Từ hành chính đến hình sự
Mới đây, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an TP. Phan Thiết đã kết thúc điều tra, đề nghị truy tố đối với bị can Trần Hên (SN 1966, ngụ khu phố 2, phường Phú Thủy, TP. Phan Thiết) về hành vi “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích hợp pháp của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”. Đối với cái tên Trần Hên thì người dùng mạng xã hội không xa lạ gì. Chỉ vì bức xúc cá nhân, Hên đã bất chấp các quy định của pháp luật để viết bài, đăng tải và bình luận các nội dung mang tính tiêu cực, xuyên tạc, vu khống, sai sự thật trên mạng xã hội. Những nội dung sau khi Trần Hên đăng tải, bình luận dẫn đến nhiều đối tượng vào bình luận sai sự thật, xuyên tạc xúc phạm uy tín, danh dự của tổ chức cá nhân, gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội, gây mất an ninh trật tự tại địa phương.
Có thể nói để đưa ra biện pháp chế tài hình sự, thì trước đó cơ quan chức năng đã nhiều lần nhắc nhở và đưa ra các biện pháp hành chính, nhưng đối tượng vẫn không khắc phục, thay đổi. Đây cũng là tình trạng tồn tại hiện nay của một số người dùng mạng xã hội facebook, rất dễ dẫn đến phạm pháp hình sự. Điển hình và nổi cộm trong số đó như trường hợp bà Nguyễn Phương Hằng (Tổng giám đốc Công ty cổ phần Đại Nam), bị cơ quan cảnh sát điều tra khởi tố, bắt tạm giam về tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích hợp pháp của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”. Hay trước đó là nhóm các đối tượng Trương Châu Hữu Danh, Nguyễn Phước Trung Bảo, Đoàn Kiên Giang, Nguyễn Thanh Nhã, Lê Thế Thắng, đã bị TAND huyện Thới Lai, TP. Cần Thơ tuyên án tổng cộng 14 năm 6 tháng tù cũng cùng tội danh…
Nhiều vụ vi phạm bị xử lý
Tại Bình Thuận, thời gian gần đây các hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng (facebook, zalo…) cũng xảy ra khá phổ biến. Loại tội phạm đã vô hình trung gây hậu quả nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân và đã xâm phạm đến lợi ích hợp phạm của Nhà nước. Nguyên nhân chủ yếu do nhận thức chủ quan của người dùng mạng xã hội.
Từ khi Nghị định số 15/2020/NĐ-CP ngày 3/2/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử (đã được sửa đổi, bổ sung theo quy định tại Nghị định số 14/2022/NĐ-CP ngày 27/01/2022) có hiệu lực thi hành kể từ ngày 15/4/2020. Mặc dù cơ quan chức năng quản lý nhà nước ở lĩnh vực này đã có nhiều giải pháp phòng ngừa ngăn chặn, tuyên truyền nâng cao nhận thức, gọi hỏi nhắc nhở, nhưng dường như chưa đủ sức răn đe. Qua nắm bắt trên không gian mạng cho thấy, hiện những người đã từng vi phạm, xử phạt hành chính, nhắc nhở nhiều lần nhưng hiện vẫn chưa có ý thức khắc phục, xem thường các quy định của pháp luật.
Theo các cơ quan chức năng, từ năm 2020 đến nay trên địa bàn Bình Thuận đã có rất nhiều cá nhân vi phạm đã bị xử lý. Cụ thể: năm 2020, Công an tỉnh và Công an cấp huyện xử phạt vi phạm hành chính 12 đối tượng với số tiền 107,5 triệu đồng. Bên cạnh đó khởi tố 1 vụ án, 16 trường hợp cho viết cam kết không tái phạm. Riêng Sở Thông tin và Truyền thông Bình Thuận xử phạt vi phạm hành chính 2 đối tượng với số tiền 10 triệu đồng. Năm 2021 Công an tỉnh và Công an cấp huyện xử phạt vi phạm hành chính 18 trường hợp với số tiền 175 triệu đồng. Bên cạnh đó khởi tố 1 vụ án, 26 trường hợp cho viết cam kết không tái phạm, chuyển hồ sơ đề nghị Sở Thông tin và Truyền thông xử phạt 1 trường hợp. Riêng Sở Thông tin và Truyền thông Bình Thuận xử phạt vi phạm hành chính 3 đối tượng với số tiền 15 triệu đồng.
Trong năm 2022, tính đến ngày 20/9, Công an tỉnh và Công an cấp huyện đã xử phạt vi phạm hành chính 2 đối tượng với số tiền 15 triệu đồng. Sở Thông tin và Truyền thông Bình Thuận xử phạt 3 đối tượng với số tiền 17,5 triệu đồng; UBND huyện Hàm Thuận Nam xử phạt 1 đối tượng với số tiền 15 triệu đồng.
Vi phạm từ lợi dụng tự do ngôn luận
Tự do ngôn luận là một trong những quyền cơ bản của con người cần được tôn trọng và bảo đảm. Tuy nhiên ở bất kỳ quốc gia nào, tự do ngôn luận cũng phải nằm trong khuôn khổ pháp luật để bảo vệ quyền, lợi ích của cá nhân, đạo đức xã hội, trật tự công cộng và an ninh quốc gia.
Hiện nay cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, hình thức thể hiện của tự do ngôn luận đã có sự biến đổi lớn. Nhưng chính điều này cũng mang đến những nguy cơ khi quyền này bị lợi dụng, nhất là khi những người đăng tải thông tin trên không gian mạng có quan điểm sai trái, thái độ cực đoan, nhận thức pháp luật chưa đầy đủ, dẫn đến bị các thế lực thù địch lợi dụng, lôi kéo, kích động hoặc vì động cơ cá nhân. Theo đánh giá của cơ quan chức năng, tình trạng phát tán tin giả, tin sai sự thật trên internet, mạng xã hội đáng báo động và đang diễn biến rất phức tạp, theo chiều hướng gia tăng. Các đối tượng triệt để lợi dụng các tính năng của mạng xã hội để tuyên truyền, vu cáo, ý đồ kích động chống Đảng, Nhà nước, chính quyền các cấp, gây rối loạn về thông tin... Thủ đoạn phổ biến tạo lập các tài khoản cá nhân mạng xã hội để đăng tải tin giả, tin sai sự thật nhằm dẫn dắt dư luận; lợi dụng các sự kiện "nóng", các "vấn đề thu hút sự quan tâm của xã hội" để tạo dựng thông tin giả mạo, đánh lừa dư luận.
Để ngăn chặn, đấu tranh có hiệu quả với các thông tin xấu, độc, thông tin thất thiệt trên mạng xã hội, thời gian tới, cần tăng cường phối hợp với các đơn vị, địa phương tuyên truyền, thực hiện nghiêm quy định về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng, Luật An ninh mạng; Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện... Đồng thời, các đơn vị tăng cường giám sát an ninh mạng để kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện, đấu tranh và xử nghiêm các trường hợp đăng tin, bình luận, chia sẻ thông tin xấu, độc trên mạng xã hội.
Một số chủ nhân của các tài khoản facebook bị xử phạt vi phạm hành chính thời gian qua trên địa bàn tỉnh có thể điểm, như: Trần Hên, Nguyễn Khôi, Nguyễn Văn Tuấn, Nguyễn Thế Hải, Phan Thị LinTon (Phan Thiết), Phạm Thị Ngọc Hằng, Lê Thị Thúy, Huỳnh Hữu Thức (thị xã La Gi), Huỳnh Linh, Nguyễn Chí Hùng (Hàm Thuận Nam)... Riêng các chủ tài khoản facebook mời lên cho viết cam kết không tái phạm, yêu cầu gỡ tin bài như: Nghĩa Nguyễn, Nguyễn Thành Trí, Trần Thị Kim Vy, Huỳnh Thị Kim Liên, Lê Ngọc Vũ Dũng, Trần Thị Mỹ Hạnh (cùng cư trú tại Phan Thiết)... Chuyển 2 hồ sơ cho cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh để khởi tố vụ án hình sự: Nguyễn Quốc Linh (Tuy Phong), Trần Hên (Phan Thiết).