Chúng tôi nhận thấy, người Gia Huynh chủ yếu sử dụng nước giếng đào sâu 4 - 5 m, giếng khoan sâu 10 - 15 m. Trên địa bàn xã không có các nhà máy, cơ sở sản xuất, kinh doanh xả thải ra môi trường các chất độc hại. Trong quá trình sản xuất, nông dân đã sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất diệt cỏ, nhưng lại có thói quen vứt bỏ bao bì tại nương rẫy, nước súc bình sau khi phun xịt thuốc trừ sâu, diệt cỏ được đổ tràn trên mặt đất trong vườn. Đa số các hộ dân tự phun thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ để bảo vệ cây trồng, nhưng không mang bảo hộ lao động, như khẩu trang, bao tay, quần áo chống thấm nước. Sau mỗi ngày làm việc mệt mỏi, đàn ông thường hay rủ rê nhau nhậu bia, rượu, nhưng đa số các cơ sở nấu rượu bằng men hóa chất của Trung Quốc. Nếu uống nhiều, thường xuyên dễ bị bệnh ung thư gan.
Trước sự hoang mang của người dân Gia Huynh, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh đã phối hợp với Trung tâm Y tế huyện Tánh Linh, Trạm Y tế xã, UBND xã Gia Huynh tiến hành lấy mẫu nước giếng đào, giếng khoan của các hộ dân đang sử dụng tại các khu vực có nhiều người tử vong vì căn bệnh ung thư để kiểm tra chất lượng nước sinh hoạt. Các mẫu nước giếng đã gửi cho các đơn vị chức năng xét nghiệm để phân tích một số chỉ tiêu có yếu tố gây nguy hại theo quy chuẩn Việt Nam 01:2009/BYT của Bộ Y tế. Trong thời gian chờ đợi các đơn vị chức năng xét nghiệm mẫu nước sinh hoạt, các hộ dân ở xã Gia Huynh, Tánh Linh cần tăng cường các biện pháp tự bảo vệ môi trường sinh thái xung quanh nhà ở, xử lý, thu gom các loại bao bì thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất diệt cỏ và mang bảo hộ lao động khi phun thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thực hiện đúng quy trình phun thuốc. Hạn chế việc uống rượu không rõ nguồn gốc, pha chế rượu bằng các loại hóa chất độc hại…
Tuấn Anh