vấn lập thiết kế bản vẽ thi công hoàn chỉnh lại giải pháp thiết kế, quy mô đầu tư hệ thống tưới tự chảy…

Trong năm 2022, dự án được UBND tỉnh bố trí kế hoạch vốn là 158,616 tỷ đồng bao gồm vốn cấp phát hơn 111 tỷ đồng và vốn vay lại 47,585 tỷ đồng. Để đảm bảo giải ngân nguồn vốn trên, Ban QLDA Nông nghiệp tỉnh đã khẩn trương tiến hành thực hiện song song 2 tiểu dự án. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện có một số vướng mắc. Trong đó, tiểu dự án Kênh tưới Đu Đủ ‐ Tân Thành, chi phí dự phòng không bao gồm dự phòng cho chi phí giải phóng mặt bằng. Do đó, qua 4 năm triển khai thực hiện dự án, hiện nay chi phí giải phóng mặt bằng đã tăng dự kiến 4,5 lần so với thời điểm lập dự án.

Về tiểu dự án Nâng cấp hệ thống tưới hồ Trà Tân, để có cơ sở triển khai các bước tiếp theo, Ban QLDA Nông nghiệp tỉnh đã trình Sở Kế hoạch và Đầu tư tham mưu UBND tỉnh cho chủ trương điều chỉnh thiết kế cơ sở của dự án. Hiện UBND huyện Hàm Thuận Nam đã ban hành các kế hoạch thu hồi đất. Thời gian tiến hành nhận mốc để Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Hàm Thuận Nam trong tháng 4/2022 và triển khai công tác kiểm đếm dự kiến trong tháng 5/2022 để lập phương án bồi thường. Theo số liệu đo đạc đã được Sở Tài nguyên và Môi trường thẩm định, tổng diện tích phải thu hồi là 35,56 ha với chiều dài 32,6 km trên địa bàn 3 xã Tân Thuận, Tân Lập, Tân Thành và thị trấn Thuận Nam…

Từ thực tế đó, Ban QLDA nông nghiệp kiến nghị việc điều chỉnh dự án nâng cấp hệ thống tưới hồ Trà Tân và tập trung vốn để xây lắp gói thầu tại tiểu dự án Kênh tưới Đu Đủ ‐ Tân Thành kịp tiến độ đề ra.